Friday, April 30, 2021

USA THUTHANG LEH NAUPANGTE HUHNA DING


 US News Update Tuam Tuam: 2021 Child Tax credit, D.C Statehood vai, U.S Supreme court vai (April 30, 2021)

--------------------------------------------------------------------------------

1) Child Tax Credit 2021 vai

Nung deuh aa ki vaihawm khia 1.9 trillion Covid-19 Stimulus Relief Bill tawh kizawitawn in child tax credit pen kum 5 pan anuai siah Ta khat in $3,600 leh kum 6 pan kum 17 kikal ta khat in tax credit $3,000 ta ngah ding uh ahi hi. Abeisa 2020 tax return ah tax credit pen kum 17 nuai siah Ta khat $2,000 ki ngah aa, tua pan $ 3000 ah hong khang sak uh ahi hi. Ahi zongin child tax credit 2021 ngah ding sungpan alang (half amount) pen kha sim in hong kikhak ding aa, July kha pan December kha sung i tax return sum hong kikhak bang lian in hong kikhak ding hi. Mai tax return bawl ciang alang (half amount) pen Tax return ah ki tuat sak thei (claim) ding ahi hi. Gentehna:

- 2020 Tax pen “Joint Married” tawh abawl NUPA khop khat in kumkhat $50,000 or $ 100,000 pan anuai siah ngah in, kum 5 pan anuai siah Ta khat anei ten huhna sum $300 kha sim (July kha pan December kha sung) ngah ding uh aa, kum bei tax turn tuat ciang $ 1800 claim thei ding uh hi.  Kum 5 pan anuai siah Ta khat leh kum 6 pan kum 17 kikal Ta 1 anei ten kha sim huhna sum $550 ta ngah ding uh aa, kum bei tax return ciang $ 3,300 claim thei ding hi. Kum 5 pan anuai siah Ta khat leh kum 6 pan kum 17 kikal Ta 2 anei ten kha sim huhna sum $800 ta ngah ding uh aa, kum bei tax return ciang $ 4,800 claim thei ding hi.

** Ei ma innkuan ciat in bangzah ngah ding cih i theih nop leh anuai aa weblink ah kien ding hi – 2021 Child Tax Credit Calculator: https://www.kiplinger.com/taxes/602334/2021-child-tax-credit-calculator


2) D.C Statehood vai

U.S Khuapi Washington, D.C huam District of Columbia pen State khat ah bawl dingin Democrats lam te hanciam keei uh aa, April 22 ni in House ah vote kila in Vote 216-208 tawh legislation pass uh hi. Senate ah debate leh vote kila lai dinguh ahi hi. Senate ah tulai tak Republican senators 50 leh Democrat senators 50 om in kikim lian uh aa, vote akikim leh Vice President nu ii vote tawh thu khensat dinguh ahih manin Democrat ten zawh sawm uh ahi hi. Abeisa ciang dong District of Columbia (D.C) pen federal district in akiciam teh ahi hi. D.C ah Democrats 95% bang om uh ahih manin D.C in state khat in hong ding hi leh Senate ah Democrat senator khat hong kibehlap ding cih Democrats lam te geelna ahi hi. Republicans ten belh US gam aphut I pu i pa (Founding fathers) ten D.C pen state khat din ding geel ngeilo uh aa, Khuapi (capital) ding bek in geel ahih manin I pu I pa te ii deihna pelh ding I hih manin ka sang zo kei dinguh hi ci uh hi. Tua bek thamlo in U.S thukunpi tawh kituak lo aa, D.C statehood bill pen “unconstitutional” hi ci in nial uh in, Democrats te ii power deih man hi ci uh hi. Rep. Guy Reschenthaler (R-Penn.) in U.S constitution “Article One, Section Eight, Clause 17" sungah "the district will be a 10 square mile federal district” cih kingelh ahih manin Democrats te vaihawmna pen thukhunpi tawh kituak lo (unconstitutional) hi ci hi. U.S states 22 pan Attorney General te in zong District of Columbia (D.C) pen state khat aa din ding nial na bawl khin uh hi. Hih vai Congress in hong pass zen zen hi leh U.S ah state 51 hong pha ta ding ahi hi. Hi vai bang cih ciang hong tung ding hiam et toh toh lai ding ahi hi.


