Saturday, May 16, 2015

ABRAHAM UPNA THUPI TAKTAK MAH HIAM?



 ABRAHAM UPNA THUPI TAKTAK MAH HIAM?
Pasian upna lam thu akigen khak ciangin I lungsim ah Abraham thu hong kilang masa pen hi. Abraham in bangci ciangin Pasian na um a, Pasian a upna thupi taktak mah hiam cih en khawm ni.
[1] AMUH NGEILOH PASIAN NA MUANG 
Abraham hun lai in ahing Pasian bia mi om khollo hi dingin upmawh huai hi. Abraham tawh a kisai kha deuh Mesopotamia mite, Canaan mite, leh Egypt mite’n ahing Pasian na bia lo uhi. Tua bang hun lai-in Abraham in Pasian na muang mawk cih pen a thupi mahmah khat ahi hi. Abraham in Pasian na lamdang bawl le hihte na mungei lo a, midangte kiang panin Ahing Pasian tawh kisai zong na za khangei lo lai hi. A kiim-le-kiang ah muh theih bawltawm pasian biak ding tampi aom laitakin  Abraham in amuh ngeiloh Pasian na um in amuang pen thupi mahmah ahi hi.
[2] CANAAN AH KIAL TUNG, KIK DING SAWM TUANLO
Abraham in a pianna khua ‘Ur’ nusia in ‘Haran’ hong tung a, tua mun ah hun bangtan hiam hong tengin khosak khit ciangin Canaan gam hong lut hi. Upmawh loh pi-in Pasian gam ciam Canaan ah kialpi nasia takin hong tung mawk a, Abraham adingin mangbat na thupi tak hong suak hi. Tua bang hun lai takin Abraham adingin akhawsakna, nop asakna sa mun, Haran leh apianna khua Ur khua pia kik ding ut huai mahmah kha ding hi. Ahih hangin Abraham na nunghei het lo hi. Canaan a kial atun sung anung lam ah ciah lo in, Egypt theih ngeiloh gamah khawsa dingin amailam nawt zaw sop hi. Egypt ah sih-le-hing in khuasa/nungta in Pasian tung ah phunin Kampau khialkha het lo in, Pasian a upna leh muanna kiamsak tuan lo hi.
[3] A TEEK DONG TA NEI LO, PASIAN TAISAN TUANLO
Pasian in Abraham kiang ah “Na suan le khakte sehnel leh  Van a aksi zah in tam ding” ci na pi in tua Pasian thuciamte Tangtung ding leh a uploh zah dong dingin hun hong sawt hi. Akum lah hong tam semsem, a zi Sara lah gaithei nawn lo ding, ta nei thei ding a lamet huai nawn lo zahdong hi-in, Pasian kiangpan in bang mah muh omnai lo hi. Tua bang dinmun lametna om nawnlo Mihing lam pangpan ahih lai tak nangawnin, Pasian tung ah a upna leh muanna pen beilo in Pasian taisan tuan lo uh hi.
[4] PASIAN IN ISAK NGEN, TUA LE IIT LO LAI
Sara in a teek nung in ta hong nei a, tua a ta neih sun uh it mahmah ding uh hi. Pasian in Abraham kiang ah atapa neihsun Isak mei a hal Biakpiakna dingin ngen mawk hi. Abraham adingin “Topa hithei kei” teknung guainung a ka ta neih sun hi ven cidingin lamet huai hi. Ahi zongin Abraham in Pasian cih na nial lo hi, tuazan bel Abraham ihmu thei lo ding in upmawh huai hi. azi in zong phal het lo khangel ding hi.
Zingsang thobaih in atapa Isak tawh Meihal biakna piadingin hong pai khiat un, azi Sara in atapa leh alawmpa hong ciah khawm kikpah dingin ngaihsun ngel ding hi. Lampi ah apaipai hunlai takin Abraham lungsim ah bangteng a om tam? Alungsim gim mahmah kha ding a, ka ciahciang ka zi kiang bang cidan in ka gentam, ka zi bang cidanin ka hehnemtam cihte akipan atuamtuam ngaihsun in, lampai zo lo phial kha ding hi. akiang a tapa asihna ding zuan a, pai melmel amuhteh bangteng angaihsun tam? Haksa mahmah kha ding hi.
Abraham ading in bel Topa aw ka teknung ah hita, Ka ta neihsunsun sangin kei hong lazaw mai-in, nong lawh nopnop hong lawh tamai in, hizo nawn keng cih nop huai khangel ding hi.
Abraham in Pasian a it manin  atapa neih sunsun Pasian adingin na it vetlo hi. Eite e leh Taksa, kha thupha ihsan nadingin Pasian adingin Bang ih it kha hiam? Aman aneih sun atapa na itsik lo in na pia hi.
Abraham upna le muanna zaw na thupi mahmah hi lo maw? Eizong tuabang in ih muh loh Pasian a muang ngam dingin Topa’n asim mimal khat ciat thupha hong pia hen.
-----------------------------------------
Abraham in Pasian a upna le muanna thupi lo ih cithei kei hi. Kam khat zong na nial ngeilo a, Ze-etna leh haksatna tuah ciangin Pasian mah na cigige Abraham pen Gualzawhna a mu taktak dingin kilawm mah ahi hi. Abraham in Pasian a upna leh amuanna thupi-in lamdang mahmah hi.
Asim mimal khat ciat Abraham bangin ze-etna leh haksatna ih tuah ciangin Pasian zia angakzo dingin Topa’n thupha hong pia kim ciatta hen!
# Na simkhit chiang in ‘Like’ in la ‘Share’ in, kua hiam adingin manpha kha ding hi.
Rebuild and restore--Siam Khaute






