Thursday, August 28, 2014

EI LEH EI KITHEIH TELNA

GSPau

Greek mipilpa Socrates kammal mangmawh khat in "Nang leh nang kitheitel in" (Know thyself) cih ahi hi. Amah leh amah a kitheitel mite’ omzia leh nuntakna a nuai a bangin kimu thei hi.

Kineih lo uh hi: Amah leh amah akitheitel mite in kineihna zang lo uh hi. Pasian mai leh mite mai ah ahi bangbang in om lel uh a, a thanemnate uh zong ipbawl, seelbawl tuanse lo uh hi US President (37) na Richard Milhous Nixon in a zumkhan sung kawmtungah a galte’ min teng gelhsuak diudeu a, a tungnungpen nambat khatna ah ama’ min gelh se kici hi. Hih pen amah leh amah a kitel luat man leh kineihna a zat loh man ahi hi.
Kipilsak lo uh hi: Mipil taktakte in cikmah hunin "Kei pil ing" ci ngei lo uh a, zong kipilsak se lo uh hi. Ahi zongin amau’ nuntakzia leh a nasepzia panin mipil ahih lam uh hong kilangkhia hi. Mihing a kipilsakteng pen a pil takpiteng hi khol lo zaw in, a pil laklawh teng peuh hizaw gige thei hi.
Kiphasak ngei lo : Mipilpa John Flavel in, "Amah leh amah a kitheitel mite cik mah hunin kiphasak ngei lo uh hi," ci in gen hi. Amah leh amah a kitel mite kiniamkhiat uh a, gennop mahmah lel uh hi. Mihingte i kiphatsak khak theihna leh i genhak theihna pen ei leh ei i kitel loh man ahi hi. Mi pawlkhat pen eima’ hihna taktaksangin ei leh ei i kisang koih zaw thei a, ei tawh kilawm kituak lo zah in i kiphasak gum thei hi. Ei leh ei i kisang koihna zah in midangte in hong sang koih loh uh teh kiheh nuam mikmek thei hi .Tua hangin mite’ neumuhna kithuak zaw thei hi.

Kipuahphatna nei den uh : Amah leh amah akitheitel mite in kipuahphatna nei den uh hi. Eima’ dinmun taktak i tel loh manin kipuahphat ding kisawm lo thei hi. Victoria kumpinu in a neu lai-in sangah lai kin vet lo hihtuak hi. A siate in a hanthot niloh hangun a kilamdan’ luatna om tuan lo hi. Nikhat a Siamate khat in, "Ka tanu aw, nang pen nikhat ni teh England gam a uk kumpinu ding hi teh," ci in a gen teh Victoria zong amah leh amah a dinmun hong kitel a, tua akipan lai hong hanciam hi. A tawpna ah ni a tum ngei lo England gam a uk kumpinu hong suak takpi hi.

Min leh zaa deih lua lo : Amah leh amah a kitel mite in amau tawh a kilawm akituak lo min, zaa, panmun thupi, pahtawina leh hamphatna cihte deih tuan se lo lel uh hi. 1948 kumin Israelte gam khatin hongdin’ uh ciangin Israel kumpi dingin Scientist mipilpa Albert Einstein a hopih uh leh Einstein in, "Pasian in kumpi dingin kei hong seh zenzen kei , kei mun ding hi kei" ci in na sang lo hi. Hih pen amah leh amah a kitel luat man ahi hi. Sen Prime Minister minthang Chou-En-Lai (1898-1976) in panmun khat kan deih ngei lo a, amite zong panmun khat kan pia ngei lo, ci in kigen hi. Hih zong amah leh amah akitel luat man ahi hi.

Mi hawmthawh lo uh hi : Indiate paunak khat ah, "Mi khatpeuh na hawmthawh ma in ama’ khedap sungah na khe thun masa phot in," cih khat om hi. Amah leh amah a kitel mite in midangte hawmthawh ngam lo uh a, amau leh amau kihawmthawh niloh den zaw uh hi. US mihaupa khat pen amah leh amah piakkhiat hat kisa, midangte hawmthawh niloh hi. A sumpi piakte koi mun ah kizang, cih a kan dingin Sen gam va zin hi. Khuano khatah tangval khat leh bawngtal khat in lo kaihna hakkol zawngin, lo kai khawm uh mu hi. Tua tangvalpa in bawngtal kap khat a neihna sung pan khat zuak a, a zuakman teng sumpi in khia hi. A zuak bawngtal mun ah amah lut a, lo kai ahi hi. Hih danin a hingtangin a kipiakkhiatna amuh a kipan ama’ sumpi piak pen gentham sa nawn lo-a, midangte zong hawmthawh ngam nawn lo hi.