3) U.S Supreme Court vai 

Democrats lam te in U.S Supreme court ah Justices 9 pan 13 ah khan toh dingin bill khat vaihawm uh aa, Supreme court ah Liberal (democrat) lam ten a uk zawh nang hanciam uh hi. Tulai tak U.S Supreme court ah Justices 9 om aa, tua lak ah 6 pen conservative (Republican) lam te hi uh aa, 3 pen liberal (democrat) lam te ahi uh hi. Abeisa hun in Former President Trump in conservative Justices 3 guang zo ahi hi. Pu Biden in Liberal Justices 4 guan beh sawm ahi hi.


4) U.S Southern border crisis

Pu Biden kumpi hong suah zawh aa kipan Mexico gamgi pan illegal immigrants te hong lut ziah ziah uh aa, Southern gami tawh akizom Arizona leh Taxes state ten thuak zo nawnlo uh ahih manin “state of emergency” tangkoh khiat dong buai na piang ahi hi. Pu Biden kumpi in gamgi - border pen hoih tak kembit lo bek thamlo in alut nuam teng lut sak mang ahih manin January 2021 pan tu dong ciang US-Mexico border pan guk lut (illegal) mi 1.1 million pha ta aa, kum bei ciang 2 million dong hong guk lut dingin kilamen ahi hi. Hong lut te lak pan central America gam te ahi Honduras, Guatemala, leh El Salvador te pan tam pen uh aa, gam tuamtuam pan zong hong lut uh hi ci uh hi. Tua lak ah migilo (criminal) leh U.S susia dingaa ahanciam ISIS migilo te zong tampi hong lut ding cih um mawh uh ahih manin mailam U.S gam aading lahuai mah mah hi ci uh hi.


5) U.S Covid-19 vaccine update

Tu ciang ciang U.S gam sungah Covid-19 vaccine akisun khin mi 99.7 million bang pha ta aa, gammi ii 30.4% bang in vaccine sun khin ta uh hi. U.S ah tulai tak mi (population) 300 million kiim kiom aa, seh thum suah seh khat (1/3) in vaccine sun khin ta cih na ahi hi. Tu in US mun tuamtuam ah ol tak in vaccine kisun thei ta ahi hi. Abeisa hun te ah President te ahi Pu Trump, Pu Mike Pence, Pu Biden, Pi Harris te aa kipan gam makai teng in zong sun khin ta uh aa, ei mipi ten zong lungmuang tak aa I sut ding ahi hi. Covid-19 natna pen veng nailo leh tam tek tek lai ahih manin akua mapeuh in vaccine amanlang thei thei in I sut ciat ding thupi mahmah hi.


6) Maryland State in maituam (mask) vai pulaak khia

Maryland State sungah Covid-19 natna ngah thak kiamna tawh kizui in apualam (outdoor) ah maituam (mask) tuah hamtang ding cih thu khun pen ki lakhia ta hi ci in Gov. Larry Hogan in taangko khia hi. Tua hi aa, apua lam I pai khiat ciang maituam thuah kul nawnlo aa, ahi zongin Market (zii) I pai ciang indoor (asunglam) ah thuah kul lai ahi hi. Mipil doctors pawl khat in belh Covid-19 vaccine nih vei I sut zawh ciang maituam thuah kul nawnlo hi ci uh aa, ahi zongin CDC in bangmah genkhiatna nei nai lo ahih manin  indoor ah maituam thuah kul lai ahi hi.


Update bawl to to zel hi. 


