Monday, May 21, 2018

CIDAMNA DING TUILUM

CIDAMNA TUILUM HOIHNA
Tuivot pen hoih vetlo cimawk hi.

Japan doctor siamte in nakpitak in a sin khit uh ciangin, tuilum pen natna tampi a dam sakna ding in 100% in kizangh thei hi, ci uh hi, tua natnate pen-
1. Lutang na (Headache)
2. Sikhang - BP sang
3. Sikiam  - BP niam
4. Guh kizopna anate
5. BP sang leh niamte vatvat theite
6. Sibup natna
7. Cholesterol (thau hoihlo)
8. Bukkhuh
9. Taksa kham , cilehsa golh
10. Mipi hulelh natna (golu pain)
11. Haihut (Arthsma)
12. Khuhsau
13. Sihui khak
14. Zun leh ek tawh kisai natna
15. Gilpi natna nei
16. Gilpi an gawi hatlo
17. Mit, bil leh gawltawh kisai natna 
18. Lugumnatna

*TUILUM bangci zat ding?
Zingsang thawh phet gilpi a hawm lai in hai nih dawn ding. Khatvei na ah a haksa phial zong in damdamin na zawhdong dawn khit sawm ding.

*Theihding:
Tuilum na dawn zawh zawh 45 minutes sung in bangmah  *ne lo ding*
Tuilum zatui hoih na dawna hangin anuaia natnate a hun ciangtan sungin na dam ding hi:

1.Zunkhum  -ni 30 sungin
2.BP- Sikhang, siniam ..ni 30 sungin
3.Gilpium natna- ni 10 sungin
4.Cancer natna tuamtuam kha 9 sungin
5.Sihui khak/neu natna-kha 6 sungin
6.Gilpi angawi thanem -ni 10 sung.
7.Zun lampi hoihlo-ni 10 sungin
8.Nak, bil leh gawl natna(ENT)-ni 10
9.Numei lam natna-ni 15 sungin.
10.Lungtang natna-ni 30sungin.
11.Lu-na  -ni 3 sungin.
12.Thau hoihlo (cholesterol) - kha 4 sungin.
13.Sibup natna leh pumzaw natna- kha 9 sung in.
14.Ashma- khuhsau..kha 4 sungin*
Na dam zo ding hi.

*TUI VOT DAWN HOIHLO:
Tui vot pen na naupan lai leh na khan lai in bangmah a poina omlo a bat hangin, na upat khit ciang poina tampi hong tun thei hi.

Tui vot in na Lungtang sihuii 4 te bingsak/ neusak in tua in Lungtang natna (heart attack)Hong ngah sak their hi. 
Na Sin (Liver) a ding zong tuivot pen hoih lo a, na sin ah thau hoihlo bawl in khakcip thei hi. Sin natna anei atampente in tuivot tam dawn luat man a hi hi.
Tuivot in gilpisung ah haksatna tampi piangthak a, Cancer nangawn piangsak hi.
From: Dr. D. Mensah- Asare



#You_can_like_and_share_it.
 Lungdam.

Tuesday, May 8, 2018

NUTE NI HONG PIANKHIAT DAN


NUTE NI HONG PIANKHIAT DAN
Nute ni pen tanglai Greekste hunlai pekin hong kipan ahi hi. A pasiante nu (Rhea) phawkna/ pahtawina pawipi ci-in tanglai in a na zat uh ahi hi. Christian masate in Jesuh nu phawk/ pahtawina in  Nipi lina ah pawi na bawl zel uh hi.  Nipi lina ih cihpen Easter Sunday atunma ni 40 sungteng hi. England te in hih Nute ni pen holiday (nithupi khawlni) dingin bawl in, tua pen Jesuh nubek hilo-in nu khempeuh pasakin Mothering  Sunday na ci uh hi.

Hih danin ah Mothering Sunday cih danin hong kizat tohtoh pen 19th century(kumkhen) sungteng hong kizang to-in Galpi nihna (World War-II) khit ciangin hong kilamdang kik hi.