Midangte mawhsak ngei lo uh hi: Zomite in mi thanemna kimuh siam deuh a, midangte kimawhsak nuam deuh se hi. Hih pen ei leh ei i kitel loh man hi gige hi. Abeisa lai-in Pasian mizat minthang pen 7 (top seven) sunga a kihel Jimmy Swaggart hong minsiat ciangin Pasian nasem tampi in mawhsak ngeingai uh a, hopih nuam nawn lo uh hi. A tapa mahmah in zong nakpitakin mawhsak lai hi. Tua laitakin India gam Calutta khua AG Pastor Dr.Mark Buntain in, "Keima’n thu kong ngetsak khak loh man hi, ka mawhna hong maisak in" ci in amah leh amah kimawhsak zaw hi. Billy Graham in zong mawhsak het lo hi. Galpi nihna lai in Jews mi awn 6 bang a that Adolf Eichmann, Israel Mosaic thukante in Argentina gam Buenos Aires khua ah va man uh a, Jerusalem khuapi ah hong ciahpih uh hi. Thukhenzum ah thu a kisit lai in Mosaic thukante khat in Jews biakna makaipi Rabbi khat kiangah, "Hih pa mawhnei na sa hiam" ci in a dot leh amah leh amah a kitel Rabbi pa in, "Amah sangin hoihzaw tuan peuhmah ke’ng, amah tawh kibangin mawhnei khat mah hi lel ing," ci in dawngkik hi.

src: Lungdamna Aw
zominam

Sunday, August 24, 2014

ZOMI FORUM KIZO TA

Environment Conservation and Devellopment Community Society (ECODS) te' makaihna tawh a khatveina Zomi Forum pen August 23,2014 (Saturday) ni-in, YMCA , Yangon ah thupitak kineithei a, hungeelna om sa bangin thugenpi dinga kicial Pu Chin Sian Thang (Persident of ZCD), Rev. Dr. Simon Pau Khan En (President of GZA), Pu Hang Za Thawn le Pu Thang Cin Thawngte in " I gm, I Minam , I Mai lam " cih thulu tawh thugenna nei uh a, akihel khate in thangah thei mahmah cih kiza hi. Hih hun sungah Zomi kipawlna tuamtuam pan makaite, a diakdiak in khangno lamte akipan Kawlgam bup huam Thuthak sem pawlte ahi; MRTV, 7Day News, RFA,Kamayut Media cihte akipan Media tuamtuamte zong kihelthei in, Thugenpite tung pan dotna (Interview) kiciantak nei thei uh hi.

Zomi Forum bawlna a hang bulpi pen Kawlgam sungah Zogam (Chin State) in a zawngpen State ahih manin, Kawlgam kikhelna tawh kizui in Zogam khantohna ding nasiatak geelkholhna kisam ahihna thute hangin Zomi Forum kibawl aihna thu Pu Chin Sian Thang in genkhia hi. Tua banah hong tung ding kiteelpi (General Election 2015) ciangin Zomi party min tawh Mee kuang kilui ding ahihna te zong gen hi. Chin min pen Mikang kumpite' piak min hi a, tuni akipan minam min man taktak Zomi min tawh na khempeuh kikalsuan sawm ahihna le tua banga kalsuanna ah mihing tha tawh kigualzolo ding ahih manin, Topa' tha tawh thungen in kalsuan ding ahihna thu genbeh hi. 


Rev. Dr. S. Pau Khan En (President of GZA) in a genna ah, " Zomite in a beisa hun a i kalsuan khialhnate siksan in, mai lamah minam, beh le phung, pau le haam, biakna thu tawh kilangpannate nusia in, hong uk kumpite tawh kilenin kalsuankhop hun ta ahihna thu limgen hi. Tua mah bangin Pu Hang Za Thawn le Pu Thang Cin Thawngte in zong thugenna nei ciat uh hi. Tua banah ECODS nasepna le ngim le tupna tomkim Tg. Langh Sian Mung (Program Manager) in pulakna nei hi. Zomi Forum ah kihel khempeuh Pepsi le J Donuts moh tawh kivaak zihziah hi. Abeisa July 5,2014 (Saturday) ni in Tongsan Media le Zingsol Media makaihna tawh akhatveina Zomi Media Forum zong kineikhin a, Zomite khantoh gimnam mahmah ta cih Media lamte in kigen kiuakiau hi.