Tuesday, May 12, 2015

CHRISTIAN KIZEPDAN KILAWM

CHRISTIAN KIZEPDAN KILAWM
Christian nuntakna sung ah Pasian um bek hi lo-in Mite ading limpha hih ding Pasian deihna ahi hi. Zomi te I ki zepdan tawh kisai in sia ka cihna hi lo in, Mun tuamtuam gam tuamtuam ah omta ih hih manin ih kim leh pam huhau in Mailam ah ih phutkhat leh ih theih ding Kizepdan tampi om kawmkal ah tawm gen vat nuam hang.
2Timoti 4:12 ah agen Bang in Christian mikhat ih hih leh Thu um mite etteh ding (exemplary)in na om un ci hi.
2Kor 3:2 ah “Note pen Mite simding Ka lai khakte na hi uh hi” na ci hi.

BIAKINN AH. (1Tim 2:9-10 le 1Peter 3:2-5)
Biakinn ah ka cih tak ciangin a diakdiak in Pulpit tung lam aluah dingte ka gen nuam hi. Pawlpi khat peuhpeuh ah Hun nei dingte leh Praise and Worship Makai ding, Mimai a ding ding ih hih manin kizepdan akipan atuamtuam Limpha ih hih ding pen kitang sam mahmah hi.(1Tim 2:9-10)

Praise and Worship Makai khat ading na hih leh mitampi te mit na tung ah hong tu ahih manin et kilawm, kizepdan akilawm in ih kizep theih ding thupi ding a, khangno hong khangto dingte limpha ih hi hi.

Pasalte : Amai ah la makai adingin T-shirt Bantawng leh half pant(phei tuamsing) silh/teng in bansa, awmsa, tangai kidawkin ding leng mipi te adingin bang acidiam?
Numei: amai ah la makaih in sexy in kizemin ih pheingo, ih awmsa khawng dawkin dingin kising lanlan leng mipi te adingin, hong khangto ding khangnote  adingin bang aci diam? Et teh hoih le pha ih hih ding kisam hi.

