Saturday, April 30, 2022

ZOGAM KAWLGAM THU PIANG PAWLKHAT


 Phaltaang khuagei ah sumdong a, om gamnuaimi thautawi pawlkhat Zogam Galkap in kihawl khia  ci-in ZPCC pawlin thusuah nanei


Kalay Myo ah thautangpi khakna hangin, mipi khatin sihlawh, CDM lut Sangsiapi khat PDF te cih mawhsak natawh kiman


NUG tepuak thaulawng mal 100 Chin State sung thautawi kipawlna tetung akikim a hawmsak ding thusung na kinei mah kisanglo


Shan State khanglam, ah Galkap teleh PDF te kikal Abeisa April kha 25 ni kikapna ah PDF lampan mi 5 ih sihlawh ci-in tuni in thusuah nanei kikpan uhhi.


Sagaing gam, Yi Oo khuapi huamsung ah tukha April kha sung in siluang kilim muh mahmah, siluang 100 valbang kimu khinta hi ci-in donghuh kipawlna ten gen


Tan 10 laivuan na ongsazian pen 2022 kum June kha sung kitangko khiading hi ci-in Galkap Council ten gen, ani akician lian in kithei nailo


SNLD ah President lui ahi U Khun Tun Oo pen tuni April kha 30 ni sun lam in hongnusia cih thu kiza


ZNV leh CNFte kikapna ah ZRA te genna ah mitmuh in mi 2 sipah cih kiza, Chin thutang pawlkhat ah mi 9 si ci in zong kigen!


Zomite CNF pangbel a ih om pen thukan lo hi hang, cikmah in CNF in Tedim gam lamte hong huai ngeilo in hong langbawl den hi! Tedim gam huam a a gamtat bangin Falam hakha gam ah om in gan gawhsak mi that hilo satsak bek le uhteh zong hong zahlo ding hi! Tua ciang a muzolo khangthak Zomite hai lua kasa hi! 


CNF tawh ikipawl sangin bangmah hihlo in om hithiat pen hoih zaw ding hi. A kipawlsate khawl le uhteh hong kizah lo thei ding hi. 


Zomi post media 

Thursday, April 28, 2022

ZOMI NAM NI BANG HANG(Zomi National Day) KIBAWL HIAM? ~ Rev. Pau Khan Khai

 Banghang in Zomi Nam Ni (Zomi National Day) kibawl hiam? ~ Rev. Pau Khan Khai

Thumasa: Ngaihsutna tuamtuam omthei zel khaleh cihna tawh banghangin Zomi Nam Ni(Zomi National Day)i kibawl thei taktak hiam cih thutawh kisai in tawm genkhawm dihni:

#Minam Ni pianma in Minam min piangkhin hi:
1- Kum 1891 June 23 ni-in Zomi- Pu Hau Cin Khup. leh Capt.Rose ten Fort White , Khuasak ah kiciamna bawl khin ta .

2- Kum 1901 March in Zomi-Pu Hau Cin Khup tungah Mr. H.N. Tuck in ukpi za pia hi. Kamhau ukna sung khua 143 pha hi.

3- Kum 1913 ciangin Zolai ineihna dingin Missionary Joseph Herbert Cope in hongbawlsak hi.Tedim ah, 1915- Matthew , 1932 in NT cihbangin Missionary pa khutpan Zolai tawh kinei toto hi.

4- Lai neihzawh kum 35 khitteh Zomi Nam ni kumpi te leh minam makai te tungtawn in hong piangkhia pan hi, ahizongin minam apiangkhia pan hilo cihzong phawk huai mahmah kik hi.

#Midangten Zomi te Bangci in hongsam uh hiam?

1- British ten – Chin Hills te ci.
2- Kawlten – Chin te ci.
3- Hakha leh Falam lam ten- Tedim te ci( Akhua tawhsam).

Ei leh ei pen ipuipa ten Zomite na kici hi. Ei leh ei zong tuni dong Zomite mah ikici hi. Zomi minpen ihihna leh ideih min ahihi.

#Banghangin Zomi Nam Ni cithei ihi hiam?

1- Panglong Agreement bawllai in Chin Hills sung pan Zomi Pu Thawng Za Khup zong kihel in sign na thuhtektek hi.( 1947 Feb 12). Amah pen Zomi ahihi.

2- Kawlgam in Suahtakna ingahna dingin Zomi te Thawng Za Khup in letmat nathuh ngiat hi.

3- Minam ni pian nadingin Zomi Pu Mang Tung Nung , Pu Than Za Kai leh Pu Songtheu te kihel in PU Mang Tung Nung in hun uk hi. ( 1948 Feb 19-22). Akihel Minam pi te ahi Hakha te, Falam te leh Tedim te in amau right aneitek ahihi. Tedim gam icin Kamhau ukna gamteng pen Zomi ci in kilo ciat hi. Tua hangin Zogam leh Zomi aw akici ahihi. Atunga ipute thumteng pen Zomi ahihi.
Tua hangin Zomi National Day icih ngamna pen ipute palaisepna hang ahihi.

4- Minam makai ten a kipsak zawh uh kum 2 khitciangin Kumpi mahmah in zong hongkipsak toto hi. HIh Minam ni pen ei Minam ciat adingin ilaktheihna pen ahidingmah ahihi.Tua hangin Zomi Nam Ni aci ihihi.

5-Kum 1953 March 5-7 sung Chin Hills sunga omkhempeuh in Biakna kipawlna mindingin mun minsangin, midangte hongsapna leh hongpiak minsangin ei deih leh ihihna min ahi Zomi cini ci-in thuzawhna bawl uh hi. Kum 60 sung vilvel akizangkhin Zomi mintawh Zogam buppi akalsuan kimlai, Vaituamtuam (Politics) tawh deihloh kikna hongpiang in kum 2013 April 23 ni-in Zomi tawh akipankhia ZBC pen honglaitat ta hi. Kipawlna ZBC abei hibek a Zomi hihna abei hilo hi.

6- Zomi te pen Kawlgam suahtakna ngahna dingin kihel leh Zogam minam pi 3 lakah kihela, vaihawm ahih manin tuni in Zomi Nam Ni , Zomi National Day icih pen athuman mahmah ahihi.

7- Kum 1991 in Zomi mintawh Political Party ZNC nadinga, tuni-in ZCD kici hi. Pasian hehpihna tawh Zomi te tangthu ah MP 6 tawh akalsuan laitak hi a, tu laitak Parliment sungah Chin State sungpan Minam mintawh MP angah Zomi te bek ahihi, Pasian sathau nilhna khat ahipah hi.

8- Kum 2014 ciangin UN ah ZIUSA(Zomi Innkuan USA) in Zomi mintawh Economic and Social Council Status tawh ciaptehna hongngah to lai hi.Tuni dongin minim dingin athahat mahmah kipawlna khat hongsuak ta hi.

9- Biakna lam ah ZBC asihzawh kum 4 khitciangin Pasian in America a ZBCA ( Zomi Baptist Churches of America)tungtawn in Kawlgam ah akisisak ZBC- Zomi pen ZBCA- USA tungtawn in BWA( Baptist World Alliance) Leitungbup dongah hong kiciamteh ta hi. (2017 July 6 ni Bangkok BWA Annual ah).