Source : ECODS
a command pen insource ECODS mulo ahi tam maw

 



Wednesday, August 20, 2014

ZOMI LEH LITERATURE LAI GELZIA BY: Rev. Gin Lam Thang

ZOMITE LEH LITERATURE || Rev. Gin Lam Thang

Literature i cih bang a hia ? :

Literature pen mikang pau hi a, ei pau mah banga i zat kammal hi a, a huampi in bang genna hiam cih zong i thei hi. Literature i cih ciang, 'Lai gelh leh lai sim banah, thu leh la leh a kizoppih teng genna' hi mai. Literature tawh kisai gen nuam ihih manin a tangzai zaw in sut sawm dih ni.

 

Dictionary lama hilhcian dan:
Literature cih kammal in a huam tangzai mahmah hi. Dictionary ah hih bangin gen hi.

Compact Oxford Dictionary :

1. Lai gelh leh sim tawh kisai manphatna leh siamna tuam neia thu kigelh te,
2. Thu gelh khatpeuh ngimna tuam (subject) neia gelh laibu leh thu kigelh dangte,
3. Thu zaksakna (information) dinga thu kisuaksak (leaflet),

American Heritage Dictionary:
1. Gelsiamna leh ngaihsun thei dinga siamna hong pia thu kigelh,
2. Mi siamte leh telsutna (research) hihte in tup leh ngim tuam neia a gelh thute,
3. Siktawlai tawh kikhen laibu khempeuh,

John Darvan Pictorial Encyclopedia ah :
1. A tangzaipi a genna ah thu kigelh, mihing ahi a ganhing ahi zongin hun khat sunga telsutna thu genna,
2. A tom a genna ah theihna a tangzaina ding tawh kisai thu kigelh khatpeuh,

Nam tuamtuam in Literature kizang:

1. Gelh ding leh sim dinga hoih thu kigelhte:

I lai, A, B, C (Alphabet) leh laigelh dan leh laisim dan te literature hi a, tua banah laigelh leh laisim i siamna dinga vanzatte khempeuh zong literature ahi hi. I pau dan, i pau i gelh dan (thu leh la gelh dan) leh a mainawt theihna dinga malakna khempeuhte zong literature in huam khin hi.

2. Minam tangthu a i ngeinate leh a kihilh sawn zel thu leh late :

Mi pawlkhatte in laia kigelhte leh muh theihte bek literature hi dingin ngaihsun uh hi. Ahi zong minam khat in lai a neih ma huna kam (oral) tawh a kihilh sawn zel late, tangthute, pupa ngeinate leh thu leh late literature ahi hi. Zomi Literature tawh kisai gelh ding hi leng, mi tampi in hihte gelh kha lo ding hi. Mi namdangte in zong hih bangte Oral Literature/ Folk Literature ci uh hih tuak. Tua thu leh late leh mai a nawt toh dan leh telsutna dinga lai kigelhte zong literature kici hi.

3. Thu leh la khut gelh leh siktawlai a khet :

Mikang Dictionary khatin literature a lehkhiat dan, ‘printed materials of any kind’ ci hi. Hih in laibu, thukizakna bu, lai kikhep thugelh (broacher), magazine leh pamphlets, gam lim leh lim gelh dongin huam khin hi. Thu leh la gelhsa a kikoih ahih banah muh theiha kikoih ahihna tak pen literature hi. Tua ahih manin siktawlai tawh kikhen bek hi loin khut tawh kigelh (manuscript), mualsuang, signboard leh adangte zanga thu kigelhte zong huam khin hi.

4. Khawtheihna, mainawtna dinga manphatna nei thu leh la :

American Heritage Dictionary in literature pen, ‘Gelsiamna leh ngaihsun thei dinga siamna hong pia thu kigelh, mi siamte leh telsutna (research) hihte in tup leh ngim tuam neia a gelh thute, ci hi. Hih in subject tuam neia kigelh, siamna tuam neia thugelh thesis leh dissertation banah literature tawh kisaia manphatna nei thugelh khempeuh huam hi.

