Tuesday, October 22, 2013

SIA DO KHAM HONG NUTSIAT TUNGTANG A KAMUH THU NIH

SIA, DO KHAM HONG NUTSIAT TUNGTANG A KAMUH THU NIH.

PUAN VOM CIH TAWH KISAI.

Sia DoKhup in Sia DoKham sihna tungtang hunzatna ah, Puanvom ka silh masak na hi acih face book ah hong kikhah ka muh teh lamdang kasa kei a gen nop hi tung tawn in ka nei hi.

Misi a om ciangin puan vom silh cih pen dahpihna lahna danin kingaihsun a, ahih hangin hih pen zongeina hi lo in Mangkang or mikangte zat zia ahih man in sia Khup kakhial sak kei hi.

Zomi te pen mi a copy micih dan cinuam pha diakte hi hang cih ka mu hi. Zomi te ngeina leh puan silh pen tualpuan hi a, akang ahi hi.

Misi dahpihna ih neih ciang in midangte zatdan ih zat sangin ei Zongeina zangzaw in puan kang vive silh leng man zaw, dikzaw ding hi, ka ci nuam hi.

Akang cih pen Christian te ading in zong ahoih pen akhiatna hoih pen ban ah zopuan leh nidang in zomite zia leh tong hi. Zomite pen lungsim siangtho, thuman, citak in anung tate ih hi uh a, tua mah bang in ih zopuan, tialpuan uh pen a kang ahi hi.

Tulam ciang in Zomite’n midante zia copy/zang lua ih hih manin ih nuntakdan leh lungsim puakdan zong nidang lai a, pupate lungsim puak Thumanna, cihtakna, lungsim siangthonate kinei nawn lo-in Vaite, Kawlte, kim leh pamte nuntakdan leh lungsim bang kipua mang ta hi.

Sihna ah Puankang silh ding ahang pen ngeina lah hi, Agen nop in Hih leitung lungkham huai nat lehsat leh haksatna Khuamial gam nusiata cihna hi zaw hi. Cih kei muhna ahi hi.

Vangam ah tungin, a tung kei zongin Leitung khuamial haksatna tawh kipelh cihna hi zaw hi. Zomite zia leh laisiangtho deihna hi zaw in ka mu hi. Na sih uh ciang na nuam un LST in ci hi. Why ? Khuamial leh haksatna nusiata ahih hang ahi hi.

Hih kei muhna hi e.


SIH GALDAN muhdan 2na

Sihgal cihtawh kisai in, Zomite pen ih sih ihman ciangin a ki-uap, a kigal liailiaite ih hi uh hi. A kidah pih mahmah te ih hi. Uh hi. “LST in a cih bangin Pawi simna sangin, MIsi galna hoih zaw hi”. Acih dan hong phawk sak mahmah hi.

Tuni in atung aka gen bangin NAM DANGTE  nuntakzia leh ngeina te ih copy sangin ei Zongeina leh ki-uapdan kigaldante Picing sak semsem le hang hoih zaw ding hi, cih ka mu hi.

Inn lam Zogam ah asi khat a om leh neihsunsun mah tawh inn kuan minin cikhum maw, sum maw, bang nawi maw, cih bangin kipia ham tang a, misi nei innkuante adingin, noptuam na akibawl ahi hi. Tua bek hi lo-in misi aomteh Nupite bangin aneih dandan uh tuibuk maw, za maw, sum maw cihbangin, misi tanau numei lamte muamsak, teksak, ahih kei leh pekkhat pek2 in hawm phei or pia tangtang ka mu hi. Hoih ka sa mahmah hi. Ki-itna hong lak ka sa mahmah hi.

Tua mahbang in USA a omte leh mun tuamtuam a omte in hih bang cin hoihte zun a picing sak semsem zaw leng kilawm mahmah ding hi. Bangci danin pungsak khangsak ding ih hiam cih leh, Tua danin misi khat peuh aom ciangin gamdang a omte bangin gen leng, Inn kuan aitang in Dollar 10-100 cih bangin ih piak bek hi lo-in mimal in ih hih zawh zahzah pen pek 1- kipan in ih neihzahzah uh tawh kigal tangtang ding pen thupi mahmah ding hi.