10- Hakha leh Falam lamten Chin mintawh nabawlding uh a, ei Zomi ten Zomi mintawh ibawlding mah ahihi.

11- Kum 2019 ciangin Kawlgam pan Zomi mintawh kipawlna ahi ZNCM( Zomi National Council of Myanmar) in UN ah Economic and Social Council Status hongngah leuleu hi. Tulai takin Kawlgam sungah Zomi National Day thupi takin abawlden kipawlna hongsuak uh hi. Tua ahih manin Zomi National Day cihpen Zomi te adingin akici ngam mahmah ahihi.

Chin leh Zomi pen kibang hetlo in ahizongin level akikim ahihi.Kuamah kimuhdah leh kilangbawlding hilo a, ahizongin imainawt ciatding ahihi.

Kumpi nasem te leh vaituamtuam hangtawh Chin National Day aci tangtangte zong kuamah kongmawhsak naikei phot hi, ahizongin na hihna taktak uh Zomi National Day zangding na hi uh hi cihzong thei sitset kul hi.

Tuni in Leitung gam khempeuh a om Zomi khempeuh in gamgi tawh kikhenna lungsimte hemkhia in itna tawh hibang Minam ni te ibawlkhop liai liai ding mah ahihi.

Tu laitak Zomi sungah kipawlna thahat tampi om a, tuateng pen akipawlkhawm liai liai dingin akihan ciam mahmah laitak ahihi. 

Lungdamna leh Lunggulhna tawh, 
Rev. Pau Khan Khai
2/13/2020


Wednesday, April 27, 2022

CNF LEH ZOMITE HONG THAHNA VAI 2002


 CNF ten Zomite hong thah, hong bawl siat na te tung tawn in lung kim loh na thu ki sung

 

          Washington D.C area aa om Zomi makai te leh CNF vice-Chairman pa Zing Cung March 2, 2002 ni in Washington D.C (Pa Thawng te Inn) ah ki muh khop na ki nei hi.


          CNF Chairman pa Thomas Thangno leh Zomi D.C Innkuan te kimuh khawp zawh kha thum a cin khit teh tu in a nih vei na CNF te tawh ki muh khawpna ahi hi.

          Zomi D.C Innkuan in Lei tung bup leh U.S.A mun tuam tuam aa om Zomi ki pawlna te hong thu kim pih na tawh Zomi bup taang in a ki ding a hi hi.

A ma sa ki muh khopna

          CNF Chairman Thomas Thangno leh Zomi D.C Innkuan te ki muh khawp na November 2001 in ki nei aa, tua lai ah Zomi makai te leh mipi te in CNF te ngamtat siat na te tung tawn in lung kim loh na teng ki pulaak aa, a thuak mi mal khat ciat leh mipi te lung kim kik theih dong in hong thum ding uh leh mai lam a kal suan ki khel na ding uh ki ngen pih hi. Tua lai mun ah CNF pen `Pawi Terrorist Ngal te' ci in ki zang in Zomi te'n `Phu laak' ding leh PTN te bang ci do kik ding cih zah dong in ngen na ki nei hi.

          Sai Zang aa Hausa pa leh khuami thum hong thah na dan teng ngen pih na a ki neih ciang in CNF Chairman pa in "No ngen thu te aman omlo aa, ka CNF nau pang te ngamtat na te 100% in a man (right) hi" ci'n hong dawng a hih man in Zomi te in na ki sa mah mah aa, meeting man teh thu khup na ah Dr. Vum Son in " CNF ten lah a hong khut khialh na te uh hong thum nuamlo bek tham lo man kisa lai uh, mipi in lah thuak zo nawnlo ih hih man in a sawt lo in `Tual Ngal' piang ding hi" ci hi. Tua lai aa thu ki ngen teng a cing tak in a ki ciam teh hi.

          Thu ngen pih na te tawh ki sai in February, 2002 kha bei ma in CNF te in thu hong dawn kik (Respond)ding uh in Zomi te in thu ih piak ahi hi.

Tu tung ki muh khawp na

          CNF pan in Vice Chairman Zing Cung leh Foreign affair Minister Zo Tul Hmung hong pai uh aa, Zomi D.C Innkuan pan in Pu Vum Son, Pa Kham Ngo Pau, Pa Ngo Cin Thawng, Nu Kok, Pa Khai Khan Dal, Sia Piang (Thawn Lian pa)leh Taang Tawng Cin Khai te in thu ngen na ki nei hi.

           Thu ki ngen na te a nuai aa bang in a tom in tawm kong pulaak hi.

Pu Vum Son thu ngen na pan;

           1. Kawl ngalkap kumpi te in a ut bang un hong uk theih na ding in ngam sung ah ngal (rebels groups)te om ding a deih na uh hi zaw hi. Kawl ngal kap 400,000 om uh aa ih Chin Zomi bup zah mah pha phail hi.CNF te in thau lawng 50 khawng tawh na do sawm uh hang in bang hun ah na zo kei ding uh aa, a mau zong sim tak hong sa lo ahih man in hong su vet lo ding uh hi. No pen a mau khut sung aa ngan hing no na bang lel uh hi.

           2. CNF ma kai teng pen Thantlang, Khalkha lam teng bek na hi uh aa, Chin mi nam bup taang aa a ding (represent) ding in na ki lawm ( na qualify) kei uh hi. Chin minam sung aa tribe dang tuam tuam te na thu ki kup na uh ah hong sam ngei lo in Chin Zomi tribe dang te zah tak (respect)na nong nei vet kei uh hi.

          Falam te tawh na ki siat, na ki khen zawh uh ciang in ki pawl kik theih na ding na han ciam nawn kei uh hi. Tedim, Tonzang lam te pen bang thu mah hong kup pih ngei lo bek tham lo in sum(siah) nong dong uh aa, hong pia lo te that in tu in luang 7 nong that zo at uh hi.

          3. Saizang Hausapa, a khuami thum tawh, leh Tui Thang aa Pu Thuam Go Pau na thah te uh pen muan mawh na tawh na thah uh hi lo in CNF Central Committee pan aa thu pia aa na that uh hi cih ki thei a hih man in na ka sa mah mah uh hi.Thau tawi ung ci in na ut ut uh aa nong bawlsiat uh ahi hi. CNF te pen ‘Pawi Terrorist Ngalte’ci in kong sam ta uh hi. Kong phu laak nai loh bek uh a hi hi. Tua min bang ci ngah aa, bang ci le ung tua min pan suak ta thei ding cih ngaih sun mah mah dih un.

Pa Kham Go Pau thu ngen na pan;

           Nong thu sim kei uh aa, nong ki khel kei uh leh International level in kong do uh ciang in hong tel khial kei ta un.

1. U.S.A, India leh Bengladesh kumpi te, Kawl ngam opposition pawl tuam tuam te ki pawl na ahi NCGUB, DAB leh NED cih te ah pai in step by step in kong do (ngawt) ding uh hi.

2. CNF thau tawi mi khat a that zo peuh Rupees 100,000 ta pia ding ci in ki pan le ung a sum ding pen a ki sam zah zah a ki cing in ka nei uh hi.

