Saturday, March 28, 2020

ZUNKHUM NEI IN NA LUNGKHAM HIAM!

#ZUNKHUM NEI IN NA LUNG KHAM HIAM?

Zomi u leh nau Zunkhum nei in sih ding na ngawn patau in na om kha hiam? Na innkuanpih na sanggam u le nau khua leh tui te in zunkhum nei in beidong in a om hiam?Hih lai na sim inla na hilh in.Sum tampi bei het lo in na dam ding kong lam en hi..

Tangkha gah pum 5/7 ciang bg pantak in at inla,kuangpi sung khat ah koih inla,tui a hoihbek ding,na khe a ki diah thei ding khop khat suung inla,na khe diah in.Diah hithiat bek lo ding aa,na khe leh na khe tenih in a tuite zaukawm,zuutkawm in,tangtang sak ding a, Minute 20 sung na diah khit teh a tui te na paii thei ta ding hi..

Hih bg dan in nisim in na hih den ding aa,na ki patzawh ni 15 khitteh dam lam na mamawh ta hial ding hi.tua ni 15 sung in zingsang sim in Exercise tawm vei ta,vak lamsiau cih dan nei den kul ding hi.

Laisim na pan a kong hopsawn hi.

Na sin hamtang unla,na dam uh leh hong zasak kik un,kei zong thei nuam igh.Topa thupha
Credit:- Lai lam tuamtuam

Friday, March 27, 2020

LENGTONG HOIH TANGTHU

 MAU ZUANG TANGTHU

Nidanglai in khua khat ah nupa kopkhat in,tanu khat nei uh a,a min Mau Zuang a phuak uh hi.A zi,a dam theih loh ciangin a pasal lungkia in,zi dang a nei hi.Tua a zi kik tawh tanu khat nei a,a min Subintai ahi hi.Mau Zuang pen Subintai sangin pil zaw a,khuasung thu hita leh thu dangdangte zong a thei zaw thamtham hi.Mau Zuang in,Subintai pen a suahpih nau bangin bawl in,it mahmah a,ahi zongin innkhat sungah om khawm uh ahih manin Subintai nu-in,Mau Zuang mawhna dingbek zongin Mau Zuang leh Subintai a omkhop uh ciangin Subintai nu-in,a tanu(dehsim)siksim in kapsak zel a,Mau Zuang gawh in,a tawng ngawp zel hi.Khat veivei ciangin ki heh bawlin,an nelo tuidawn lo leh pau het loin a om thei zel hi.

Tua banga a ngamtat ciangin Mau Zuang nu-in zadah in,Subintai nu tawh ki thutuak thei loin a ki tawng thei zel uh hi.Tua bangteng hangin Subintai nu-in,a pasal kiangah zuau thu genin Mau Zuang nu,na khen kei leh kei tawh kikhen ni,kei ciah ning a cih ciangin a pasal in,Mau Zuangnu sangin Subintai nu,it zaw ahih manin Mau Zuangnu a khen theihna ding a ngaihsun hi.

Nikhat ni-in,Mau Zuangnu a pianna nu leh pate khua ah hawh dingin zin khia a,tawl khat sung a om khit ciangin a pasal kiang lam zuanin a ciah kik hi.Mau Zuang nu,pasal neihna khua leh a pianna a nu leh a pate khua kikal ah gun khat in na hal hi.Mau Zuang nu,innlam zuan a,a ciah ciangin Subintai nu-in,a dawn ki neih in,Mau Zuang nu,gunleei tunga a pai laitakin Subintai nu-in,tuisungah a sawnkhia hi.Tua ciangin Mau Zuang nu-in,tuisung panin hong huh un,ci-in huhna ngen in,a kiko hangin a huhding kua mah omlo ahih manin Mau Zuang nu,si a Ngasa a suak hi.