Tuni in Biakinn ah Hun I nei in i nei kei zongin Kikhawm dingin ih pai ciangin kizepdan kilawmin ih kizep theih ding kisam a Jeans gak phetphat khawng, tawdawk dekdek khawng tawh kikhom cih khawng akilawm mah diam cih ngaihsun kikkik le hang ut hang. Ei tun tuaci leng ih khang sawnte bang hong suak diam?
Tua ka cihteh Mangkangte zong tuaci ei tulai dan hi aci nuam tam mahmah hi. Pasian nei taktakte tuadan in na kizem lo in atom pen Khukciang cih bangin na kizem cinuam ing. Pasian theite nuntak zia pen Western lam enta kei leng Asian ah zong suk lua lel a, Aneite nuntak zia ih etteh ding kisam hi. Leitung mite kiang pan in Saptuam, sapkhiatte hi hang.

Manipur aten Pawlpi pen SAPTUAM ci a, Mizo ten KOHHRAN ci hi. Man mahmah hi. Tua mah bangin Christian te pen Hih leitung mite lak panin Sapkhiat tuam(saptuam) call out )te ih hih lam ih phawk ding thupi mahmah ding hi. (John 15:16,19; 1peter 2:9)

Hih leitung mite gamtat bang, kizepbangin kizem in nungta leng Bang kilamdangna om nawn ding ahi hiam?

KHUASUNG AH
Khuasung ah ih vaksuk ih vak tohna ah zong kizepdan pen kidop huai mahmah veve ahi hi. Christian khat a dingin na kizepdan leh kipuahdan pen ahi ding mah ahi hiam? Mikangte zong hi danin kizem lel e. Tulai Khet,dan hi, ih ci kha hiam? Mikangte Pasian thu-um taktak te kizepdan etteh ni. Aphei vakte nuntakzia hoihsa kei ni.
“Mite sim theih ding Laikhak na hi uh hi” (2Kor 3:2 ) ah a cih bangin nisim ih nuntakna ah, I khuasakna ah, mite sim theih laimal ih hih ding pen thupi a nang bang ci lam in hong kisim hiam cih zong phawk ding kisam mahmah kha ding hi.

A sexy thei pen in na kizepnop a leh zong nang thu hi ahi zongin tuni in na ngaihsun in, Christian Jesus nei khat adingin akilawm mah diam mimuhna ah cih pen lungngai sa in kizem in vak ding pen kideih sak hang.

Keii muhna ah Mikangte, Sente, Koreante, Singapore leh gamtuam2 te ka et tak ciangin Pasian thei bek hi lo Pasian anei taktakte nuntak zia leh innkuan te pen Sexy takin kizem in Biakinn ah, khuasung ah ka mutam kei a, tuadan ah sexy tak a a om mite en leng, aphei vak teng leh Budish, Hindu, Biakna neilo leh atuamtuam te na hi zaw hamtang hi cih pen ka mu hi.

Tuni in Numei hi-in Pasal na hi zongin nangiahsun in. Pasian thei ka hiam, anei hizaw ka hiam cih na kingaihsun in la, Pasian nei Christian taktak ka hih leh BIAKINN ah ahi zong Khuasung ah ahi zong Koidan in kizep kilawm ahi hiam? Bang danin nuntak kilawm, kizepdan kilawm hiam cih ngaihsun sa in na nungta in.

Lai siangtho tang tampi te lak ah hih teng na simin la nangaihsun kikkik in.
John 15: 16,19
1 Peter 2:9
2Corintian 3:2
2 Timothy 4:12
1Tim 2:9-10 le 1Peter 3:2-5

Pasian in anuntak pih thei dingin thupha hong pia hen. Hoih na sak leh Na share in Mi khatpeuh adingin mapha ding hi.

Lungdam
~ Siam Khaute ## May 12,15

Saturday, May 9, 2015

NUTE NI HONG PIANDAN ATOM IN

NU(NUTE) NI HONG PIANKHIAT DAN
Nute ni pen tanglai Greekste hunlai pekin hong kipan ahi hi. A pasiante nu (Rhea) phawkna/ pahtawina pawipi ci-in tanglai in a na zat uh ahi hi. Christian masate in Jesuh nu phawk/ pahtawina in  Nipi lina ah pawi na bawl zel uh hi.  Nipi lina ih cihpen Easter Sunday atunma ni 40 sungteng hi. England te in hih Nute ni pen holiday (nithupi khawlni) dingin bawl in, tua pen Jesuh nubek hilo-in nu khempeuh pasakin Mothering  Sunday na ci uh hi.