3. Tedim leh Kawl pi aa Commanders( Burmese army) te'n zong CNF te na do nop uh leh ‘Self defense militia’ ding in training pia, thau pia in kong huh ding uh ci in hong ngen zo uh aa, ka ki pat nai loh man bek uh a hi hi.

Pa Ngo Cin Thawng thu ngen na pan;

         CNF Chiarman Thomas Thang no tawh ki muh khop na aa kong ngen te uh nong dawn loh uh nong thu sim loh na uh hiam? Na u lian te uh khat ahi Victor Biak Lian Thang in “ Tedim te a kam bek uh hi, bang mah hong hih ngam ken teh, tun zong Washington D.C Zomi Innkuan te bek hi uh aa thu in sim ding hi lo hi” a hong cih ka lung uh kim het lo hi.

         Khalkha,Thantlang mi nam ten Tedim te hong uk nuam na hi uh hiam?

         Tu in thau muk ngat in hong bawl sia in uk ding in nong ki pan nuam ta uh hi.

         Kong do na ding uh ka ki nging khol ta uh hi. Thau tawi lo in zong thu tawh na tam pi ka sem thei uh hi.

         Falam te in September ni 15,2001 ni aa lai tawh thu hong piak uh dawn na sawm lai uh hiam? Ko e, cik teh nong dawn sawm uh hiam?

Nu Kok thu ngen na pan;

         Ka sang gam pa uh pen CNF te in ah sum Ks. 100 ngen in Ks.50 bek a neih a piak leh lung kim lo in thau bul tawh vua ngawp uh aa, a zun bu ki tam in a si hi. Khua mi te in a thum uh hang in “ Ko ka ma kai te uh lai tan sang sin sa te hi ci in dawng uh aa mi pi mai ah a thah tei tei uh a hi hi. Ka sin uh na lua hi.

        A a zi a tate ci mawh lua in a nek ding uh om lo in a ta te sang zong kah zo lo uh hi.A nu a pa leh a u a nau te aa ding zong in mul kim huai lua hi. No hong thah bang in min hong that kik leh bang na ci ding uh hiam?

        Tedim, Tonzang ngam peuh mah ah hong pai nawn vet kei un.

Pa Khai Khan Dal thu ngen na pan;

        Na Policy uh na ngen uh ciang in hoih sak mah mah uh cin aa, a hih hang in na ngam tat na uh sia mah mah hi. Kawl ngalkap kumpi ka do uh na cih uh hang in kawl ngal kap te khat zong na that nai kei uh aa ko Zomi te bek hong bawl sia in luang 7 nong that zo uh hi.

       Kawl ngal kap te in mawtaw hong kaih uh hang sa thau hong pia in hoih tak in hong bawl uh hi. No bang in hong hal sak ngei lo uh hi. A sia pen a a ki ngen Kawl ngal kap te sang in a zah tampi in na sia zaw uh hi.

       CNF te tup na in Kawl ngal kap kumpi do ding hilo aa, Zomi te bawl siat ding bek a hih lam ki lang hi.

Sia Piang thu ngen na pan;

       1995 kum in sak lam ah lai siangtho sang kah na pan ka ciah aa, Ciau ngun ka tun ciang in CNF ngal ten hong man hi. Hong pai pih pih uh aa, lo buk khat ka tun uh teh ka van puak teng hong zong uh hi. Sum mu lo in sok lek thoh thum ka puak sung pan thoh nih hong lak sak hi.( sok lek 65% tax).

       Kum2000 in tan 9,10 ong khang no te man uh a hih man in khangno te khua ah om ngam lo in tai mang uh hi. Ak, ak tui te pan a ki pan a deih peuh uh piak a kul hi. Kawl ngal kap te in hi bang in bawl siat na ka khua uh ah tu ni ciang dong hong bawl ngei nai buang lo uh hi.

       Ka pu Thuam Ngo Pau (Tuithang khua) pen sak lam pan hong ciah, lam pi ah Pawi ngal ten hong thah sak uh aa, khua mi te in na ki sa mah mah in a phu la ding in ki nging in ka om uh hi. Mihing nun tak na khat thah zawh ciang `sorry! Accident hi’ cih mai mai ziau tawh lung kim theih ding hi lo aa, tu in “, (coma)” bek hi pan in “. (full stop)” hi nai lo hi.

       Tedim, Tonzang ngam sung hong pai nawn vet kei un la, a hoih lah hong sem kei un, a sia lah hong bawl nawn kei un. Ngal in kong nei ta uh hi.

Taang Tawng Khai thu ngen na pan;

        Na pai khialh na uh leh na ngam tat siat na khem peuh uh ii a ki pat na bul pi in no leh no `Chinland Government’ na ki cih uh pan a hi hi. Khal kha, Thantlang mi nam te bek ii ma kaih na ahi CNF in Chinland Government ci in nong phuan khia uh aa, Chin mi nam tampi sung pan in nong kup pih vet loh uh, nong hel loh uh mi nam dang teng nong sim mawh na uh a hi hi.

        No leh no Chinland Government hi ung, Zomi bup a uk kumpi hi ung na ki cih uh na kip sak na ding un tax nong dong uh hi. Tax pia sak ih cih pen “kong uk uh hi” cih nop na a hi hi. Thau muk tawh tax hong ngen na hih mah un ko Zomi te tung ah `thau tawh hong uk hi ung’ nong cih na uh a hi hi.

        No pen mi pi kua mah in hong thu kim pih lo, hong deih lo uh a hih man in tax hong pia nuam lo uh hi. Tua ciang in thau tawh sum (tax) nong dong uh aa, hong ki piak loh teh mihing nun takna nong that uh hi. Facist te uk dan in nong uk sawm uh hi.

        Tuithang a nong thah na uh ka zak lai tak in ka ngei ah CNF mi khat peuh om leh tem, thau tawh ahi zong in ka that suk pah ding hi.Tua zah in Zomi mipi khempeuh in no tung ah heh na ka nei zo uh hi.

        Chin /Zo mi nam bup aa ding na deih sak tak pi uh leh -

1. CNF in Chinland Government, Zogam leh Zomi te a uk, hi ung na ki cih na uh pan hong khawl un.

2. Tedim, Tonzang ngam sung peuh mah ah kha 6, a hih kei leh kum khat sung hong pai nawn het lo in om un.

3. Tua nong pai loh sung un mipi te no tawh pum khat suak kik zawh nang hong han ciam sin un.

4. Ko lam mi pi te tawh pum khat suak kik theih nang nong han ciam uh aa, a hih theih nawn kei leh ka ngam uh nong sik nawn het loh ding uh no leh no na ki theih uh kul hi.

         Chin, Zo minam sung ah unau khat ih hih man in a hih theih lai ding aa leh ko lam ten kong do,kong thah kik ma un, hong ki khel meng meng ta un.

CNF vice-Chairman Zing Cung in hong dawn kik na pawl khat pan;

                                                                                   ZM = Zomi Inkuan

                                                                                  ZC= Zing Cung

1. ZM - Tu in CNF pawil ngal do ding in a mi, a sum leh thau a ki sam khem peuh a ki cing (ready) in om zo hi. Ki do tak pi leng ih ki muh na peuh peuh ah ki thah kul ding hi aa tua bang a pian loh na ding in CNF makai ten thu hong ngaih sun pha mah mah un.