1872 kum in US ah Nute ni (mothers day) nithupi/ pawipi khat a zattheihna dingin hong hanciam masa pen Julia Ward Howe ahi  hi. Julia Ward Howe in June 2 ni pen Nute Ni phawkna pawi dingin hanthawn a suakta taka zatdingin gen hi. Hih tawh kisai in Boston ah June kha nipi nihna ta zangin meeting zong tua kumsungin tamveipi sam  hi. Hi bangin hong han ciam toto a, Nute ni pen kumpi zumkhak(official holiday) in hong kizang to hi. A magelna leh ngaihsutnate hoihkisa kizang toto hi na pi-in atawpna ciangin Nute NI (Mothers day) pen Tuciangin May kha-in hong kizang ta hi. En suk ni.

Anna Jarvis pen USA ah NUte Ni (Mothers day) aphuankhia, Piangkhia sakin kiciamteh hi. Hih nu pen Nute ni apian theihna dingin ahong vaihawm pi-in apang hangin Pasal nei lo ta zong nei lo hi. Hih nu-in aneu tung a kipanin Nute Ni neihding pawikham ding cihpen a nu Mrs.Anna Marie Reeves Jarvis tungtawnin lungsim hongnei den hi. Hih Mrs.Jarvis in social work(Sunday School) na asep kawmin nikhat niciangin mi  khatin nute kipahtawina  leh ni hong piangsak ding hi cih alunglutna leh deihna zong pulak zel hi.

Anna aNu  1905 kumin hong sih takciangin  a neulai a anu kamgente mang ngilh lo-in a Nu lunglut Nute Ni apian theihna dingin hong han ciam hi. A Nu lunglutna atang tun theihna dingin Methodist Gratton, West Virginia Church ah a Nu apahtawina in kikhop hun sungin anu pak deih mahmah te hong hawm khia hi. Asawtsawt ciangin Anna in apanpihte (YMCA)tawh Nute ni pen official holiday ahih theihna dingin mipite tungah lai hong at uh hi. Hih bangin hanciam takin na hong sep tohtoh manin 1911 kum ciangin Nute Ni pen USA state khempeuh pial (46)ah hong kizang ta hi. A tawptawp ah May, 8 1914 kumin President Woodrow Wilson in May kha nipi nihna pen Mother’s Day dingin signs thuna (suaikaihna) hong nei hi. Tua akipanin tuni dong Pi.Anna hanciamna hangin “NUTE NI” azangto thei ihi hi.

__________________________//___________________________    

Efesa 6:1-3 Tate aw na nule na pa thu naman ding mah ahi hi. Thupiakna alian khatin “Na nu leh na pa zah tak in,” cihna hi a, khapna thu tawh kizom pahin, “Zahtak lecin nang adingin thu hong hoihin, leitungah na khan sau ding hi.
Paunak 22:6 Naupang khat a neu lai-in lampi man tawnsak lecin, a tek dongin lam pial nawn lo ding hi.
        Hih tawh kisai in thunih tom cik in ih kikum suk ding hi. Nuleh pa thu manding pen lai siangtho in mun tampi ah na gen a, thukham sawm sungah zong om hi. Zahtak ding leh thuman ding in na gen den hi. Nu le pa ih cihpen leitung pasian ahih manin zahtak siam le hang leitungah ih nuntakna zong anuam ding hi pah hi. Abraham tapa in apa thu mangin thupha ngah a, Jacob in anu thu aman manin thupha tampi ngah hi. Laisiangtho sung ih et suk tak ciangin Nu le pa thumangte cikmah in minuai ah kia ngeilo ban ah leitung mahmah ah zong  mite nuntak zia ih ettak ciangin anu le pate thumang te pen khangual nuai ah om tuan lo hi. Tua hihmanin nu le pa nei laite in Ih nu le pa zahtak a ih thusim ding pen thupi mahmah hi. Ruth in a teknu itin athu mang mahmah ahih manin minuai ah kia lo hi. A nuntakna Pasian in lamsang veve hi.(Efesa 6:2; Mtt 15:4; )
        Tua mah bangin Nute Pate in Ihta te zong hoih taka ih pattah theih dingpen Pasian deihna na hi leuleu hi. Eite pen akem cing ih hi a anei pa om hi, hoih tak ih kep theih kei leh anei pa heh ding hi. Tua ahih man in nau pang khat aneu lai a lampi man ih tot sak dingpen nu le pa ahite tavuan lian mahmah ahih manin ih nuntakna mahmah in zong alak kul hi. Tate in thupha ah ngah theihna dingin acing akemte in lampiman atotsak kei leh thupha sang ding pen haksa veve ding ahih manin lampial in Pasian phawk lo-in anuntak lohna dingin Pasian deih lampi tawh tate pantah a nungtasak hi loin nutakpih kisam hi, cih tuni nute ni tungtawnin akihan thawn hi hang.
Billy Graham zi-in ka missionary na sep lianpen in ka tate kepna hi acih pen en zong hi sak tek le hang Zomi sungah itna leh Pasian min thang den ding a kisawlsawl zong kul nawn loin kising pah diamdiam ding hi. Topa’n thupha hong pia ciatta hen,