Min ih atsak nop leh at, atsak nop kei leh zong bawmsung ah khiasut hi lel a, tawm in tam leh mimal kim in ih hihtheih zahzah tawh mapang khawm ding pen thupi mahmah ding hi. Ih ngeina lah hi, ki-itna lah hi, Misi te adingin akizatna ah akicing semsem asuah theihna ding zong hi pah hi cih kei muhna khat hi.

USA leh gamdang a omte bek hi lo-in, Mun tuamtuam ah om ZOMI te in zong sihna atuakte tung ah, tuadan in ihpan theihna zah2 tawh innkuan ai cih bek hi lo a, Tanglai nupi te in ahih bang lian in, mimalin ih kipan pihding pen hanciam leng, tua hi leh adah kapte adingin aman nei mahmah huhna hong suak hi. Cih kei mimal muhna ah hi.

Tua hi leh adah akap innkuan te adingin lungdam na tawh hong lahzo ding uh hi. Dahleh kap lai in sihna hang a sumbei ding leh pai bei ding tawh lungkham sawnsawnna te pen hong veng ding a, Pasian min kiphat liailiai thei ding hi.

Hih thunih pen Sia Do Kham hong nutsiat tung tang ah ka ngaihsutna ah hong lut mahmah thu nih Zomite tung hong hawm sawn hi ing ka lungdam.

Namdangte ngeina thupi sak sang in Zongeina hoihte zun in khangsak, pung sak ni.

Siam Khaute
Oct 22, 2013





Sunday, October 6, 2013

MI GUALZO SUAHTHEIH NADING IN NEIHDEN DING THU- 7.

Mi gualzo suahtheihna dingin  neihden ding  thu 7 anuai abangin
konggelh nuam hi.

Hih pen kei mimal muhna hi in kalungsim sungah aom mahmah thu zong ahihi.

1.Thungetna hun neiden ding:

Leitungah migualzo icih te pen mimal in thungetna hun  anei den te
ahihi. Thungetna pen Pasian tate gualzawhna  naak  ahihi.

2.Laisiangtho sim hun neiden ding:

Pasian kammal pen  ikha adingin anlim pen leh  anhoih pen ahih
mahbangin   nisim in inek den dingthu pi mahmah hi.

3.Pasian tungah lungdamkoh hun neiden ding:

Ngethun ineih mahbangin Topa tungah lungdamkoh hun zong ineih ding thu
pi mahmah hi. Lungdamkoh athupi sakten lungdamkoh ding  mu toto uhhi.

4.Thuakzawhna neiden ding:

Migualzo atamzaw te pen gualzawhna angah nading in hamsatna ,
gensiatna  leh guallel batna  nam tuamtuam nei masa  phot thei  uh a,
tua mun ah athuak zo ten gualzawhna ngah  uhhi.

5.Piakkhiat hun  neiden  ding:

Ih nuntakna hongkawm Topa tungah  ih hu, ih hun leh ihneih ilam  te
akipan itha ingal te  akisap  hun hun in ipiak khiat theihleh   Pasian
hehpihna  behlapna  thupha zong kingah thei hi.

6.Mawhmai sak hun neiden ding:

Migualzo  icihte pen  hehna , lungkiatna, khasiatna leh  thangpaihna
tampi anei ngeite hi a, amaisak zo te ahihi. Maisaknapen  gualzawhna
ahihna  kitel mahmah hi.

Zeisu pen hongmaisak dingin hongpai  hi a, hongmawhsak dingin hongpai hilo hi.
Russia Kumpi nu Catherine the great thugen:" Nakpi takin kapahtawi a
,damtakin kamawhsak hi "cih pen kaminthanna thusim hi ci hi.

Mimawhna  amaisak zo te alungsim uh tawldam leh siangtho mahmah  hi.
Thupha  inzong   zuanzaw hi.Thusia  uk a thupha ngah  kuamah omkhol lo
zaw hi.

7.Eisangin Khalam leh taksa lam ah apicing zaw lawmhoih neiden ding:

Ih nuntakna sungah  igualzawh nadingin   ahoihlam   in lamhonglak thei
ding eisangin  apicing zaw  mi hoih kithuahpih ineihding  thupimahmah
hi. Etteh  ding mihoih  ineih ding kisam hi. Zeisu pen  i etteh ding
himah a,ahizongin  leitungah zong  kithuahpihding   lawm kician  ineih
kul hi.  Zeisu   a sun mite i etteh ding thupi hi. Billy Graham lawmnu
Ruth  Graham in  agenna ah, kapasal ding kadeih pen  "amelhoih  himasa
lo in Zeisu asun pasal kadeih  hi ",ci  in genhi.