 ZC - Hong nuih san ba ba hi.

ZM - Bang hang in tua bang aa hong nuih san na hiam? Hong um lo na hiam? Hong thu sim lo na hiam?

  ZC - Na thu ngen te uh nuih zak huai ka sa (Hong dawn kik na hoih het lo in ki ciam teh hi.)

2. ZM - Tax 5% bek ka dong uh hi na cih pen 5% hilo in 30% hong dong uh hi.Nang Inn khat tul khat na cih hang na ngal kap ten tul 4 hong dong uh hi. Tua te na thei hiam?

    ZC - Tua bang ka thei kei uh hi, ka hih ngei kei uh hi.CNF min leh stamp te zang in a gam ta sim mi pawl khat a om hi. Mun khem peuh aa om Chin te ih vek pi in ‘character loose’ khin hi hang.

3. ZM - Mai tuam in thau tawi aa tua mun ah nai tua zah in sum tau zah hong pia un ci a, a ngen te bang na ci diam?

   ZC - Robber (Da Myah)

  ZM - Tua hang in CNF te DA MYAH kong ci uh hi.

4. ZM - Na mi thah ngam tat siat na te bang ci in nong dawng diam?

   ZC - Thau tawi aa na sep na ah `Accident’ tua bang in a om thei zel mah hi.

Afganistan ah zong American ngal kap ten amau leh amau accident in ki kap lum kha uh hi.

5. ZM - Siamah Dim Sian Ciin pen a pa om nawn lo aa a nu leh a nau te a vaak a hi hi. A man laang in hong khah le uh teh hong ki muh dah na 25% bang kiam tuam ding hi.

    ZC - Siamah Cing in tu in Zatui lam siamna a sin man zo ta in a sawt lo in Clinic khat sum Ks. 10000 khawng tawh ka ki pat sak sawm uh hi.

6. ZM - Laitui khua ngei Myeikthila aa na ngal kap te in zu kham in Zomi nu ngak nih zan khua in thau tawh ngat in lam sak uh hi. E.B.C pastor Sia En Za Lang zong CNF ten a lu thau bul tawh sat uh aa a lu nguh ki tam in zato tung hi. Tua lai aa thu piang teng na thei uh hiam?

   ZC - Meikthila ah ka ngal kap te in tawm vei a sit ding aa a va pai pak bek hi.

Tau bang aa zu a kham hun ding uh zong om lo ding hi.

7. ZM - A ma sa aa ki muh khopna February kha bei dong bang mah hong dawng kik lo na hih man un tun nipi khat sung in nong dawng kik thei ding uh hiam?

   ZC - Kei bek in kong dawng kik thei kei ding hi. Tu lai tak kum khat khat vei ka bawl uh Central Executive Committee ki khop ka neih lai tak uh hi aa, ni 15 bang sawt ding hi. Tua zawh ciang in thu hong za sak nung. March kha bei dong hong ngak lai ta un.

Thu khup na.

        CNF te tung aa Zomi ten ih thu sun te hong dawn kik ding March kha bei dong ih ngak lai ding hi.      

           

         A tung aa thu te in thu ki ngen na tampi a om na lak pan tawm kong suak sak a hi hi. Thu ki cing zaw a a thei nuam ih om leh Zomi D.C Inn kuan ten kong ngen nuam lai ding uh aa, kup pih na tuam tuam nong neih na ding un kong muak uh hi.


Thu ciamteh leh a hawmkhia; 

Tawng Khai

 Zomi Innkuan, Washington D.C


Tuesday, April 26, 2022

KAM HAU UPADI LAWS!


 KAM HAU UPADI-1(1-13)

(Code of Kam Hau)


1. LAIBU BAWL NA THU

Khamtung ah, Mangkang kumpipate awng kah toh ma a, Nidang lai in, Sukte ukpipa, Khan Thuam tapa (Kam Hau) khan lai-in, Kam Hau in, Tidim lei tang khempeuh ah ngah khit ciangin, ah mah uk sungah Thu-shia, Thupha, ah awm ciang ah khenna dingin Tidim khua pan (1) Sukte mi, Pau Vum (2) Hatzaw mi, Khawi Lam, (3) Hatlang mi Mang Gin, (4) Zilom mi Kim Thuam, (5) Samte mi Pau Am, (6) Cin Kim, (7) Tel Khat tua teng tawh vai pi hawm a, hih laibu sunga bangbang a thu khenna, ngeina bawl uhi.


Tua nung sang Tidim uk sungah thu shia, thupha ah awm ciangin hi Laibu sunga bang a zui-a thu khen uhi.


Tua banga Nidang lai-in thukhen mi ngeina ah awm hangin, thukhenna ngeina laibu ci a, zanglo hi. Tua ahih ciangin nidang lai a thu khenna ngeina ah awm bangbangin thu

khenna ngeina Laibu awm nang leh Mi khempeuh in zong Tang a thukhenna ZOMI te ngeina hih bang teng hi ci a, ah theih nangin, Ken hih Laibu ka bawl hi.


Tua ciangin khamtung mite, khempeuh in khamtung Zomi Hause, Uhpate, thu khenna, ngeina teng thei leh kuamah peuh mah, khialna, mowhna, nei ngamlo ding hi ci-in, ka

ngaihsutna in, hih laibu ka gelh hi.


Laibu gelhna, Kum 1925


PILOT

Laibu gelhpa


2. KIH NGAIH SUTNA THUU

Hih laibu sung Thu khatkhatte Mangkang Kumpipate awng khanto zawh ciang Hausate in, ah bawlte zawng awm hi.


3. THU NEITE, ZUIHNA NGEINA

1) Thu neite, peuhmah, Hausa kiang

a, thu ah koh ciangin Hausa Uhpa

mai ah, Ju phel-khat tuak lup masa

ding uhi.

2) Tidim mi khempeuh mah, khat leh

khat thu nei uh a, Hausa Uhpa

kiang awng koh ma a ah'mau leh ah'mau ju lup uh a, kihlemkiksa

Thu peuhmah, Hausate kiang awng koh theilo hi. Awng koh hang thu suak nawnlo hi.


4. LO GAM THU

3) Leitung thak khawh nai loh, cing

khat mi khat leh khat ah kih tuh

leh, Hausa in ah kih-kim ah' hawm

saak hi. Tua ciangin ah kih tuh te,

lungkimlo a, Hausa Uhpa thu ah

nial leh ah' nih a, ah' lo tan a, ah

dang mite pia hi.


4) Mi khat leh khat Lo kih' tuh a,

Hausa uhpa in, nah khawl dih in, ah

cih nah pi, khawl nuamlo a, ah kho

teitei te, Hausa uhpa ten ah' khen

ciang, ah' khawh nasa, ahlo ah tan

leh, ah' tha man loh lo hi.


5) Lo hawm nasa khat leh khat Gi ah

kihtuh ah, gih suang ah bawb a, ah

khel leh Hausa Uhpa in, ah' khel

pa, vawk tuk li khat leh ju phel khat

gam a, Hausa leh ah' gen ten ne hi. Tua ciangin ah' lo gi, ah' ngeina

bangin phutkiksak hi.