Awlmawh ding pawlkhat:

1. Pau dik zat leh pau ah mainawt semsemkisam.
2. Lai gelh dan dik leh sim dan dik kisam pha peuhmah.
3. Laibu tampi simin laisim mi hih ding kisam.
4. Thu leh la i neihsate lai tawh gelh a kepbit kisam.
5. Thu leh la lama mi siamte gelh laibu tam sem neih ding.
6. Laibu, thukizakna, magazine leh thu hawmkhiatna a tam leh a hoih neih kisam.
7. Thu leh la lamah kipattah kisam.

Literature lamah kiniam lua:

1. Pau tawh kisai i dinmun:

India gam hi ta leh, Kawlgam hi ta leh, Zomiten pau tawh kisai in mainawtna ding kisap tampi i nei hi. A hangin i pau kitam zat lo lua a, pau kisiam nawn lo hi. A diakin khawpi sunga omte in i pau zang loin, innkuan sung nangawn ah a zang nawn lo tampi om ta hi hang. Khangthakte bek hi loin nu leh pa khangham zawte in zong i pau a zang lo kitam ta hi. Ei pau nangawn kisiam nawn lo hi.

Pau dik leh dik lo koi pan the ding ? Kawlgam lama te zat ahih manin dik pen hi kici thei tuan lo ding hi. Tu hun ciang pau dik leh dik lo tehna dingin mi tampente in a zat leh dik hi-a a ngaihsut pen pau dik hi kici hi. Tua ahih leh kawlgam lama omte pau a dik pen hi ci-in i sang thei ding hiam?

Tua lai takin Kawlgam lama omte in a zat loh, India gama omte bekin a zat, ahih hang eimi khempeuh in i theih siam kammal pawl khat zong om a, tuate zong pau dik mah hi ci a san ding hi.

Pau pen a nungta (alive) kici a, nungta ahih manin khang thei a, kum 50 halah kilamdang ci uh hi. Tu ma hun peka English pen English mah hi lai a, ahi zongin tu hun khangte in thei nawn lo, zang nawn lo uh hi. A hun tawh kizuiin pau pen lamdang thei ahih manin a lamdanna manban a, a hun zuia pau dik zang thei dinga i kisakkholh kisam hi. I pau kizang lo lua ahih manin pau dik zat ding haksa kisa ciat hi.

2. Zolai sim tawh kisai I dinmun:

Zomite in Zolai sim kisiam het lo hi. Mi tam zawte Zolai sim dan a sin ngei lote hi uh a, English Alphabet a kizat man leh spelling i siam loh manin, Zolai sim nuam a sa lo kitam hi. Zolai sim siam loh manin sim dingin zong a ngaihsun lo kitam hi. Zolai I sim siam loh manin ei pau tawh kigelh laibute sang kim leh pamte lai tawh kigelh laibute sim nuam i sa zaw hi.

Zolai i sim ngei loh manin Zo ngeina, zia leh tong kithei lo pah a, minam ngeina tawh kituak thu hoih la hoih kigelhte kithei lo hi. A diakin lai i simte in hong zo (influence) peuhmah ahih manin, mi namdangte lai i sim mun leh i theih loh kalin amau ngeina tampi kila thei hi. Gentehna in Kawl lai bekbek i sim leh i theih loh kalin Kawlte ngeina tampi kila a, Kawl minam kisuak thei hi. A peuhmah thu in, Zolai i sim siam loh manin, ei pau tawh kigelh laibute sim hong thadahsak a, tangpi tangta in laisim kitha nuam zo lo hi.

3. Zolai gelh lama i dinmun:

Kawl gam sung ki-ukna hoih loh manin lai lam tawh kisai a gelh nuamte in zong suahtakna neilo a, tua in mi tampite lai gelh lama khantohna dingah tha nemsak hi. Nisim sangah Zolai kisin lo ahih manin zong lai gelh dan kisiam lo a, tua in hong thanem sak lai hi. Tua banah lai siamte lakah zong zolai gelh a siam lo kitam ahih manin zolai gelh sangin namdangte lai tawh gelh baih kisa zaw banah, laibu bawlte in a zuakna ding ngaihsut- na tawh Zolai gelh ding haksa sa uh hi. Tua ahih manin Zolai tawh kigelh laibu limci kinei zo lo hi.