Hih atunga thu 7teng pen  Pasian ait mikhat adingin  gualzawhna
ngahtheih nading thu 7 hi cih  kamuhna  ahihi.

Topa in laisim khempeuh tungah  alamdang  gualzawhna thupha hongpia tahen.

Lunggulhna tawh,

Rev.Pau Khan Khai
Zosiam Gospel Ministry


Friday, October 4, 2013

ZO KIA KICI LO, ZOMI BANG HANG KICI?

ZO KICI LO A, ZOMI BANG HANG KICI.
Hih tawh kisai in kagen nop tampi om a, ahi zongin kei muhdan tulai khuahun luanzia tawh hong at ning. No ngaihsut dan tawh akituah kei leh hong mai sak un. Lai ki-at ka muhte pawl khat zong hong koih zel ding hing,
Zo min puohna tawh kisai buoina tuomtuomte ang piankhiatna pen Mualpi khua Thang Za Tuan genna pan aa ki-at hi aci uh,Khamtung mite tangthu laimai 2 na sung ah:Ciimnuai pan in Songthu tate Thado,Thahthang leh Thahgen te makai in gungal gam Timu(Kaptel gam)ah va teeng uh hi.Tua ciangin tuhun laitak aa Zo minam ci aa ih min lawh te pen,Ciimnuai khua pan in Hanghil leh a naupa Milun makai in Balzang khua hongsat uh hi.Balzang khua pen gam mangtulak zolak ahih manin Hanghil suante Zomi kici mawk hi.Aman tak in gen ni ci leng,Hanghil mi kici leh aman pen hi ding hi"ci'n na ki-at hi.Tua tungtawn in,pawl khat in anei aabangin hingh at kia vuh hi.
1.     Pu Songthu,Pu Songza leh Pu Songkip te unau leh innkuan 40 khawng in mualtung lam zuan in Ciimnuai na tung uh hi.(A.D 1423)Ciimnuai ah khang 8 tang kiteeng khawm in 1420-1650 mihing zongh natam tetek uh ahihmanin ta Pasal khat minta-in beh leh phung min piang ahihmanin Zomi beh 200 val ompah hihang.Tua pan I teen khakna mun zui-in Sihzang,Saizang,Teizang,Zo cih bangin kilo hih tuak hi.Ahi zongin I pianma-in I pupi pen Zo hidingin ki ummawh den ahih manin ei Zomi,Cho,Sho,Khu,Yaw cih bangin ipian zia tek in kilo zawhihtuak hang.Tu-a Zo I cih pen Balzang zo tulak min hi-in PuZo hilo hi.PuZo pen Zhou,Chou,Zou,Yao hi kha ngel ding hi.C.Thang Za Tuan Tedim khuavak No.$(Page-34)ZOLUS Journal,,No.6(Page 82)leh adang laibu tampi te ah.      ###Pu ZOnet laiat tung pan## 1.

Hih atung abangin ZOMI te pen Pu Zo in tate maw tusawnsawn maw zong ih theih ban khak loh uh Songthu, Songza, Songkip te leh Minlun, Hanghil ahi a, akuakua hi ta leh Mongolian gam panin hong pai khia in Zogam Ciimnuai ah khua hong satma sa pen in ih mu hi.
Ciimnuai hong satma in Kawlgam sung ah bang tanvei kivei khin uh cih zong ih thei kei uh hi.  Ahih hangin hih atung a ih gen CIIMNUAI khua hong sat un Unau pawlkhat leh, meltheih Lawm leh gual pawlkhat in Ciimnuai hong sat cih pen kimu thei hi. PuZo I tute, suante hi cih pen mikim in ih upmawh tek uh ahi hi. Pu Zo suante, tute hi hang cihpen amasa in gen nuam masa ing.
Khat in, ah at na khat ah Zo leh sukte khangsimna ah ci’n at: anuai abang”
Song Thu (1325-1350) 
Song Kip (1350-1375) 
That Lun (1375-1400) 
Taa Vai (1400=1425) 
Nawng Tom (1425-1450) 
Hang Ngul (1450-1475) 
Hang Hil (1475-1500) 
Man Lun Man Tuang (1500-1525) 
Nung On Tawng El (1525-1550) 
Nung Kho Thang Mang Lai Sukte Khang (1550-1575) 
Lun Neu Kam Thang (1575-1600) 
Lun Tom Laai Kam Sukte (1600-1625) 
Pha Pum Za Linng Suk Zo (1625-1650) 
Sai Tuang Tuang tawng Mang Cin (1650-1675) 
Le Phua Tawng Pau Mang Tun (1675-1700) 
Tuang Pum Vai sha Mang Piang (1700-1725) 
Thang Kho Mang Kaih Vum Ngai Nek (1725-1750) 
Mang Neu Tuang Za Lian Zaang Thuk (1750-1775) 
Lang Za Khan Thawng Mang Kim (1775-1800) 
Pum Kho Kam Lian Za Khup Khan Thuam (1800-1825) 
Za Pum Tawng Cin Mang Kam Hau (1825-1850) 
Am thang Mang Hau Lian Hau Pum (1850-1875) 
Za Kam Mang Lian Hau Hau Cin Khup (1875-1900) 
Lang Za Cin Pum Za Mang (1900-1925) 
Tawng Za Pau Sian Lian Pau (1925-1950) 