HELLO!!!  
NUTE Topa thupha hong pia hen!.

S. Khaute


Saturday, May 5, 2018

NA ZI HONG ITNA PHAWKIN VAKHU BANG THUDIKIN

Na zi hong itna phawk inla,Vakhu bangin thudik in

1. Na zi pen awkhauh leh awtol tawh hopih kei in,alungsim na mah mah sim khinkhian thei hi.(solo 2:3).

2. Na zi leh midangte tehkak kha ngei kei in.Midangte sangin na zi hoih zaw pek hi. tua ahih man in Pasian in nang hongpia ahi hi.(2Cor 10:12).

3.Na zi in nanghongngaih manin na khempeuh nusia in hong beel ahih lam thei inla, ama tungah vakhu bangin na nunneem sak in; Awtol tawh na ho pih a nahai gamtat ciangin na zi lungtang pen dawt let zah in na hi cih mang ngailh kei in.(Eph 4:2).

4. Na zi pumpi in na mit honglak nawnloh, a hoihna paak banghong vul kuan ciangin gensia in hawm thawh kha ken; Ahoihna leh apaallai ni khempeuh pia khia in nata ngek teng hongpaai sak hi.A mah pen pumpi bek hilo kha anei mihing ahih lam thei gige in.(matt 5:28).

5. Nang leh nata teng limtak in itna tawh hong kem hongkhoi ahih manin nuam inla, lungdam ko in.Hi teng asepna hangin haksat na tampi tak thuak lawh hi. (1 The 5:18).

6. Na zi pen amelhoih na leh apumpi iplah huaina tawh ama manphatna teh kha kei in; it tak in pom inla, ateek ciangin zong ama tungah lungkim sawm in.(Eph 5:29).

7. Na zi tawh hunnuam zang khawm unla, laisiangtho sim in thungen khawm tangtang un.(James 5:16).

8.Numei khempeuh a anhuan a mehhuan dan uh kibang kimlo hi.Nisim Nihvei an le meh honghuan sak den hi; kumkhat sungah  ni 365 om hi, Pum khat na suah zawh uh kum bangzah hi ta hiam? Na zi in an honghuan sak manin nuam inla, lungdam ko zel in.( Pro 31:14).

9. Sum tawh na zi mai et in lungkim sak sawm kei in na neih khempeuh hongneih pih pen na zi ahi hi, Pasian ciaptehna ah nang si le cin na gamh a luah dingpen na zi ahi hi.(1 Pet 3:7).

10. Na zi tawh kimawl in kino zelzel unla, hunte nuam takin zang khawm un, Na sih ciangin na luang atutpih ding na zi hi a, midang te amau nasep tek tawh buai ding ahih man un honggal man lo kha thei dinguh hi. (Ecc 9:9).

11. Na zi kha sia in akhitui a luan ciangin, na anglum sungah pom inla, A lungtang sunga khasiatna le, dahna te khempeuh na muk tawh tuate paihkhiat sak in.(solo 5:7).

12. Hongngai lua ing hong itlua ing ci ci lel in, numei te in Itna ngaihna thu zak cim ngei lo uh hi.(Eph 5:25).

By : PAULKHAI.