Zolai gelh dan zong kisiam nailo hi. Lai pau (written language) leh kampau (spoken language) lim ngaihsut lua hanga, ei leh ei haksatna kibawl tawm hi hang. Lai i gelh ciang a sim nuam dingin, i paukhiat bangin gelh leng i lungsim ah kiciamteh thei deuh hi. Gentehna in i pau ciang, 'Khelhna, Vangletna, Zekai' Kici napi, i gelh ciang a lawh nuam lo dingin, ‘Khialhna, Vangliatna, Ziakai’ci citciat sese.

Lai i cih pen i kammal ciamtehna(ciaptehna hi loin), symbol khat hi lel a, i paukhiat banga i gelh siam kisam hi. Mizo literature leh Paite literature ah i pau khiat bangin gelh uh a, theih nuam ahih manin, lai lamah khan cih takin khang uh a, literature tawh kisai in amaute pen Zolai ‘u’ suak hi bek loin Zolai ‘pu’ suak ta uh hi.

4. Laibu leh thugelh lama I dinmun:

Zolai tawh kigelh laibu hoih i neih hangin tam zo nai lo hi. Hih pen nuntak haksat man, gam ki-ukna hoih loh man leh Zolai gelh i siam loh man hi thei ding hi. Tua banah Zomite in laisim kithadah lua ahih manin laibu bawl nuamte in zong bawl haksa sa uh hi.

Lam khat panin laibu a bawlte in Pasian thu tawh kisai laibu bawl zaw deuh hamtang a, tua in mipite kisapna donghu zo lo ahih manin, lai sim thadah lawh uh hi ding hi. Literature mainawtna ding tawh kisai laibu kinei nailo a, biakna tawh kisai laibu lo buang laibu gentham om lo cih theih phial hi.

Zolai khantohna ding leh laibu tam zaw i neih theihna dingin a khang hun tawh kituak laibu i bawl siam kisam hi. Khangnote adingin Christian Love Story tuamtuam, Adventure lam tawh kisai laibu leh, Novel khawng sim ding om hen la, naupangte adingin naupang tangthu bu leh comics bu khawng om thei hi leh, tua in kin takin Zolai khangsak thei ding hi.

Courtesy : Laitai Vol. 6. Issue 8. August 2014

 


Saturday, August 16, 2014

THUPI ZAW BY: DAVID TUANG

THUPI ZAW
Bang pawlpi ah om cih sangin, upna lamah bang ciang tung cih thupi zaw.

Mite'n hong bangci muh cih sangin, Pasian in hong bangci muh cih thupi zaw.


Bangzah vei kikhawm cih sangin, Pasian' san theih biakpiakna taktak bangzahvei lui khia cih thupi zaw.

Mawhna khialhna bangzah bawl khin cih sangin, kisikkikna takpi tawh Topa' kiangah ciahkikna thupi zaw.

Bangzah ngah/nei cih sangin, bangzah piakhia cih thupi zaw.

Ngah nai lohte nget behna sangin, ngahsa tungah lungdamkohna thupi zaw.

Bangzah piakhia cih sangin, phalna takpi tawh pia maw/pialo cih thupi zaw.

Pawlpi mi kibehlap cih sangin, piangthakmi kibehlap cih thupi zaw.

Jesu thei cih sangin, Jesu nei cih thupi zaw.

A thupi zaw lamlam haksa a, ahi zongin a thupi zaw lam lamah thupha om zaw cihna hi.
Khazih sungah, David Tuang


LAI SIANGTHO THUPIT DAN BY : KHAIBAWI


Tuni pen leitung mun tuamtuam ah Lai Siangtho ni-in ki ciamteh, ki zangh hi. Lai Siangtho I cih pen Pasian kammal, Pasian thu Pasian na sepzia ki genna leh I mailam kalsuan ziading lam hong lak meivak ahi hi. Tua ahih manin Late laigelhpa in nathu in, kei lam honglak ding meivak hi-a, ka paina lampi ah khuavak ahi hi, naci a, Timothy in Lai Siangtho pen Pasian lam lah na tawh hong kipia hi-a, thumaan thutak hilhna ding, a maanlote a maan a hilh nading leh Pasian humop ahih na cih bangdan, a tuamtuam in nagen hi. Pasian kammal ahih mah bangin nungta in muibun hi. Leitung ah mi minthang tampi tak Christian biakna ahilo makaipi pawlkhatte nangawn in simzel uh hi.
 