Tua ni pan kipan in,Subintai nu-in,Mau zuang sim mawh semsem a,an a kham in pia lo a,tui zong a duh zahin a dawnsak kei hi.A bawlsiat theih zahin bawlsia a,Mau Zuang annek ding leh a silh a tending bangmah a vaihawmsak nuam kei hi.A tanu Subintai ahih leh a duh a deih bangbang pia ahih manin a tha hoih in a mel zong a hoih hi.Mau Zuang ahih leh simmawh bawlsiatna thuak lua ahih manin a tha bei semsem in,a ngawng ngawp ta hi.A kibawl siatnate a ngaihsut ciangin kahtam loin ka nu-in,hong dampihlai hi leh hih bangin simmawh bawlsiatna thuak lo mah ding hi veng maw,ci-in,a inn kuanpihte theih loh kal in,a kapsim zel hi.Mau Zuang in,a it mahmah a nu tawh simlei tungah omkhawm loin dahna leh ngentheihna tampi thuak in,a nungta hi.Ni simin an leh tui ne loin lungleng thanem in a omden hi.

Tunnu tawh ki muhna:
       Mau Zuang pen sun ciangin a gilkial mahmah zel a,ni khatni in,a lungleng lua ahih manin a nu sihna gun ah a pai hi.A nu sihna tuili gei ah a nu,ngai in a kapkap hi.Tawm veisung a kahkhit ciangin tuisung panin a nu hong paikhia a,Mau Zuang kahna khitui nulsak in,nawi a nesak hi.A nu-in Mau Zuang a ang ah pom in,ihmu sak a,Mau Zuang zong tawm khat sung a dahna leh a haksatna te manghilh in,a nu anglum ah lung nuamtakin a ihmu hi.Hak satna tawh a kidim hih leitungah nu leh pa anglum mah nuampen hi.Mau Zuang a khatlawh ciangin a nu-in,Mau Zuang ciah dinga,inn a tun cianga a ki simmawh ding a ngaihsut ciangin dah mahmah a,ahi zongin a nuta un,a ki ngaih mahmah uh hangin a omkhawm tawntung thei ding ahi kei uh hi.A nu-in,Mau Zuang kiangah tu-in,innlam zuan in ciah inla,hong pai zel in maw,inntung lecin Subintai nu-in,hong dopbawl lodinga maw ci-in,khitui nul kawm in,Mau Zuang a ciahsak hi.

Mau Zuang inn a tunciangin a nu kik in,simmawh mahmah a,an leh tui zong a kham in,a pia nuam kei hi.Ahi zongin Mau Zuang pen a nu tawh a ki muh a,kipan in,damdam in,a tha hong hoih semsem a,a ci leh a sate na hing kik ahih manin khuasung naupang mel hoihpen ahi hi.

Tua banga Mau Zuang a tha a hoih semsem ciangin Subintai nu-in,lamdangsa in,bang hangin hih bangin hoih thei ahi hiam,ci-in ngaih sunsun a,ni khatni in,vaikuan ki neih a,Mau Zuang omdan a ensim hi.Vaiham khit ciangin Mau Zuang a nu,kiangah pai dingin innpan paikhia a,Subintai nu-in,a nung panin a zui sim hi.Mau Zuang leh a nu,gunpiau ah a ki muh uh ciangin ki kawi in,kipom uh a,tua khit ciangin a nu-in,a angah tawi in nawi a ne sak hi.Nawi a nek khit ciangin ihmu sak a,Mau Zuang a khatlawh ciangin a nu-in,a sawl ngeina bangin Mau Zuang inn ah a ciahsak hi.Tua banga a omna uh Subintai nu-in,a muh ciangin a heh mahmah hi.Tua nipan kipan in,Subintai nu-in,Mau Zuang nu,a thah theihna ding a ngaihsun hi.

Mau Zuang nu,sihna:
         Subintai nu-in,Mau Zuang leh a nu,gunpiau a,a ki muhna uh a pasal kiangah a gen hi.Mau Zuang nu,na thah kei leh kikhen in kei ka ciah ding hi a ci hi.Tua ciangin a nupa un,Mau Zuang nu,a thah theihna ding uh kikum uh a,Mau Zuang a nu,kianga a paikik teh zuihsim dingin a ngaihsun uh hi.A zingsang ciangin Mau Zuang a nu,kiangah pai dingin innpan a paikhiat ciangin a nupa un,a nungpan in,na zuisim uh a,Mau Zuang leh a nu,tuili gei ah kimu in,a nu-in,Mau Zuang a angah pomin nawi pia a,a ihmutsak laitakin Subintai nu leh a pasal in,Mau Zuang nu,nam uh a,khau tawh hen in,inn ah a ciahpih uh hi.Inn a tun uh ciangin Subintai nu-in a sa huandingin beel sungah tui tawh a koih hi.Mau Zuang in,a nu honkhia thei loin taisan ngam lo a,a nu omna beel gei ah dingin,a nuta un,a kapkap uh hi.Mau Zuang nu-in,ka ta aw,ka sih ciangin kasa ne-in,hong sawl uh hangin na ne kei inla,ka guhte hoihtakin khol inla ih huan sungah hong vui in a ci hi.

