Friday, November 17, 2023

TULAI KHUA HUN TAWH LUNGSIM A HONG OM MAHMAH THU PAWL KHAT

 




TULAI KHUAHUN TAWH LUNGSIM A HONG OM MAHMAH THU PAWLKHAT:


PA! KEN A GUH PETZO


Khanglui kamzat khat ah,pata khat in Anne khawm uh hi.a tapa in ''Pa ken a guh petzo'' acih leh,a pa in '' Nang saguh pet zawh kei alungdam ding hongsa na hiam?'' Ci-in hapkhat suah hi. a Hang bel A tapa in A guh petzo ta ahihman in a Pa pet ding omnawn lo hi. 

        

       Hih thu in Tuhun leitung khuahun luanzia, kikhelzia le thupiang te in Innkuan pan kipan pawlpi sung kalsuanziate ah Khangham mi masate leh Khangthak khangnote kikal ah Khantoh buaina (parad igm shift conflict) leh Khang kilaih buaina (Transitional Conflict) om hi ci hong musak hi.


 1.KHANTOH BUAINA:(Paradigm shift Conflict)


             Leitung ah Nai (Watch) Hoihpen Abawl Switzerland te ahihi.kum 60 sung amau naibek kideih aa,sum ngah mahmah uh hi.1980 kumcin ciang in Japante in Electronic nai bawl hi.Swiss naibawl te in Japante khantohna thei napi in kinbawllo in amau naite ahoih semsem ding in hanciam uh hi. Japante Electronic naite mantawm in hun man a,mikim in leizo ahihman in kideih mahmah hi.Swiss te Naizuakna 90% pan 10% ah kiamsuk hi.Nai bawl nasem tampi in nasep tanlawh uh hi. Nai bawlna ah Set tawh nasepna pan Electronic tawh nasepna ah  a kilaih hun (paradigm shift) Swisste in a Thupi simloh  hang uh ahihi.


KO HUNLAI CIHCIH TAWH KINGAHKHIN LO DING:


         IT(information Technology) hun ahihmah bang in Sumzonna ah, Nikten puansilhvai ah, Biakna vai ah, politics vai ah, Innkuan vai, pilna siamna vai leh Leitung thu khathu ah KHUAHUN KIKHEL zia theihloh na hang in BUAINA TAMPI hong om thei hi. Ko hun lai cih'' tawh hong kingahkhinlo ding ahihi.


2. KHANG KILAIH BUAINA:(Transitional Conflict)


Makaih pilna ah athupi khat in '' makai siamten alaih ding pattah in semkhawm uh a,ahun ciang in atutna zong awnpah uh hi cih ahihi. Makai gilo te in Akhangto Khangno aom ciang in Dah hi Heh uh hi. ka ankuang hong tuh inteh Ka sa guh hong pehsak in teh ci in anawl khin theihzah in nawlkhin uh hi. Khangham makai masa te leh Khangthak makai te kikal ah kullopi in buaina om thei hi tua in khantoh ding tampi hong khak hi.


3.PILNA LEH CIIMNA(Knowledge and Wisdom)


          University khong leh College khong pan in Pilna ih ngah Degree te a manphat mahmah bang in University pan in a kingah theilo Ciimna Zong tampi mah om veve hi. Tua pen KHANGHAMte tung pan in sinkhiat ding ahihi.


VANDUM MU MASATE: (paunak)


Khanglui ten paunak in aneih uh Vandum mu masate ci-in Khanghamte zahtak mahmah uh hi. ahangbel Khanghamte in nisim nuntakna (Experience)  tawh sin uh ahihman un Khangthakte in amau tungpan in Ciimna Tampi la in thu ih vadot siam ding zong kisam veve hi.


Khangham te in hong laptoh uh ciang in Muantaak sa in hong lamto uh ahihman in Enneu pah tuancilpah kei ni. Khangham makaite zong muantaak Dottaak etteh taak in om ni.


Thukhupna :K4


1.Khanghamte lo-in

2.Kipicing theilo a,

3.Khangnote lo-in

4.Kikhangto theilo hi.


A KIZAHTAK THEILO MAKAI MASA leh A KIPANTAHTHEILO KHANGNO ZONG  OM VEVE:


 ih etteh nuamta zong in etteh theihloh om thei veve aa, pantahnuam taleng zong a kipantah theilo zong om veve hi.


Tua ahihman in Tate saguh pehzawh Pate lungdam ni. Pate saguh pet ding Tate in sutkei ni. etteh ding in om in pattah theih ding in zong om theih ding kisam mahmah hi. Khangnote leh khangham kithuap in mapang khawm ni.


A tamzaw 

Rev. Dr Thuam Khan Thang gelh ZACC MAGAZINE 2018 sung pan ka lak hi.

Credit: Sia Khaite Dalkhai