Hih danin ah Mothering Sunday cih danin hong kizat tohtoh pen 19th century(kumkhen) sungteng hong kizang to-in Galpi nihna (World War-II) khit ciangin hong kilamdang kik hi.
1872 kum in US ah Nute ni (mothers day) nithupi/ pawipi khat a zattheihna dingin hong hanciam masa pen Julia Ward Howe ahi  hi. Julia Ward Howe in June 2 ni pen Nute Ni phawkna pawi dingin hanthawn a suakta taka zatdingin gen hi. Hih tawh kisai in Boston ah June kha nipi nihna ta zangin meeting zong tua kumsungin tamveipi sam  hi. Hi bangin hong han ciam toto a, Nute ni pen kumpi zumkhak(official holiday) in hong kizang to hi. A magelna leh ngaihsutnate hoihkisa kizang toto hi na pi-in atawpna ciangin Nute NI (Mothers day) pen Tuciangin May kha-in hong kizang ta hi. En suk ni.

Anna Jarvis pen USA ah NUte Ni (Mothers day) aphuankhia, Piangkhia sakin kiciamteh hi. Hih nu pen Nute ni apian theihna dingin ahong vaihawm pi-in apang hangin Pasal nei lo ta zong nei lo hi. Hih nu-in aneu tung a kipanin Nute Ni neihding pawikham ding cihpen a nu Mrs.Anna Marie Reeves Jarvis tungtawnin lungsim hongnei den hi. Hih Mrs.Jarvis in social work(Sunday School) na asep kawmin nikhat niciangin mi  khatin nute kipahtawina  leh ni hong piangsak ding hi cih alunglutna leh deihna zong pulak zel hi.

Anna aNu  1905 kumin hong sih takciangin  a neulai a anu kamgente mang ngilh lo-in a Nu lunglut Nute Ni apian theihna dingin hong han ciam hi. A Nu lunglutna atang tun theihna dingin Methodist Gratton, West Virginia Church ah a Nu apahtawina in kikhop hun sungin anu pak deih mahmah te hong hawm khia hi. Asawtsawt ciangin Anna in apanpihte (YMCA)tawh Nute ni pen official holiday ahih theihna dingin mipite tungah lai hong at uh hi. Hih bangin hanciam takin na hong sep tohtoh manin 1911 kum ciangin Nute Ni pen USA state khempeuh pial (46)ah hong kizang ta hi. A tawptawp ah May, 8 1914 kumin President Woodrow Wilson in May kha nipi nihna pen Mother’s Day dingin signs thuna (suaikaihna) hong nei hi. Tua akipanin tuni dong Pi Anna hanciamna hangin “NUTE NI” azangto thei ih hi hi.
   
Efesa 6:1-3 Tate aw na nule na pa thu naman ding mah ahi hi. Thupiakna alian khatin “Na nu leh na pa zah tak in,” cihna hi a, khapna thu tawh kizom pahin, “Zahtak lecin nang adingin thu hong hoihin, leitungah na khan sau ding hi.
Paunak 22:6 Naupang khat a neu lai-in lampi man tawnsak lecin, a tek dongin lam pial nawn lo ding hi.
               
Nute Pate pen min abikhiat ni leh ahun atun ciang ih phawk pen thupi mahmah a tuasang ah thupi zaw lai-in bang hiam cih leh Nisim in in omna panin Nu le Pate phawk tawntung in THungetsak in, sum leh pai ah ih huh zawh leh huh tangtang ding hi a, ani mibawltawm ni ah Phawk phing ding hi lo hi cih kigen nuam hang.

NUte Topan thuph ahong piakim tek hen!
Siam Khaute
April, 2012