Mau Zuang nu,a ki huanna tui,a so ciangin Mau Zuang in,nu aw tuiso in,na koi lai hong tungta a,ci'n a dot leh a nu-in,ka khepek hongtung ta a ci hi.Tua khit themvei khit ciangin Mau Zuang in,nu aw tuiso in,na koi lai hongtungta a,ci'n a dot leh a nu-in,ka khuk hongtungta a ci hi.Tua khit themvei khit ciangin Mau Zuang in,nu aw tuiso in,na koi lai tungta a,ci'n a dot leh a nu-in,ka kawng hongtungta a ci hi.Tua bangin ki dongin ki dawng zel uh a,Mau Zuang nu,tuiso in,alu a tuumkhit ciangin si a,a beel gei ah Mau Zuang a kapkap hi.

Mau Zuang in,a nu vaikhakna bangin a nu guh leh tangte khol khawm in,huan sungah a vui hi.Tua zawh a sawt loin a nu guhpen theipi kungin a po hi.Hun hongbei toto in,tua theipi picingin ngah pha mahmah a,a min ciangin khum mahmah in,Mau Zuang in,ne zel a,a gil a vah mahmah den hi.Subintai nu-in,zong tua theipi ne thei zel a,ahi zongin ama kam ah,kha mahmah ahih manin a ne thei ngei kei hi.Mau Zuang in,a gilkial simin a nu,nawitui mahbanga a khum mahmah theipi a nekpan kipan in,a mel leh a tha hoih mahmah ahih manin khuasung nungak mel hoihpen ahi hi.Ni khatni in,Kawl Mangpa Mau Zuangte khua ah a pai leh Mau Zuang mu-in,hoihsa lua ahih manin a zi dingin la a,Kawl Mangpa inn sungah lung nuamtakin a om hi.

Mau Zuang tuisa kibuakna:
         Hun te bei toto in,Subintai nu-in,Mau Zuang hongngai lua ka hih manin hong hawh in,ci'n a sap ciangin Mau Zuang zong a pai hi.Subintai nu-in,Mau Zuang ngai thei mahmah lo ahih manin a thah theihna ding lampi a vaihawm na ahi hi.Mau Zuang Subintai te,inn a tunkhit ciangin Subintai leh a nu-in,Mau Zuang thah theihna ding a kikum uh hi.Subintai nu-in,Subintai kiangah sam ki hiatsak ni-in,samsih inn nuai ah a kiasak kaki neih dinga a tawm dingin nang kongsawl hangin na ut kei in,Mau Zuang ih tawmsak dinga inn nuai a tunteh tuisa ih buak ding hi a ci uh hi.Tua ciangin beelpi tawh tuisa huan uh a,tui a soi damdam ciangin Subintai leh a nu,sam ki hiatsak in,Subintai nu-in,a samsih inn nuai ah a ki kiatsuah khem hi.Eh ka samsih inn nuai ah kiasak ing Subintai va tawm in,a cih leh Subintai a utlo ki neih a hih manin a nu-in,Subintai mahmah thumang kei lua teh na U,Mau Zuang bangin thumang ve a ci hi.Subintai in tawm nuam lo ahih manin Mau Zuang in ken vatawm ning ci'n pai a,inn nuai a tun ciangin Subintai nu,tha khat in kithawi a,tuisa a buak hi.Tua ciangin Mau Zuang gim mahmah in ki peipei a,sihding ngak in,a om hangin a ki theih mawh bawl uh hi.