Zoleh Sukte Khang simna. 2.
Hihdan teng hong hi leuleu hi. A khatna in hong at na ah TZTuan atna A.D 1423 kum ci in Nihna in AD.1325 pan hong ci leuleu hi. Tuma kum 1000 lai thupen kithei lo tek a upmawh or sansat tek hong suak or deihkaihteh hong suak hi. Hih tawh kisai tam gen nuam nawn khang.

Tanglai in CIIMnuai hong sat lai un Songthute Unaute or lawmtate in hong sat in Zogam hong lut masa uh hi. Tua zawh kum 100tampi khit ciangin Muntuamtuam ah hong teng uh a, Omna mun zui in Min or phung hong phuak uh a, tuate pen behmin hi lo-in, Pau zong hong tuam tek hi.
Tuate pen: Sihzang, Saizang, Teizang, Zou/zo, Tedim, saklam Paite, Gangte, Vaiphei, Simte, HMarte cih danin atuamtuam hongpiang khia cihpen kimu thei hi. Ciimnuai khua hong satte, PuZO I tate ahiphial zongin Hih atung a ih at minam dan a, ih ngaihsut pau tuamtek azangte pen CIIMNUAI khuasat pan in hong kigam la mahmah a, Tuadan Minam min pen Songthute in hong pua khia lo hi cih zong kimu thei lai hi.

Hihte pen amun leh mual zui a, hong piang tawm hi cihpen kimu thei hi. Kapan adam lai ing hih tawh kisai hong gen ngei a, Ka genkhia ngam kei hi. Ahih hangin TZTuan lai gelh leh Mipawl khatte gelhna ka muh takciangin hangsan takin hih ka ngaihsutna kapulak ngam hi.
Songthu tawh kisai en pak leng En Songthu ci in, Falamte in Chawngthu na ci in Mizogam a Hmarte in Chawngthu na cikik in, Thadote in amau aw kaih mah tawh Chongthu mah na ci a na sut tangtang in Hmarte bang Kawlgam aom lai aa la phuah ci-in Net sung ah hong suaksak zel uh hi. Falam mi Facebook a amin “Chin suh” akici pa tawh ka kikum zel vua ko Chawngthu suante hi ung, Chawngthu khuasatna ci in Ka pute in nasat in tun tuateng ah teng lai ung ci hi. Ken ka theihma in Thadote na hiveh ka ci lai hi. Ei lak ah Songthu aomlam bang ka na phok vat kei hi.
Songthu suan hing ci a akisutte zong ih pau uh kibang vet lo mawk hi. Amau sung zong kibang lo hi.
Pau bang hang a kilam dang hiam cih pen ka ngaihsut tak ciangin, tanglai in Galkido ngait2 in Khuakhat leh khuakhat kihawhlo kikawm lo uh a, tua hangin pau kilamdang semsem hi. Tun zong en pak le hang, Zoham tektek zong Tedim kual, Tamukual leh Cikha kual, lamka kual ate Zoham kibang lo volong hi.
Tedimpau zong kibang lo khuakhat leh khuakhat kibang lo hi. Teizang zong Cikha kual leh Tedim kual kibang lo tam mahmah veve hi. Pau pen khuakhat leh khuakhat kibang lo pian mawk cih pen ngaihsun le hang, tulai zong kikawm2 zo in tuaciang akilam dang lai hi ven, tanglai te kikawm vet lo kum 100 bang kilamdang mah lo ding maw?.
CIIMNUAI hong satte ih et takciangin Unau maw? Ahih kei leh khuakhat maw? Pa unau, nu  unau maw cih ih thei kei hi. PuZo tute, suante hi cih ciang bek mah hi ih theihna.