6) Lo neite in phahtakpi a, shialdi

akaih, min ah' hawn sak a, ganhing

in, lo sunga, An, ah'nek leh, ah'nek

bei zahzah leh, shialdai hawn man,

vawk Tuk thum-thum leh zu phel

khat liau a, seh thum suah, seh-

khat tek hawm uhi.


5. SHING LEH GUA THU

7) Lo lai a, lo nei ten, mim-dep tang

dep a, ah' khawi, shing deihpha

peuhmah, midang ten, ah' phuk

sak a ah' shuib leh, vawk tuk thum-

thum leh ju phel-khat liau a, seh

thum suah, seh-khat lo neipa, seh

khat Innshian, seh-khat, ah' gen ten hawm uh hi.


8) Daigei a, Shinghalh, ah'kih, guh

sak, ah'awm leh, vawk tuk thum-khat leh ju phel khat liau a ah'vawk

leh ah'ju Hausa leh ah'gen ten ne

uhi. Tua ciangin ah'shing guk teng,

shing neipa, piakik-sak hi.


9) Lo sung ah'hi a, gamlak ah'hi

zawngin, Haikung ah'phuk leh,

vawk tukli-khat leh ju phel-khat liau

a, Hausa leh ah gen ten, ne uhi.


9a) Haikung ah' hiang khia, ah'awm

leh, vawk tuk-thum khat leh ju

phelkhat liau a, Hausa leh ah gen ten ne uhi.


10) Shingno deih pha peuhmah, lo

lai hi leh huangsung hi leh, ah'kih

sukshiat-sakte, vawk ah'gual-khat

leh ju phel-khat liau a, ah vawk shingno nei ten, tang hi.


11) Khawhmual a shingno, kih'shuan,

eyah'sat ah'phuk te ju phel-khat liau

a, Hausa leh ah'gen ten ne uhi.


12) Khawhmual ah'hi a, han a hi zongin, shing-gelh leh shuanggelh

ah'suh-shia te, ah'cial na zahzah ah'lang liaua, Inshing tuk-thum khat ah'gen te vawk tuk-thum khat leh ju phel liau hi.


13) Lo hawm nah nai loh, gua po  min ah'hah a Lo ah'hawm ciangin ah'hah pan, ah'lo ah'tan kei leh ah'hahsa teng phuk a, ah'po thak Lo tang pan, ngak hi.


14) In-gua ah'hi a, Gam-gua ah'hi zawngin, ah'gua hah-sa, min shiat sak leh, vawk tuk-thum leh ju phel-khat liau a' seh thum suah, seh khat, thu nei pan, khat, Inshan, seh khat, ah'ge

hawm uhi.


15) Gua tuai suh shiat te, vawk tuk

thum khat leh ju phel-khat liau a, Seh-thum suah seh-khat, thu nei pan, seh-khat, Inshian, seh-kkhat ah'gen ten hawm uhi.


16) Mikhat gua shuansa mi khat in a

bawh sak leh, Vawk tuk leh ju phel-khat liau a, suah seh-khat Gua

khat Inshian, seh hawm uhi.


 6. GAN HING AN NEK THU

17) Shial, Lawi, Bawng, SahKawl tua teng Mei-kha a kipan October kha dawng, tua sung teng cing ciat hi. Tua kha-guk sung teng, cing nuamlo a, milo a, An ah nek leh Gan khat tungah Vawk tuk thum khat leh ju phel khat liau a, seh-nih suah seh-khat tuak, ah'lo neipa leh Ukpi pan hawm uhi.


Thu suaklo na-1

Shialtal sang li neisa leh shialpi no nei, ah'no Innuai ah awm a, ah'pi vaikuen ten, Lo ah'nek leh bangmah thu awmlo hi.


Thu suaklo na-2

Khawh kim a, shialtual Lo kho ten ah'kim kawt, ah'um zawh kei a, ah'nek leh bangmah thu awmlo hi.


18) Huan sung Anpo zawh a, vawk

ah'hi a, Kel ah'hi zawngin, ta a, (An)

ah'nek leh huan nei pan, ah'denlup-

khak leh, ah'gan shi lang hawm a,

ah'man ah'lang dinhi, ahan nek, liau lo hi.


7. THANG BAWL THU

19) Khum tawi, Thang tawi, thu panin

ah nuai a, bangbangin khen hi.

(a) In'a ih'kawih, gan peuhmah

phakna sunga khum to. Thang

siah, ah'awm a gan ah kiat

ciang ah'gan bangbang a, loh

a, ju phel-khat tawh liau hi.

Ah'ju Hausa leh ah genten ne

uhi.


(b) Tua ciangin ganhingte, bat zawhlo na ah, gan ah kiat a ah awk te, khum

nei, Thang nei ten ah'gan ah lang ne a, ah'gam man ah'lang leh ju phel-khat liau hi. Ah ju Hausa leh ah'gen ten ne uhi.


20) Khum Thang, Pial, Shing luang

thang tua teng a, Mihing ah'awk

a, ah'shi te, Shialpi khat kawhsah-

sat a, Inshian, Vawk tuk-thum khat

ah'gente a ding Vawk tuk-thum

khat leh ju phel-khat zawng liau hi.


21) Khum a, Thang a, sah-awk ah tuak ten, ah'thang neite kiangah ah ko kei a, ah'sa ahlak leh (Gukta) suak hi.

(a) Ngal, Vum, Sahzuk, tua teng ah sa ah'lak te Vawk tuk-thum nga leh ju phel-khat liau a. Thangnei ten, Vawk tuk-thum thum Inshian, Vawk tuk-thum khat ah'gen ten Vawk tuk-thum khat leh ju phel khat hawm uhi.


(b) Sahkuh, Sakhi, Sahthak tua

teng ah'sa, ahla khate Vawk

Tuk-thum leh ju phel-khat liau a,

Thang nei pan Vawk tuk-thum

khat, Inshian Vawk tuk-thum

khat thu gen ten Vawk tuk-thum

khat leh ju phel-khat hawm uhi.


8. KHUT KHIAL THU

22) Mi sihna ciat ciat kibang lo hi. Sa

sa a ah kikapkha, sakap a thautang

pai suak kha, thau bawla khah

suah kha. Khat leh khat ki buan aa,

kam siat thu a shi. Suang tum lawn

a ki kha lum kha. Tua bang teng a

si te, khut khial a hih ciang in lawi

nga leh vok tuk li (4) khat tawh ju

phel khat liau aa, lawi khat Inshian,

vawk tuk li khat leh ju phel khat a

gen ten hawm uh aa, adangteng a

liam ten tang uhi.


23) Sial, lawi, bawng, sakawl, kel, ui,

tua teng lo lai a ta, ahi zongin

gam lakah ahi zongin min saa, sa

akaplup leh a cia cia a loh ding.


24) Mit ki su khial, khut ki sukhial, muk ki sukhial, Bil ki sukhial, Nak Ki

Suakhial, muk ki sukhial, zawl sela

a mel sia a om mit taw khel baite

khut khial ahih manin, sial zabo llau

aa, inn shian Vok tuk thum khat a

gen te ading, vok tuk thum khat len

ju phel khat liau hi.