Ref: IRS website, The Epoch Times, Fox news, Breitbart, 

---------------------------------------------------------

Thomas On Sian Mung (Thomas Mung Guite)

Washington D.C

April 30, 2021.


MOMNO Media & Museum @

Like and share my pages


1. https://www.facebook.com/MomnoMediaMuseum/

2. https://www.facebook.com/ThomasMungGuite

Friday, April 16, 2021

ZOMITE PI THIAN HUAI KAM VAIKHAKNA


 Ei Zomi te gam 3 na a tung khin khempeuh tate tute aw hih lai nong sim sak ciat nang un kong thum masa hi.


Pasian phalna om kei leh ei Zomi te gam 3 na ah kua mah i pai kha kei ding hi. Nidang in pilna nei te bek a pai hi aa, tuhun ciang in pilna nei lo bek tham lo in, a damlo, a cinglo teng leh puteek piteek te na leng i pai ta zen hi. Tate tute aw, mipil te gam, mihau te gam i tun ciang in agam kumpi te vai hawm siam na tawh, bang mah a sem zo nawn lo ahi kum tamte na ngawn in huhna sum hong ki pia lai aa, ei tum tak tek in an neek tuidawn, nikteen puansilh ki cing lai in nuam i sa ciat hi. 


Migam mi lei ah i om ciangin, i minam i ngeina a manthang loh na dibg ngaihsutna uh tawh Zomi makai te in kumsim in Khuado, Zomi Namni cih te nong vai hawm den uh zong makai te in nong geelsiamna uh thupi kong sa mahmah hi. Zomi te in "Ko Zomite" cin laphuak in " Zomi ka hi"  cin la sa in, khangno te nong om uh aa ka nuam mahmah hi. Mai  lamsang kumtampi i ngeina kipte i zat den theih nading in, hih US ah a suak te in  zong Zo pau zong a thei/zat/pau theih ding uh thupi ka sa mahmah hi. A hih hang i tu i ta te in i pau i ngeina a thei nawn lo om a hih man in a nu le pa, a u te nong siam mahmah uh kul ding hi. I pau i ngeina a theih kei uh leh, i minam i ngeina a mangthang semsem khak ding lam et om zaw hi.


Zomi te in minam dang te tawh ki bang lo in, i tate  pasal upa pen in innluah aa, a nu a pa te kem in a ki khoi hi aa, puteek piteek te ki kepna khawng ah i koih khak ding lau huai mahmah hi. Inn pan in na tate uh na hilhilh kei uh leh, kum 18 ong cing khin leh hong nusiat khak ding lau huai hi. I ngeina te na tate tung hilh in i kampau te zong hilh kei le uh cin khang 2 khang 3 khit ciang in, i ngeina i pau ong thei nawn kei uh leh mi mangthang i suak khak ding dah huai mahmah hi.


Tua ahih ciangin inn pan in nu le pa te mah in thupi ngaihsut in inn ah ei pau mah zangsak in hi leng haksa nai lo ding hi. Ei pau theihsak loh na pen haina hi aa, mangpau a thei lo te pen a pil lo teng hi.


Tedim khuapi sungah, Gawlkha minam te inn 3 khawng bek a om hang, a tate tute amau pau theih sak setset zo lai hi. Gam 3 na i tun zawh pen a tam zaw kum 10 ciang khawng hi pan ding aa, nu le pa mangpau a thei lo te na ngawn in, a tate Zo pau theihsak zawh loh pen ngaihsut theih loh man hi gige hi. 


Zomi te gam 3 na i pai theih na pen Pasian in a deihna om kei leh ki pai kha het lo ding hi. Pilna i neih loh hang in, a pil lo te zong Pasian deih nuntakna i theih na tantan ciat pan in citakna, thumanna, kiniamkhiatna, pumpi ki uk zawhna, teep le muam aa ki pan limpha a lak dingin hong deih na zong hi  ding hi.