Bang hangin tun Zomi kici a Zo bek kici lo ih hiam cih pen: ih theihsa bang mah in Zotribe zong ih nei hi. Amau te simmawhna hi lo in a, Kua mah in kua uzaw ding nau zaw ding cihpen ih thei kei hi. Songthu upa maw? Songza upa zaw, Minlun or manlun cih kua mah in zong ih thei khin kei hi. U zaw nau zaw tawh ih buai kei a, Zosuante ih hi cih ahi hi. Anau pen hi ta leh a upen hi ta leh Zosuante, tute ih hi hi. Zo tang tuam ding om kei cih kei muhna hi. Ciimnuai pan a ih pemkhiat teh khua zui a min kivawhte pen Nam min ahih loh lam kilang semsem in tuate tawh minam min hih ding pen kideih lo hi.

Ih Pu uh Zo ahih teh Zo hi hang kicih ding pen man tawh kibang na pi-in ngaihsut taktak leng man khin nawn lo hi. Kei pen keika hi a, Kapa kakici thei nawn kei hi. Kapa suan ka kicithei or ka pu suan kakici thei bek hi.
Zosuante ih hih manin Zosuan kici leng aman pen ding hi a, ahi ta zongin Zomi cih pen ih zang uh hi. MI in hong lak pen Zo I tulehsuante hi hang cihna lai mal khat in MI in kikhin thei ahih hang ah hihi. Engish in ci leng Zo people kici a, ei a in at leng ZOMI kici hi. ZO leh mi ih khen teh English a, kizui tawh kibang a, ei a in akhiatna tuam tuak hong bang hi. Ih gawm teh malkhat hong suak a Zosuan cihna ahih lam kilang hi.

Zo kia kizang lo a Zomi ih cihna pen atute, asuante ih hih hang ahi hi. Kua mah Zo ki-om nawn lohi cih kei muhna ahi hi. Tulai Zoham zang Zou/Zo tribe te in zadah thei mawk uh a, hih pen zakdah ding hi lo hi. Zo kia a zatnop uh leh hi pen tribe hi ei, kici ding a, Zomi azat uh leh aman pen ding kei muhna hi. Zakdah ding aom leh na mai sak un. Zosuan ka hihna tawh hih lai ka muhna ah gelh ka hi hi.
Zopau zolai ka zang a, zoham ka zang sih hi.

Tua ahih manin eite pen Zo hi nawnlo in atute, suante ih hih manin ZOMI hi hang cih tuni in pulak nuam ing. Lungdam Asim mimal khat ciat Topa in ih kipumkhat na uh hogn suaksak ta hen,
By: Siam Khaute





Thursday, October 3, 2013

LAUHNA By: J M Ngul Khan Pau



LAUHNA

J.M. Ngul Khan Pau

Dr. E. Stanley Jones, Methodist Pawlpite missionary in hih bangin thu na gen ngei hi. “Kei upna tawh nungta dingin hong bawlpa’n hong bawl ka hi hi; lauhna tawh nungta ding ka hi kei hi. Lauhna in ka tenna gam ding hi ngei lo hi, upna gam bek hi. Lunghihmawhna leh lungkhamnate in hong tuam hun a om hangin sehnel bangin amaute tolhmang ding uh a, upna thahatna tawh ka kalsuan ding hi. Tua ahih manin upna tawh ka nuntakna nuamzaw, cingtaakzaw a, lauhna gam tawh ka kituak kei hi. Upna huih in hong nungtasak a, lauhna huihsia sungah a nungta thei ding ka hi kei hi,” na ci hi. John Hopkins University a sem doctor khat in, “Lungkham mite bang hangin a lungkham lote sangin si baihzaw hiam cih ka theih loh hangin a taktak in cileng lungkhamte si baihzaw hamtang hi. Thu khat ka theih om: i pumpi pen si leh sa lauhna tawh a nungta ding hiloin upna tawh a nungta dingin hong kibawl ahihlam ka phawk hi,” ci hi. Na huih dik ding pen upna huih hi a, lauhna huih hilo hi. Khristian khat na hih leh lauhna gamah a teng ding na hi kei a, upna gamah mun leh mual kip na nei khin zo hi.