25) Mi khat in Shi na ah'hi zawnging

Ju'nun na ah'hi zawngin, Shivui na

lampi ah'hi zawngin Mei-ek-kia a,

In ah'kat-sak khak khak leh Vawk tuk-thum khat leh ju phel-khat a, siatvat hi.


26) Ju-nun na, ah hi zawngin Shi na

ah'hi zawngin ju-nek peuhmah a,

Bel kih'kawm lungham thangsia a,

ah'kihtam sak ten. Leibel ah' hi a,

Taubel ah'hi zawngin ah'kihtap sak

leh ah'bel man zahzah leh ju phel

khat liau hi, ah'ju Hausa leh ah gen ten ne uh hi. 


(a) Tua ciangin Bel kawm a, Sa

huanna leh An huanna a,

ah'kihsiat sak leh ah'bel man

zahzah leh ju phel-khat liaua,

ah'ju Hausa leh ah genten, ne uhi.


Thu suaklo na:

Ju nun naah' hi zawngin Shi-na ah'hi zawng in, ju nekna, peuhmah ah'bel kih' kawm, hehlo pi a, khuai shuah a, ah pal khap khak leh bangmah thu awmlo hi.


27) Mi khat in SahKawl saplo a ah

kawm a, hi shi-sak leh SahKawl

man zahzah a, loh hi.

(a) Tua ciangin bangzah bangzah

hi tah leh, ah'sap a kawm a, ah'shi leh SahKawl man, ah' lang bek loh hi.


9. MEL HAL THU

28) Mi peuhmah in gamla a, Shing

ah hi' a, Gua ah'hi zawngin, Bi

ah'hi zawngin, An ah'hi zawngin,

deihdeih peuhmah Matkha det ma

in kemkim ding hi. Tua kha detma a

kemlo a mei in ah'kat leh bangmah

thu awmlo hi.


29) Mat-khat det ma a, Gam hal

ah'lawh a, Lo ah kat leh ah'mang ni

khat tawm sak hi. Tua panin, ah mi

shim a, ni-khat tek, mang tawm sak hi.

(a) Shing. Bi. Gua. tua teng ah'ka

leh ah'man zahzah a, loh hi. Shing Bi. Guate ah'tai theilo ah'hi man, ah'loh hi.


Thu suaklo na:

Mi khat in, mun khat a, gam kihal, ah'kih pehpeh, Mei ah'kang zawngin In ah'kang zawngin Ah'tuma ah'hal hi

kei peuh leh bang mah thu awmlo ten ne uhi.


30) Mi khat in, gitloh tum a, mi (In)

ah'hal sak a, ah'In kang a, ah'tum

leh ah'In man zahzah loh a Inshian

Vawk tuk-li khat ah'gen te a ding,

Vawk tuk-li khat leh ju phel khat liau

uhi.


Thu suaklo na: 

Khualzin hi leh Gamvak hi leh mi In'a ah'tum a, Dangka. Taubel, Khi, Zam Puin,  deihtheih peuhmah, ah'zin te In

tawh ah kat khawm leh bangmah

thu awm lo hi.


31) Mikhat in, gitloh tum a, mi Lobuk

ah'hal sak leh ah'hal ten, ah'tung a

In hal thu bangmah a, liau hi.


10. DAWI TANGNA A ZEHPHI THU

32) Zehphi thu panin, ah'nuai a, bang-

bangin khen hi.

(a) Pusa dawi, Shial zehphite Vawk

tuk-li khat leh ju phel-khat liau hi.

(b) Vawk zehphi te, vawk gual-

thum leh ju phel-khat liau hi.

(c) Ah'dang dawi thawith na pan,

Zehphi leh ah'gawh ciacia,

ah'lang leh ju phel-khat liau hi.


33) Tual bawl na panin Shial in ah'

bawl a, Vawk in ah'bawl a, Ui in

ah 'bawl zawngin Kamhau-uk sung

kih'tanglo hi. Tua ciangin Ukpua peuhmahin, awng phit leh ah'gawh

Ciacia, awng din ding hi.


Thu suaklo na:

Dawitan na ah, sawl ah ah'kih bang kei leh bangmah thu awmlo hi.


11. GUKTAK THU

34) Guta peuhmah bang hi leh bang

hi leh ah'guk lai takin ah'nei pan,

ah'mau leh ah'guk bangbang a

lakkik a, Inshian, Vawk tuk-thum

khat ah'gen te a ding Vawk tuk-

thum khat leh ju phel-khat liau hi.


35) Mi khat in Shial, Lawi, Bawng,.

Sakhawl Kel, Gan khat peuhmah,

ah'guk a, ah'go a, ah'zuak zawngin

a'gan ciacia, khat a, kha-a, Inshian,

a'guk cia khat a'gen te ading Vawk

tuk-li khat leh ju phel-khat liau hi.

Agan neu leh gawl leh ah ciacia a,

liau hi.


36) Mi khat in ah'mah Shial lopi shial

khat man a, ah'bil ah'at leh Vawk

tuk-thumthum leh ju phel khat liau

a, seh thum suah seh khat, Shial

nei pan, seh-khat Inshian seh khat

liau hi.


37) Mi khat in ah'mah Shial lopi, Long

ah'vawh leh, Vawk tuk-thum khat

leh ju phel-khat liau hi.


38) Mi khat in Ui khat ah'guk leh Vawk

tuk-thum leh ju phel-khat liau a,

Ui nei pan, Vawk tuk-thum khat,

Inshian vawk tuk-thum khat, ah'gen

ten, Vawk tuk-thum khat leh ju phel-

khat hawm uhi.


39) Mi khat in Zawhngeu khat ah'guk

leh Vawk gual-nih leh ju phel-khat

liau a, ah zawngeu piakik-sak hi.

Lawngngeu-nei pan, vawk gual-nih

tang hi.


40) Mi khat in, Mi huang Sungah, (In)

luh a, Ak ah'guk leh Vawk tuk

thumthum leh ju phel-khat liau a,

Ak nei pan, Vawk tuk-thum khat

Inshian Vawk tuk-thum khat ah'gen

ten, Vawk tuk thum khat leh ju phel

khat hawm uhi. Ah'Ak kileh lo hi.


41) Mi khat in Mi huang sungah, (In)

luh a, Ak tui ah'guk leh ah'tung a,

Aktui thu mah bangin liau hi.


Thu suaklo na-1:

Aktui tang khat bek ah'guk leh bangmah awmlo hi.

Thu suaklo na-2:

Naupang kum 7 sahgih nuai shiah in, 'Ak ah'hi a, Aktui' ah'guk zawngin,

bangmah thu awmlo hi.


42) Sa peuhmah ah'hawm te thu ngailo a, ah'guk ah'awm leh Hausa Upa in, Vawk tuk-thum khat leh ju phel- khat a gam hi.


43) Mi khat, Sa tansa, mun khata,

ah'kawih, ah'guk, ah'lak ah'awm

leh vawk tukthum-thum leh ju phel-

khat liau a, thu neipan, vawk tuk

thum khat, Inshian, Vawk tukthum-

khat leh ju phel-khat hawm uhi.