Mahatma Gandhi bangin a Inndei sungah koih in sim-a, tuatawh mipite makaih kici liang hi. Tua manin Mahatma Gandhi mah in, Jesu pen “Nazaret tangvalpa Nainganzi(politics) siam mahmah ci-in gen hi.  Aungsan Sukyi in “Nainganzi I cih pen kim leh pam, gam leh minam khantoh nading nasep hi-a, I mehhuan, I zasan gawi nangawn Naingazi hi”, ci hi. Amah in zong Lai Siangtho simngei in, Mualtung thu hilhna bang" hoihsa mahmah kici hi. Piantit(French) te galkap minthang leitungbup alok ziahziahpa Napoleon Bonaparte in “Laisiangtho pen laibu mawkmawk nahi keimawk, nuntakna nei hilo maw,a langpan kha peuhmah tungah zawhnading vangliatna nei hi(The Bible is no more book, but a living creature, with a power of conquers all that oppose it)" ci-in gen hi. Leitungbup ah Pasian mizat a, aminthang DL Moody in “Lai Siangtho in mawhna tawh hong ki khensakding hi(The Bible keep you away from sin), ahih kei leh mawhna in Laisiangtho tawh hong ki khensak ding hi(Sin will keep you away from the Bible)” ci-hi.

Lai Siangtho pen nidang in biakna makaipite bek in kemin mipi in, a simkhak uh gen thadah mukha ngeilo uh hih tuak hi. Mang Lai Siangtho hong piankhiat dan bang tawm en pakleng Tyndale tungpan hi-a, amah pen North Niblay Gloucestershire England ah suak in, Oxford leh Cambridge ah Sang kah hi. Greek leh Hebrew zong siam mahmah a, Hamburg, Germany ah a omlai, Gloucestrshine a, Sir John Walsh te kiangah naupangte lai hilh in aom laitak, a sangnaupangte khat in Master Tyndale aw, banghang in English in Lai Siangtho ki neilo hiam? Ci-in adot leh kumpiten hong mankha inteh nakpau ken ci-in gen hi. Tua hunlai tak King Henry in, azi maksawm cihthu thanga RC Arch Bishop pa-in Tydale nang e? kilawm nasa hia? Cih adot leh Tydale in Lai Siangtho in zi makding deihkei ci-in dawng hi, ahih hangin Arch Bishoppa in ken bel Pope cih dandan hilo dia, ci-in adawn leh Tydale in LST simlo naïve maw, ci hi. Tua a kipan LST Manglai a neihding hong hanciam a, Germany ah vapai in 1526 in Manglaisiangtho thuciamthak leh thuciamlui vakhenkhia hi. Arch Bishop pa hehlua in haltum ziahziah a, avek in a beimang nadingin lei-in haltum ziahziah hi. A Sum teng leh athu teng Tydale kiangah, a tunciang in tampi tak bawlbeh zozaw a, tu-in leitungbupphial ah, Mang Laisiangtho in Pasian na semta hi.
 
Zomite sungah Lai Siangtho a neimasa pawlkhat: 1. Lushai ten 1959 in LST buppi nei-in, Mara ten 1956, Tedim kampau ten 1977, Khalkhaten 1978, Falam ten 1991, Paite ten 1971 in nei uh hi. Zomita dingin Laisiangtho pen manpha mahmah napi, a langkhat ah khat leh khat kiselna, minam ki khenkhapna peuh in, nei hileng hang kilawm kasa dektak hi.
Kawl Laisiangtho  Adoniram Judson in abawl lai-in, Kawl kumpite leh Mangkangte ki dolai tawh kituak ahih manin, Judson aki matteh a zi in leisungah naphum a, tuapan thong inn sungah aki koihteh, a zi Ann in lukham sungah sel-in lukham tawh piakhawm a, thong innsung ah ama ban zomthei in, thong inn pan mundang ah aki puakteh tua lukham ninbuakna ah kipai in,  mikhat in mukha a, asung a etleh Lai tampi om ahih manin Missionary talo ngal hikenteh ci-in, Judson zi napia hi. Judson thong inn pan asuah takteh maigum ngeungau sa-in a zi kiangah kum13 sung I na sepna a mawkna hi, ciliang hi. A zi in banghang maw cih adot kawm in maitai siusiau sa-in a Lai Siangtho bawl pia hi.
Bangzahta in alung adamzen tam maw. Pasian in kemlo hih leh tuaciang tunglo ding hi. Tuni dawng Kawllai Kawlpau tawh Lai Siangtho pawlkhat a bawl uh hangin Kawlgam Missionary Judson bawl pen mah mi a tamzaw in nuamsa zaw hoih sazaw uh hi. Lai Siangtho pen Pasian in kem a, Inn pawlkhat mun pawlkhat, van pawlkhat akaat ciangin Lai Siangtho aom khak leh kangkhalo in om thei hi. A paipaina ah Lai Siangtho a puakawikawi mi peuhmah a mavang hi. A simkha mi malkim tungah Topa'n  a KAMMAL a manphatzia leh a vangliat dan a thak in hong theisakta peuh hen.