I zolai zong inn ciat pan in Lai Siangtho simna tawh na ki pan sak ciat un. Lai Siangtho simna pen, Zolai siamna/sina, Pasian deih nuntakna le i tate lamman tot sakna ahih lam zong i phawk ding ki deihsak hang. I tate kum 12 hong kaan khit teh thu hilh ding baih nawn lo ding cih pen thupi ngaihsut ni. Nu le pa te pilvang in thu limtak ngaihsun ni.


Hihlai kong at ciangin mimal kong cihna hi lo in, i minam aa ding deihsak luatna tawh kong at a hihi. I om na ciat ah Pasian in ong cing ong kem ciat ta hen.


Pi Thian Huai 


Lungdam

Tuesday, April 13, 2021

TOPA HOIH HI, Topa lian hi!


TOPA HOIH HI

Key: G

Topa hoih hi, Topa lian hi Lungkham hun in hong huh a, Ama kiangah a beel mite Ama’n limtak hong kem hi.


Hong phat ning maw,

Toapa hong phat ning Na vangliatna lamdang si,

Thuk in zai e, Lamdang nong itna,

Ka belh suangpi To Zeisu


Lungsim tamkham, lam-et bei te, Meigong tagah genthei te, Leivui pan in nong lamto a, Zeisu hong itna bek hi.


Khasiangtho mit hong vaksak a, Itna khut tawh hong len a, Kei nong sap leh kong dawng ding a, Ka thu sim kong hilh ding ci.

Thursday, April 8, 2021

GAL LEH SA SUNG AH KIDAWM SIAM NI


 #Thunihna #Zomite in Kawl pan ahi a Gamdangpan ahizongin upmawh thu online ah khah2lo ding hi hang!

#Galkapte tona khahkhahlo ding hi hang!

#Galkapte hong muhdahna ding ih gam ih lei ah hong simna ding Sungthauh khawng hong lutna ding ahilopi video leh kampaute laite, khahkhahlo ding hi hang!

#Ahihtakpi a om zongin Galkapte lungtang natnadingte, thusimte online ah tun pahpahlo ding hi hang! Thusim a omleh massager group viber group pan kizasak a simsep kisam hi!

#Thusim ih neih theih kei leh ih kim ihpam a om ih pau kibatpihlohte na ngawn in hong simmawh hi!

#Kipumkhatna nei ding hi hang, Party peuhtawh buailo in Kawlgam vai ihgamvai Minam vai in buaikhawm pangkhawm ding hi hang!

#Ih kichawngia pulaklak leh min hong valhtum ding hi! Ih thusim thei ding! Hong meklum ziau ding, hong manziau ding, Min hongsim mawh ding hi! Awkaih khat ciang tawh minawk zolo ding hi hang! Kitawmlua lai hi!

#Pilvang takin thu ngaihsut in kilunghual in sepkhawp  kisam hi! Kawlgam Democracy hong tunding pen khatbek tawh kingahlo ding hi! 

#Gallak salak ah ihpilvan kei leh ih upmawhsang tampi kisi ding hi!

#Facebook Online ah thupost hong kidawm mahmah un Koikoi ah na om zongin, theih ding kilawmte massager tuamtuam pan kitheihsak huai bek hi! 

#Ih pilvang mahmah kei leh haksatna lianpi ih tuak ding hi! 


Lungdam! Lungsim danlote ngaihdam bawm ah!

Siam!

Thursday, April 1, 2021

HIBANG HUN ADINGIN


 HIBANG HUN A DING IN

( For such a time as this)

Esther 4 : 14

By Rev. Dr. Pau Khan En


Esther Laibu sung ah Judah mi khempeuh thah asawm mi gilo Haman vaihawmna a theih ciangin kongcingpa Mordekai in a tunu Esther kumpi nu kiang ah,  "Vaihawm khat naneih kei leh Judah mite bel lam khat peuhpeuh tawh suakta lel ding uh a, nang leh na innkuanpih te bel na si khin ding uh hi. Hi bang hun ading mah a hih kumpipa innsung khawng atung na hih mel kua in thei a hi hiam" na na ci hi.