44) In'sung a, Sa ah'kawih, ah'gute,

Vawk tukthum-nga leh ju phel-khat

liau a, Sa nei pan Vawk tukthum-

thum, Inshian Vawk Tukthum-khat

ah'gen ten, Vawk tukthum-khat len

ju phel-khat hawm uhi.


45) Mi khat in vaimim Mim, Taang

Kawlmim, Bal, Ga, Be, KawIkal,

Hakai, simainek theih peuhmah,

ah'guk te ah'zah khat a, kha a,

ah'guk tawh nih pha hi. Inshian,

Vawk tukthum-khat ah'gente a ding,

Vawk tukthum-khat leh ju phel-khat

liau hi.


46) Khualzin, Gamvak in ah'gil kial

manin, Lo sunga, Kawlmim-tu, ah'

khiah a, ah'vui ah' paih leh Vawk

gual-khat liau a, ah'An-nei ten tang

hi.


Thu suaklo

Kawlmim tu, ah'khiah a, ah'vui ah'lobuk ah' kawih sak leh bangmah thu awmlo hi.


47) Kawitu, Sahhawk, Mai, Nathang,

Shing. Zahnah, Gahtaiham Tua-

teng, ah'guk leh Vawk gual nih leh

ju phel-khat liau a, Vawk gual nih

ah'An nei ten, tang a, ju phel-khat

ah'gen ten, ne uhi.


48) Haikung ah, hai gah ah'min ah'

puam Naupang ah'hi a, Upa ah'hi

zawngin ah'guk a, Seng a, Bawm

a, ah'puak khia, leh Vawk tukthum-

thum leh ju phel-khat liau a, Hai nei

pan, Vawk tukthum-khat, Inshian,

Vawk tukthum-khat, ah'gen ten,

Vawk tukthum-khat hawm uhi.


Thu suaklo na:

Upa khualzin, Gamvak ah'gil kial ten ah'nek leh bangmah thu awmlo hi. Tua ciangin Naupang ten saili hi leh,

Shuang hi leh deng khia a, ah'nek

zawng, bangmah thu awmlo hi,

ah'hi hangin, Seng a, Bawm a,

puak theilo ding hi.


49) Dangka guk thu panin, bangzah

bangzah ah'guk zawngin, ah'guk

zahzah khat a, Kha hi. Inshian leh

ah'gen te a ding panin ah'nuai a,

kih'at banga, liau hi.

(a) Dangka pek khat pan a, kih 'pan

Sawm nga ciang, ah'guk leh, Inshian Vawk tukthum-khat, ah'gen te a ding Vawk tukthum-khat leu ju phel khat liau hi.

(b) Dangka sawmnga pan a, kihpan Dangka za khat ciang ah'guk leh Inshian, Vawk tukli- khat ah'gente a ding, vawk tukli-khat leh ju phel-khat liau hi.


50) Huang (In) sung a, Puanza,

Puanten, Puannak, Dial, Nik, Luh-

kham, Zah-ip, Kawng-gak, Luh-

khu, Puan a, min piang, ah'guk

ten, ah'guk bangbang, ah'man zah

a, kha a 'In' sung luh man vawk

tukthum-thum leh ju phel-khat liau

hi. Tua sung panin ah gen teh

Hausa ten hawm a tuk thum khat,

thu nei pan tang hi.


51) Taubel Zam, Dakbu, Daktal Saiha

tuateng ah'gukte, ah'mau sep a,

ah'man zahzah nih leh Inshian,

ah'man zah khat tawh ah'gen te

a ding Vawk tukli-khat leh ju phel-

khat liau hi. Ah'man zahzah nih, thu

nei pan tang hi.


52) Khi thu panin, bangkhi bangkhi

hih leh, khi peuhmah ah'gukten,

ah'tung a, Taubel guk thu bangmah

in liau hi.


53) Mi ngawng a khi ah'awh kim lai,

ah'sut ah'hi zawngin ah gu a,

ah'lahte Ukpi pan Vawk tuk thum-

thum ah'tuam a, gam a, Ukpipa in

tang hi. Khi nei te leh ah'gente a

ding panin ah tunga Taubel gukthu

bangmah aliau hi.


54) Lo nei ten, lobuk a, ah'kawi, Tu,

Hei, Tem, Temtawng, Bel, Um,

deih thei peuhmah ah'gu a, ah'a la,

ah'awm leh (In) sung luh thu mah

banga, liau hi.


55) Gam palak a Shingshuih sa peuh-

mah ah'gu a, ah sattan te vawk

tukthum-thum leh ju phel khat liau

a, Seh thum suah seh khat, thu nei pan seh-khat Inshian, Seh-khat.

ah'gen ten, hawm uhi.


56) Bi ah'guk ten, ah'bi piakik a, ju phel khat a, kha hi.


57) Han ah'hi a, Khawhmual ahlhi

zawngin Dial kih khi, ah neite thulo

a, ah'guk leh vawk tukthum-khat

leh ju phel khat liau a, Hausa leh

ah'gen ten ne uhi.


58) Akgiasawm tunga, Sawn leh Vah

phual mul, In'a, ah'guk leh vawk

tuk thum-khat leh ju phel-khat liau

a, Hausa leh ah'gen ten ne uhi.


59) Shingno deihpha peuhmah Lolai hi leh, Huang sung hi leh ah'kih guk

sak ah'awm leh vawk gual khat leh

ju phel khat liau a, ah'vawk Shingno

nei ten tang hi.


60) In gua ah'hi a, Gam gua ah'hi

zawngin, ah' gua hahsa min ah'guk

leh vawk tuk thum khat leh ju phel-

khat liau, seh thum suah seh khat

Gua nei pan, seh-khat, Inshian seh

khat, ah'gen ten, hawm uhi.


61) Gua pum sawm nuaishiah, ah'guk

te vawk tuk thum khat leh ju phel

khat liau a, Seh thum suah, seh khat,

Gua nei pan, seh khat, Inshian seh khat ah'gen ten, hawm uhi.


62) Gua pum sawm, tungshiah, ah'guk leh vawk tukthum thum leh ju

phel khat liau a, Gua nei pan,

vawk tukthum-khat, Inshian vawk

tukthum-khat, ah'gen ten, vawk tuk thum-khat hawm uhi. Ah'gua nei

ten tang kik hi.


63) Guaheh bawlsa, In'ah, ah'hi a

Gam'ah ah'hi zawngin, tang za

nuaishiaha, ah'guk leh vawk tuk- thum-khat leh ju phel-khat liau a

Seh thum suah seh khat, thu nei pan, seh khat Inshian seh khat, ah'gen ten hawm uhi.


64) Guaheh bawlsa, tangza tungshiah

ah'guk leh, vawk tukthum-thum leh

ju phel khat liau a, vawk tukthum

khat thu neipan vawk tukthum-khat.

Inshian, Vok tuk thum khat ah gen

ten, hawm uhi.


65) Cihhal kih'guk-sakte, vawk tukthum thum leh ju phel-khat liau a, seh- thum suah seh-khat ciat, hawm uhi


66) Mi khat in ngawi a, kia, Nagasa

ah'guk leh vawk tukthum-thum leh

ju phel-khat liau a, ah'ngawi nei ten

vawk tukthum-khat, Inshian, vawk

tukthum-khat, ah'gen ten vawk

tukthum-khat hawm uhi.