Khaibawi


Thursday, August 14, 2014

ZOMI MIPILTE MITAWH KIPAWL THEI LO

ZOMI MIPILTE MITAWH KIPAWL THEI LO
Hih thulu tawh kisaiin Pa Kapsian lai at ki command ka muh teh Ka lungsung ah thupawl khat hong suak hi.

Zomi te in Ih mipilte mitawh kipawl theilo ci-in ih genna te uh ka muhte phawkding akilawm pawl khat at suk nuam hang.

Zomi sung ah Biakna lam ah hi in Minam vai ah hita leh Mipil misiamte panlakna/malakna pen tawm deuhtawh kibang mah a, a hang kan le hang, amenmen teng in Makai ih sepnuam luat man hi ding hi cih tuni in kei ngaihsutna ahi hi.

Zomi sung a apil siam khat aom ciangin kipah tawi sangin, kigensiatna tam thei zaw hi. Mipil misiam khat ih cihpen A NAM vei in Apawlpi vei ta zongin kei hong makaih ning, ka nung hong zui un hog cimasa lo ding ban ah, Mipite lak ah hong ciak2 lo ding a, ama pilna leh nuntakna pen teihkha theng in nunta ahih lam ih phawk ding pen thupi mahmah hi.

ZOmi te in ih mipil Ph.D leh Master te akipan atuam2te pen Biakna lam ah hi ta leh Namvai ah social lam ah hita leh hong kigolh lutma salo ding a, ei makai semnuam aphephe ih awtawt sangin tuabang mite pen cial a, Nang makai hong semin, hong makaih in ih cihtheih ding pen thupi mahmah ding in mu ing.


Namdangte ih et takciangin amipite uh mawkkoih lo in makai dingin seh leh cial hamtang uh a, tuate in hong makaih ciangin mipi in zong muang in, Namdang midangte in zong athugen leh alai atte pen zahtakin athumang in khang to baih uh hi.

ei Zomi te bel tua dan ih mipil te uh vaseh leh vapi bawl sangin eizong semthei hang cihlungtang tawh kinungta in kithupi sim lo nawng in, kigensia nuam in Mitawh kipawl theilo, apilna bang mah hi kei kici thei hi. Ataktak in Minam leh Pawlpi akisiat dign akitap ding adeih loh manin aom khinkhian hi zaw a, tuate in ama aituam ding bek ngaihsun in, eipawldan in om nuam hi leh, eite sangin mite in muang zaw lai veve ding a, ei pawl pen mite lak ah tuisung pau abang lo ih hih lam kitheih ding kisam hi. mipil misiam te ih makaihsak lohmanin ih gelna leh sepna khat peuh pen Aungmyan, matut ding haksa hi Zomi sung ah.

Tua bang ih mipilte in Makaisem sak in pia in, kum hi le hang amaute nasepna leh agelna te in mipi ading hoih in muan huai kisa zaw ban ah, eipawl 100vei ih awt leh amau khat vei pau leh awt pen in thubun zaw in, mite in hong thupi sim sak zaw ding hi cih tuni in phawk ni.

Eipawl awtot cianglel pen mite adingin bang mah mannei lo a, Pilna siamna neite in kamkhat hong pau a, ih mipil dang te leh ih mihaute tung ah thuhong genpen tua pilna leh Degree te hangin mite in zahtakin asem loding khat in zong hong semding in, apia lo ding khat in zong hong pia ding hi.  Mipil ih sim mawh te leh ih makai ding a ih cialnop loh te in na hongsem leh tuadan na hi zaw ding hi.

ZOmi khang thakte in tuabang ih mipilte pen Makai dingin ih cial hamtang ding ut kei phial leh zong kum 1/2 bang ih kimakaih sak ding thupi mahmah ding hi. amaute pen hong kigolh lut ngei lo ding hi. bang hanghiam cih leh teihkha thengin, akam uh kidawm uh ahi hi. mitawh kipawl thei lo hi zenzen lo hi.