LAUHNA HONG KIPATNA

Lauhna tawh kisai i gen ciangin mun thum panin hong kipan hi: (i) Pualam panin hong pai lauhna (external fear); (ii) Sunglam pan hong pai lauhna (internal fear); (iii) Phawk lua lo lauhna (subconscious fear). Hih bang thumte panin lauhna hong pai hi, ci-in kiciamteh hi. Lai Siangtho sung i et ciangin lauhna in:

1.      Lauhna in na nuntakna hong depgawp ding hi (Luke 8:14). Na nuntakna lungnuamtakin a nungta dingin Topa’n hong tankhin zo hi. Ahi zongin ama thu tawh khangto in gahsuah sangin lunghihmawhna, hauh ding lunggulhna leh nopsaknate in hong depgawp in na khangto thei kei hi. Mawngpi sing nuai ah bangmah a po theih loh bangin lauhna singpi nuai ah bangmah khangto thei lo hi. Tuni in bang lauhna in nang hong depgawp hiam? Bang hangin upna khaici nang tungah hong kituh pen khangto thei lo hiam?

2.      Lauhna in tuipi sungah hong tumsak ding hi (Matt 14:30). Peter in cikmah hunin a hih ngei loh tui tung pai ding hong lunggulh hi. Gunkuang sungah lauhna hangin a toncip khinsa Topa tuipi tungah pai a muh ciangin kei zong hong paisak in cipah hi. Topa in hong pai in a cih ciangin tuipi sung siksuk ngam hi. Tua mah bangin zong paitakpi hi. Ahi zongin tuihual leh huihpi nungte hangin lauhna hong neih ciangin tumsuk a, Topa in, “upna neupa aw,” ci-in na kaito hi. Tuni in lauhna hangin mi tampi uplohna tuipi sungah tummang hi. Peter pen mi kisin nuam, a hangsan mahmah khat hi. Ahi zongin lauhna in tumsak hi. Nang, bang tui ah na tum hiam?

3.      Lauhna in hong zaw-sak ding hi (Matt 9:2). Mawhna hangin mibanglo, mipoi i cihte hong piang hi. Topa’n mihing a bawl lai-in siatna nei lo, mawhna nei loin na bawl hi. Hih lai a cidamlo mipa zong pumpi-zaw natna hangin lampai thei loin a lawmte’n a zawng uh hi. Pumpi khut leh khe i neih hangin zat theih kei leh nuntakna bukim lo suak ding hi. Tua bangin nang zong lauhna in hong zaw-sak ding hi. Bangmah sem thei loin hong koih ding hi. Na nuntakna na hoih khat nangawn a sem thei lo dingin lauhna in hong gakcip thei hi. Upna tawh kalsuan mite’n na thupi a sep khiat lai-un lauhna tawh kalsuan mite’n sepkhiat ding nangawn lau uh hi. Mi pawl khat a lawhcin ding uh lau om hi. Banghang hiam cih leh lawhcing le-uh tu mahmah a nuntakna uh khek kul ding ahih man hi.

4.      Lauhna in na talent neihsun mawk beisak ding hi (Matt 25:25). Talent hawmna thu i Topa’n a genna ah, amau siamna tawh kizui in talent kipia ci hi. Talent tam leh tawm thu hi masa lo in, tua a kipia talent bangcih kizang, kimetbawl cih hizaw hi. I Lai Siangtho i et ciangin tua talent khat neipa in a pu kiangah, “Nang ka hong kihta (lau) a, leisungah na sum ka seel hi,” ci hi. Lauhna hangin a neihsa nangawn zang khia, meetsak ngam loin na kemcip hi. A sumpi a muh kik hangin a pu in lungdampih loin gimna thuaksak dingin thupia hi. Hih talent pen “hun hoih,” “septheih nading siamna” zong hi thei hi. Tuate zang kei leng hong piapa tung panin thukhenna i thuak ding hi. Mi tampite’n lauhna hangin na hoih semkhia loin a nuntakna uh na beisak uh hi. ‘Semkhial kha leng’ cih kidopdopna hangin bangmah sem loin a nuntakna uh beisak uh hi. Bangmah sem loin na om sangin na tampi nasep manin sepkhialh neih phamawhlo zaw hi.