Sa-Cia nupa in,Mau Zuang tawm:
            Tua zawh a sawt loin Sa Cia,nupa kopkhat Subintai te innlam ah a pai uh leh Subintai te inn nuai ah mi khat a sidinga a ki peipei a muh uh ciangin en pha uh a,Mau Zuang a la-uh hi.Hoih takin kem in khoi uh a,Mau Zuang a dam kik a,Sa Cia,te nau kem in a om hi.Sun ciangin a lungleng ahih manin la a sa zel hi.Nidang lai a,a hunlui te phawk in,hih bangin la phuak in a sa hi.Nidang in,Kawl Mangpa zi in,ka om a,tu in Sa Cia te,nau kem in ka om hi,ci'n la a sa zel hi.

Mau Zuang ki tatkhiatna:
         Ni khat ni'n tangval pawlkhat gamvak sabenga gamsungah a om laitak un,numei lasa aw ging khat a za uh hi.Hoih takin a ngaihphat uh ciangin Mau Zuang in,Nidangin la Kawl Mangpa zi in,ka om a,tu in ahi leh Sa Cia te,nau cingin ka om hi,ci'n la a sa hi.Tangvalte in Mau Zuang ahih lam a theih uh ciangin khua hausapa kiangah gen uh a,Mau Zuang tatkhiatna ding a vaihawm uh hi.

Tua ciangin khausung hausate leh Sa-Cia te nupa ki ho uh a,Mau Zuang a ngen uh hi.Hausate in,Mau Zuang hongpia unla sum tampi kongpia ding uh hi a cih uh ciangin Sa-Cia,te nupa a ut kei uh hi.Tua ahih leh Sial hongpia nung a cih uh leh a ut tuan kei uh hi.Tua a hih leh Zaam leh Daktal hongpia nung a cih uh hangin a ut kei uh hi.Hausate in tua ahih leh nangmau un honggen un,nong nget bangbang uh kongpia ding uh hi a cih uh ciangin khibah khat tawh zu ha lawh khat tawh nahtang khil khat tawh mapkhem lawh khat tawh hongpia le uh cin,Mau Zuang kongpia ding uh hi,a ci uh hi.Tua ciangin hausate ciah kik uh a,khua sungah tua Sa-Cia te ngetna teng zongin a muh uh ciangin Sa-Cia te kiangah pai uh a,Mau Zuang a tankhia uh hi.Tua ciangin Mau Zuang pen hausapa tapa tawh ki teengin nuam sa mahmah a,Subintai te nuta in,a su kha theih nawn kei uh hi.

Thu khupna,hih tangthu pen ka neulai a,ka zak ngei tangthu khat hi a,ahi zongin ei zolai tawh a ki gelhna mu loin namdangte lai pan a,ka laksawn ahih manin ih theihna a kibat kei leh ki thei siam ni.

Zomi history group

ZOMITE PILVAN DING THU PAWLKHAT By:Tualmung

#Zomite ih Pilvaan ding thupawl khat.

1. Mi aa ih pian khiat nak leh Right(hamphatna/thuneihna) tawh a ki suam khi pah hi.
2. Privacy, mihing khat ih hih nak leh ei thu tawh kisai ah eima thu neih na(US ah kum 18 leh atungsiah) a hun khop khat ki nei thei hi.
Tutung a Kaptel khua a Covid-19 hang a Sanggampa kum 36 a pha US pan hong ciah in hong dam loh vat ciang, Zato kilak, Sia Vuan ten bawl, hong dam, interview kibawl in Kumpi lam leh Media khempeuh ah hih kisuak sK ziah ban ah ki hawmsuan(share) ziahziah cih bang hong om teh thu bawl khat hongblungngai sak hi, tua te in;
1. Mi khat peuh, news, media, kumpi thu nei, mi khat peuhpeuh in hong dot khempeuh dawn kuul sese lo hi..na suah ni, kha kum,  a phone nambat , na inn leihsa/address, na sepna leh mun, koi gam mi, bek tham lo, midang khat peuh, lawm leh gual te min om na, phone nambat, koi pan hong pai, koi ah pai ding, bang hih ding, bang tan..hong ki ciang in, pil vang in, hih te pawl pen Privacy and personal information ki ci in Confidential hi. Mi tung ah dot ding zong ahih loh ban ah, hong kido hang in gen siang kul lo tampi om hi..mikaang te bang pen tua teng va dong le cin, hong gen kh ding ban ah heh ding uh hi. Ei mi te pen hong ki dong lo na ngawn a gen beh eh nuam te hi hang, hih pen ki dop huai hi, zat siam huai hi..
2. Thu khat peuhpeuh hang tawh mawh sak na, a diak in Kumpi lam pan(crime /suspect) hong ki bawl ciang in na hi a, na hi kei zong in mawh ing/khial ing ci pah ngei kei in, (never ever admit a crime) sitni lawer lo tawh kam tam pau het kei in.
3. Kaptel khua a ih sanggampa thu pen 2009 in ml tung 2014 kum gam 3 na tung, un leh gamdang kumpi khem, ka gam vuah ciah leng hong kithat ding....etc..sushi sai ah sem, gammi suak, sum bangzah ngah/nei, zi nei ding, tua lai photo ki la, detail lua deuh mah in leitung bup zel mawk hi..hih bang peuhmah Media leh Public in a theih ding kisam peuh mah lo hi..
Gam dang Zomi te pilvan huai mahmah sa ing, zuau gen ni cihna hi lo in, "Know your rights and protect your privacy information and defend yourself no bodybwill" Hun ih ngah ciang mai lam ah ki kum to zel ni.