Thu suaklo na: Ngasa a la te'n

Ngawi neite kiangah agen leh bang

mah thu awmlo hi.


67) Ngawi-liah, kihshim-sakte Shial

zabo khat tawh Inshian, vawk tuk-

thum-khat, ah'gen te a ding vawk

tukthum-khat leh ju phel-khat liau

a, ah'shial Ngawi nei ten tang hi.


68) Mi khat in, Khuai ken ah'guk leh

Khuai tawi ah'man sep a, kih'nau

puak a, liau a, Inshian, vawk tuk-

thum-khat, ah'gen te a ding vawk

tukthum-khat leh ju phel-khat liau

hi.


 12. THU IM THU

69) Mi kiatsuah ah'hi zawngin, deihtheih peuhmah ah'muh ten, Hausa, Upa kianga, ko a Upa ten tangko hi. Upa, Hausa kianga, ah'kolo a, ah ip leh gukta suak hi.


70) Shial, Lawi, Bawng SahKawl, Kel tuateng ken'a kia, ah'shi khawngte,

ah'nei te, dawnglo a, ah'nek leh

ah'gen man lang loh a, Inshian

vawk tukthum-khat ah'gen te a ding

vawk tukthum-khat leh ju phel-khat

liau hi.


71) Shial, Lawi, Bawng, SawhkKawl, Kel tua teng, Ngia nek, Sahhang nek

ah'tuak a, ah'neite kolo a, ah'sa

ah'lak a, ah'nek leh vawk tukthum-

khat liau a ah'vawk ah'gan neiten,

tang hi.


72) Khawh sung a, gawl kawm a, Ak

vak mi in ah'den lup a, ah'sel a,

ah'sa ah'nek leh vawk gualno-nih

leh ju phel-khat liau a ah'vawk

gualno-nih Aknei ten tang hi.

Thu suaklo na:

Ah deng lum ten, Ak neite kiangah deng lum kha hi ci'a ah' Ak shi ah'neite piak kik leh bangmah thu awmlo hi.


73) Gam sah liang leh In-sah iang im

te ah'nuai a, kih'at at bangbang a liau hi.


(a) Sahkuh, Sahkhi, Sahthak, Sal-

za, Sahzuk, tuateng liang ah'

imte, liang khat tunga, Dangka

pek 3/- liau hi.

(b) Tung-shial, Zang-shial, Ngal,

Vom tuateng liang ah'im te,

liang khat tunga Dangka pek

6/-tek liau hi.

(c) Shial, Lawi, Bawng, SahKawl,

tuateng liang ah'im te, liang

khat tunga, Dangka pek 6/- tek liau hi.


(d) Vawk leh kel liang ah imte, liang

khat tung a, Dangka pek 3/- tek

liau hi.

74) Cih Shial peuhmah ah'im te, vawk

tukthum-khat leh ju phel-khat liau hi.


13. MIN DAINA THU

75) Mun khat a min, mum khat a awm  ah'min dai hen ah'cih man a, lai

sung ah'hi zawngin' ah'kam, ah'hi

zawngin ah'gen sia a, Zum nang,

dai nang a, thu ah'gente, vawk tuk

thum-thum leh ju phel-khat liau a,

Thu nei pan, vawk tukthum-khat,

Inshian vawkthum-khat, ah'gen ten

vawk tukthum-khat leh ju phel-khat hawm uhi.


76) Mi khat in Kau neilote kiang a, kau nei ah'ci leh ah'ci pan Lawi giat

leh ju phel khat liau a, Thu nei pan

Lawi-nga tang a, Inshian, Lawi-nih

ah'gen ten Lawi-khat leh ju phel

khat hawm uhi.


77) Mi khat in Kau neite kianga, Kau nei aw ci a, ah ko leh vawk tukli-khat

leh ju phel-khat liau a, ah'vawk leh

ah'ju teng, Hausa leh ah'gen ten, ne uhi.

Thu suaklo na 1:

Kau nei leh Kau neilo, ah'kih tawth a, kau nei pan, Kau neilote heh nang ah'gen mah sak a, Kau neilo pan, Kau nei aw ci a, ah' ko hangin bangmah thu nawnlo hi.


78) Mi khat in mi khat 'Na' ah'hi zawng-in, Dangka ah'hi zawngin, Gan

ah'hi zawngin ah'guklo pi, gu hi ci

a, kih shuan khial te ah'nuai a, kih

at bangbangin, liau hi.

(a) Shial, Lawi, Bawng, SahKawl,

Zam, Khi manpha, Dakbu, Dangka sawm-nga tung shiah gu hi ci a, kihshuan khial te, vawh tukthum-thum leh ju phel-

khat liau a, thu nei pan vawk

tukthum-khat tang a, Inshian,

vawk tukthum-khat ah'genten

vawk tukthum-khat leh ju phel-

khat hawm uhi.


79) Mi khat in mi-khat, (Su) lu lopi Su-lu a ah'shuan khialte, vawk tukthum- thum leh ju phel-khat tawh sum ah kih khap leh sum ah'ah'kih

a khap zahzah tawh liau hi. Vawk tukthum-thum pan, Thu nei ten

vawk tukthum-khat tang a, Inshian,

vawk tukthum-khat, ah'gente vawk

tukthum-khat leh ju phel-khat hawm

uhi.


80) Sai, Zangshial, Vum, Ngal, Sa

khempeuh gamsung pan a, ah'man

a, kihthang zo nahpi in, Nang mat,

hilo hi. Kei mat hi cite vawk tukli-

khat leh ju phel-khat liau a, Hausa

leh ah'gen ten ne uhi.

(a) Nang mat hikei, Mi-mat hi

ah'cite, vawk tukthum-khat leh

ju phel-khat liau a, ah'vawk leh

ah'ju teng Hausa leh ah'gen ten, ne uhi.


81) Hausa sawl a, Uhpa Pahzang vak

te Khawh sung nautang ten, ah'thu

a, genlo a, ah'vua, ah'ko shiah te

vawk tukthum-khat leh ju phel-

khat liau a, ah'vawk leh ah'ju teng

Hausa, Uhpa, ah'gen ten ne hi.


82) Shuankhel na thu ah'hi a, ah'dang

thu ah'hi zawngin, Hausa Uhpa

mai ah, Sum a kih khap uh leh

ah'mawh pan, ah'mawhna ah

ngeina bangbang a, liau ding a,

sum ah'kihkhapna pan, ah' kihkhap

zahzah a, ah' tuam a liau hi.


83) Sum ah'kihkhapna a Inshian leh

ah'gente a ding pan, ah nuai a

bangbang a, liau hi.

(a) Sum kihkhapna, Dangka Sawm

nga nuaishia ah'hi leh, Inshian,

vawk tukthum-khat ah'gente a

ding, vawk tukthum-khat ah-

gente a ding, vawk tuk thum-

khat leh ju phel-khat liau hi. Zleh ah'gente a ding vawk tukli.

khat leh ju phel-khat liau hi.


Thu lakna : Zampi Centenary Jubilee