(Esther 4: 14) Hih thu dapphah in " Hibang hun ding mah in anungta hoh hilo ding i hihiam? cih thulu atom mahmah in i en zual ding hi. Hibang hun ( such a time) i cih in :


Covid 19 hangin leitungbup tawh i buai khawm a, ki ukna vai (politics) hang in Myanmar gamkia i tang buai hi. Tual gal a tung hi mai hi.


Tua a hih man in,

a) i vai ding mahmah, a kician,  telmun mel om thei khia lo hi. (uncertainties) 


b) i mailam ding zong geelkholh, genkholh theih om lo hi.( unpredictable)


Tua ahih man in,

1. Pasian mah i muang tentan ding hi. Amah pen hong khahsuah ngeilo pa a hihi. ( Isaiah 4l: 10) Hong khahsuah ngeilo ding pa  zong hilai hi.


2. I minambup mah tawh i ki pom cinten ding hi. US  gam ah minam ki deidan na ( racism) a suuksiat mah mah laitak a netniam thuak mivomte a makaih Baptist Minister Rev. Dr. Martin Luther King Jr. (1929- 1968) in a mipih te kiangah, " I minam i tonkhop theih kei leh mihai bangin i hon sih ding hi. ( We must learn to walk together or we wii die together like fools) ci hi.


3. Ngaihsut i kikup na ah mimal thaneemna tawh kuamah i ki ko kei ding hi. Hipen Zomite i tual niamna pen leh i tha neemna pen a hi hi. Midangte eibang in mimal in kiko lo in athu kikum bek uh hi. Zomi te hong nungkaih ( draw back) alian pen leh mi i batlah na pen hih i mimal ( personal) kiko na hi- a, tua in mi hong bang sak zo lo hong tualniam sak pen pen a hi hi. Mipi lungsim hong paai sak zo lo in khuataa lungsim hong paai sak den hi.


4. Thuman (truth) tuh dih ni. I lungsim a eima' khensatna ah a man pen ding ngaihsun in tua i ngaihsutna (conviction) dinpih cinten ni. Tulaitak a i hanciam pen in zawhthawhthu leh ngongtatna (violence) ki ukna deihlo in, nial in tuahangin zong i mai ah mitampi in aluang uh na paai khin zo hi. Tuate zahtakna i pia a, ngongtatna nial in suahtakna paak bang in i lawh zawh mateng i kalsuan ding hi. Tuabang kuhkalna i neih zawh nading in eimah mah lunggulhna leh khensatna a hih ding kisam hi. Thumaan pen zawhthawh thu a kikaih paat zawh thu hi lo- in ei mimal mahmah in khensat in i minam tawh ding khawm a, i gam i lei i puah ding a hi hi.


5. I vai sah sangel ing.

I lungtup Federal Democracy tung le hang,  minam dang te bel bangtan ciang hiam khat kiging khin pian tek in om zo uh ka sa a, Zomi te bel a hici pi in omlai ka kisa hi. Tua hi- a, politics asiam leh thukhung siam hon khat hi thu ah nong kikup ding uh deih huai ka sa mahmah hi. A awng thei khempeuh pum ot mawkmawk lo- in, hih minam mailam vai geelna ah tem pukna anei zawdeuh mi tawm khat in pan nong lak ding uh ka lunggulh mahmah hi.


Hibang hun ading mah (for such a time as this, Esther 4 : 14) a Pasian in hong nuntak sak  hi mai lo i hiam guai aw ! I vaaipuak tolh sak kha lo- in, Nun leh nunpih taak, Sih leh sihpih taak ding in  hih hun ah nuntak siam tum dih ni. (  Let us live, A Life worth living and  A Death worth dying.) I biak i paai Pa Pasian in Kawlgam ah kilemna leh daihna hong om kik sak tahen!

..............................................

Source : Rev. Dr. Pau Khan En' Facebook Page.