Eipawlbel thatang ih hat ta zongin piltum teng lo ih hihmanin ihkampau leh ih nuntakzia in Mipihte leh mi dangte thakiamna ding leh thanemna ding peuh kisem kipaupau thei zaw sop ban ah, Namdang mipilte tung ah thu ih gen zong in thulak loh hong kicih san zaw hi. Pilna leh siam na sangpipi neite makaihna ahoihna pen tam mahmah hi.

Miten hong zahtak, mipi te in thumang leh muang ngam, mipi te agamtatna leh kampau tawh thanemsak zawlkhalsak lo hamtang in asepna abawlna khat ah mite in athu uh mang hi.

makai leh eite lak ah hong kihel vava nuam lo hi lo in, amau zia pen e pawldan tawh teh ding hi lo hi, Nang zong tun tan10 ci leng, Ph.D hong ngaihle cin tansawm sangin hong kimuang zaw in na thugen hong kila zaw ding a, tuabek hi lo in, Nami pihte makaihna ah nang thutawh vasai ding leh makaih dingin vatailut hethet lo ding hi teh. Tua hih manin...Ih mipilte pen ihcial ding ih sehding kisam ban ah anung ah avui a ih pan ding thupi mahmah ding hi.

Tuni akipan in Mipil misiam ih neihte Pawlpi ah ahi a, Namvai kimakaihna te ah hong lutmasa vava lo ding ahih manun makai akinei te pawlin Cial hamtangin eitang bangin hong ding theih ding uh utkei ta leh zong ih cial ih kaih ding kisam mahmah hi. tua hi leh mite muhna bek hi lo in Eisung mahmah ah zong kithumanna leh nasepna te tu a sangin, sangkhah baihzaw in Midangte in hong thupi sim ding hi. cih kithei sak nuam hang.

gensiatlam hi lo zaw in Mipil misiam ahih bangun asiam lo te in ih cial, ihkaih, ih seh, ding kitang sam mahmah hi. tualo in kua mah mipil khat hong kilai thun lo ding a, Khattyty tawh nungta in omlel ding ahih lawm phawk ciat ni.

Mipil misiam khat ih cih pen Pasian aum kei zongin Nuntakzia khat pen eipawl2 sangin hong hoihzaw limlim pah ding a, phengtat phengdawn cihte tawh hong om lo in tunhun ding bek ngaihsun a nungta lo ding ahih manin, nappi in thupi zaw lai in kikhang to baih zaw ding hi.

Thukhupna

Ih mipil, misiam te Pahtawisiam in, makai dingin koihsiam , cial siam, sehsiam leng hoih dign hi. Khantawn hong semnuam tuan lo ding ahih manin kipahtawi siamin hi le hang, khantohna hong manlang ding hi.
Zomi khangthakte in hih thu mang ngaihkei ni.

Lungdam
Siam Khaute

Wednesday, August 13, 2014

NA NGAIHSUN NGEI HIAM?

NA NGAIHSUN NGEI HIAM?
Nam ih cihpen Pau leh Ham tawh kizong lo hi.
Tua mah bangin Pau leh ham awkaihte in Nam ih hihna gen loin Nam khat hong hisak tuan lo hi.

Tua mah bangin Na sanggam ding pen Pau leh Ham, Nam tawh kizong lo in Beh tawh kizong a, Na innsung dongta ding pen Beh tawh kizong ahi hi.

Pawlpi sung khat ah omna hangin Christian kihi pah sam lo a, Christian a kici te pen Jesuh Pasian aum te ahi hi.

Thukham zuihna leh Gamtat hoihna tawh Vangam kitung ding hima sa lo a, Jesuh umin i neihna in Vangam tunna leh Christian hihna na hi pan hi.

Thukham zuihna leh Gamtat hoihna pen Vangam tunna ding hi masa lo a,
Jesuh Umin Nuntak hoihna leh hanciamna in Christian nuntakna hi in Vangam lampi hong tawn sak hi.

Jesuh um khatin anuntakna ahoih ding ahanciam tuan kei leh amah leh amah kikhem ahi hi.

Jesuh Upna pen gamtatna in azuih kei leh tua upna amawkna suak ding a, ahi zongin Gamtatna kia asuangte pen Hehpihna in huamkha lo hi.

SIAM