5.      Lauhna in innsung ah hong kibusak hi (Johan 20:19). Nungzuite zong a Topa uh Singlamteh tungah kikhai a muh zawh uh ciangin Judahte’n amau zong hong zongin khat khit khat thah ding lauhna hangin kibu uh hi. I Lai Siangtho in, “Jerusalem khua a Judah uliante a lauhna hangun inn a kikhaknelh uh hi,” ci hi. Kum thum sung a zuihpa uh hong sih ciangin lauhna in a lungsim uh dim hi. Topa in, “Nopna na ngah un,” a cih hangin amau tua nopna sangin “lauhna” tawh kidim uh hi. I lungsim a luah ding i piak na khat peuhpeuh hong luah tam luat ciangin a dang khat nangawn ta thei nawn lo hi. Tua mah bangin nungzuite zong lauhna in luah khin ahih manin thu dang bang mah ngaihsun thei lo uh hi. Tua bek hi loin inn kongkhak kikhaknelh uh hi. Tuni in ei zong lauhna hangin mite kiangah kihel ngam nawnlo, midang tawh zong kikhawl ngamlo in i om kha hiam? Lauhna hangin kong na khakcip kha hiam?

LAUHNA TUNGAH GUALZAWHNA DINGIN

Pastor Tony Cooke in Lauhna tungah gualzawhna ding siksan nga a cihte khat khit khat en ni. Ama’n, “upna tawh kalsuan dingin hong kibawl hi; tua hangin lauhna tungah gualzawhna dingin hih nam ngate zui-in,” ci-in thuhilhna nei hi.

1.      Na launa pulak in: Lauhna neilo bangin om sangin tua lauhna hangin haksatna na thuak lam pulak leteh dam baihzaw hi. A nei lo bangin i kilimbawl ciangin tua lauhna paikhia tuanlo hi. Gulpi kual bangin a lungsim tawngah na kual hi. Lungsim takpi tawh hih haksatna nei na hih lam Pasian tungah na pulak ciangin tawldamna na ngah ding hi. Lauhna neih pen zumna ding hilo hi. Kumpi David in, “Kei ka lau ciangin nangmah ka hong muang hi,” ci hi (Late 56:3). David in lauh hun na nei a, tua bang hun a dingin a kidalna ding zong na geel khin zo hi. Na phawk mel loh hangin lauhna in na lungsim tawngah om ahih leh Topa tungah pulak inla, amah muang dingin khensatna nei in.

2.      Lauhna telsut in: I ngaihsutna tawh telsut ding cih pen a kisam mahmah khat hi. Lauhna ah zong a kisam khat hi. Pasian in zong telsut, gelkhawm dingin eite hong sam hi. “Tu-in hong pai unla, thu kikumkhawm dih ni,” ci-in a sia-a gamta mite hong sam hi (Isai 1:18). Na lungsim ngaihsutna uh kikhel unla “Pasian kipuahphasak un” ci hi (Rom 12:2). I lauh pawlkhat a om lopi, bangmah hi lopi zong hi thei hi. Tua hangin telsutna in hong theiciansak ding hi. Mi khat in cancer natna nei hi ning a cih manin ann nangawn ne zo loin zawmcip hi. Ahih hangin doctorate a ki-etsak leh bangmah neilo ahih lam hong thei hi; tua zawh ciangin annkam lim kikin, thadim kik hi. Telcian ding kisam mahmah hi. Pasian thu zangin i lauhnate telsut leng tua lauhnate in hong nusia ding hi.

3.      Pasian kammal tawh kithuam in: Pasian thu namsau bangin i zat ding Topa in hong pia zo hi (Eph 6:17).  Ahi zongin tua namsau la kei in, zang kei leng ei a sum i hi ding hi. Pasian kammalte i lungsim sungah koih phitphet dingin a kisap hun ciangin zat ziahziah ding hi.

·         “Sihna lim guamsung nangawn ka nawk hangin siatna ka lau kei ding hi. Bang hang hiam cih leh na molhtum leh na ciangkhut in kei hong lungmuangsak hi,” (Late 23:4).
·         “Topa, ka khuavak leh hong honpa ahi hi. Kua kihta ding ka hi hiam? Topa, kei adingin mun muanhuai ahi hi. Bang lauhpih ding ka hiam,” (Late 27:1)
·         “Pasian i belh leh i thahatna hi a, haksat hunin a hong huh pahpah pa ahi hi. Tua ahih ciangin leitung kikhinin, mualte tuipi sung a kidenna zongin, a tuite ging zuazua-in phuan zuazua a, hih ginna hangin mual liante a ling zongin i lau kei ding hi,” (Late 46:1-3).
·         “Topa in kei hong ompih hi. Bang mah ka kihta kei ding hi. Mihingte in kei, bang hong cihzo ding ahi uh hiam?” (Late 118:6).
·         “Nang hong ompih ka hih manin lau kei in. Na Pasian ka hih manin lungkia kei in. Nang hong thakhauhsakin ka hong hu ding a, nang hong huhin ka hong honkhia ding hi,” (Isai 41:10).
·         “Bang hang hiam cih leh keimah Topa na Pasian in na khut taklam ka len hi. Lau kei in, nangmah kong huh ding hi, nang tungah a hong cipa keimah ka hi hi,” (Isai 41:13).
·         “Bang hang hiam cih leh Pasian in eite tungah meidawina lungsim hong guan lo a, thahat, ki-it, pumpi ki-ukzawhna lungsim hong guan hizaw hi,” (II Tim 1:7).
·         “Itna nei lehang launa om lo a, itna cingtaak nei peuh lehang launa beimangta hi. Bang hang hiam cih leh launa i cih pen gimthuak ding kihtakna hi a, gimthuak ding a laute pen itna cingtaak a nei lote ahi hi,” (I Joh 4:18).

4.      Lauhna nan-cih-takin nang in: Pasian kammal tawh launa nan ding zia i gen khin zo a, thu leh la, leh thungetna tawh launa thahat takin nan ding hi. Thungetna na neih ciangin a ging in nei inla, la zong a ging mah in sa in. Bang hang hiam cih leh Pasian kammal a gingkhiate vanglian in nasem thei a, lungsim tawldamsak hi. Tua ciang Lai Siangtho kammalte lungsim sungah tampi koih leteh tuate mahmah in a hunhunin nang tungah na hong sem ding hi. “Pasian kiang nai un. Amah in zong hong nai ding hi,” (James 4:8) a cih bangin amah naih peuh leng launa leh Pasian kigawm thei lo hi. Thungetna tawh launa nolh inla, Pasian kammal zangin tai in.

5.      Upna lamah nang hong phungvuh thei mite tawh kikhawl in: Upna, thungetna, lametna neite tawh kikhawl leng amau nuntakna in hong lamto ding hi. Ahi zongin upna, lawpna leh lametna nei lote tawh kikhawl leteh na nuntakna hong kiamsukpah ding hi. Launa tungah gualzote tangthu sim inla, nang zong amau kalsuan bangin gamta in. Sawltak Paul in zong launa leh lunghihmawhna tungah gualzawh nadingin upna sunga a tapa Titus hangin lungnopna na nei hi. “Macedonia gam ka tun khit uh ciang nangawnin tawldam cih om thei tuanlo a, a koimah peuhah kitotna leh lungkhamna om kawikawi ahih manin lungsim patauhna hi tawntung hi. Ahi zongin a lungkia mite a hanthawn Pasian in Titus hong tunna tawh kote hong thakhauhsak hi,” (II Kor 7:6-7).

THUKHUPNA

Lauhna pen mihing bangin hong pai a mittawh a mu pawl zong om hi. Tua bang ciangin Pasian kammal tawh nang inla, na neih Jesu Khris min tawh nang kiang panin paikhia dingin thupia in. Lauhna sungah kibual loin Pasian thu sungah kibual inla, thungetna tawh na nuntakna daikai tawntung in. Gualzote bek hi loin gualzo pente hi dingin Pasian in a tapa Jesu Khris ah vangliatna hong piakhin zo hi. Topa ompihna nitang sungah om leteh lauhna zanmial nuai ah na teng kei ding hi.

Leitung aw khuamial lungkham na’n dim a
Khuavak in nitaanna zong omta
Lungkhamna khuamial sung na om khak leh
Nitang sung zong om thei ding hiteh

Nitang sung om dih in, Tawntung nitang sung om in
Nitang sungah nungta dih in,
Tawntung nuam nasa ding hi, Na lam hong tangsak ding hi,
Sanggam aw, nitang sungah om dih in.