 Lungdam, Tualmang, leimong kiu khat pan.

Tuesday, March 24, 2020

BILL GATES MIHAUPA IN COVID-19 AMUHZIA

Bill  Gates in COVIT-19 A Muhna 

Leitung ah mihau pen leh piakkhiatna a hat pen Bill Gates in pul natna Coronavirus tawh kisai muhna thu(14) na gen khia hi. A mau inn kuan in hih COVID-19 lungno beina dingin nasepnate ah dollar million 100 ka pia khia ding uh hi ci-in kamciam hi.

Zomi te aw hih pulnatna pen ei a dingin lauhuai lo hi. Sen gam ah cinate a bawlna uh zatui pen natgual cisa(ရာသီတုပ်ကွေး) in hong bat ciangin I neek pahpah zatui nam te vive zang uh hi. USA ah a muhkhiat uh zatui pen Nattunza - ငှက်ဖျားဆေး (Galkapzatang I cih/Cloroquine/Kunai) te hi a, Zomi a tamzaw in nattun natna a zo khinsa I hihi.  Gamkhangto te leh mikaang in a lelh diakna uh pen a mau gamah tumaa kum (100) laipek pan hih natna te vei kha nawnlo ahih manin a thuaklah uh a hihi. Eite I hih leh khuahun kikheel sim, tuuk kipat, khuakhaal sim in puanbu tawh ki tuam vilvel in ni (6) ni (7) bang, natgual hilel ci-in a lumcip den te I hih manin I sisan sungah VIRUS a zo ding daat( Immunity System) a nei I hihi. Topa in eite a hong gawtna hilo a, hih bang hunsia a tun ciangin a minthangsak dingin hong tuamkep minam I hihi.

Bill Gates in Wuhan Pulnatna in leitung mihing te hong hilh thuman pha te ci-in The Sun News  ah laigelh hi.  'What is the Corona/ Covid-19 Virus really teaching us?' 

Kei pen a piang na khempeuh ah kha lam thusim kisel hi ci-in a um Tapidaw mi khat ka hihi. Ei te in a hoih lam a hih kei leh a sia lam in I la thei hi. Tua ka muh khiat thute kong hawmsawn nuam hi.

1. COVIT-19 in mihing khempeuh a kibang I hih lam hong phawksak hi. Ngeina, biakna, neih leh lam-sum leh pai ki banglo-in i minthanna zong ki bang kei mah leh hih puulnatna in guptuam paihtuam neilo in I vekpi in aki bangin hong mu lel hi.(Na up kei lehTom Hanks va dong un/ Hollywood actor min thang hi a, virus tawh a cina laitak khat hi).

2. Mihing tate te khat leh khat a ki nahvawh dimdiam I hi a, khat tungah natna kilawh leh a dangkhat tung zongah a kilawh thei a hihi.  Ei te-in gamgi bawl in I buaibuai hangin hih pulnatna in passport/visa kisam lo-in hong lut ziahziah hi.

3. Mihing te  a ding in cidamna bangzah in thupi cih hong phawksak hi. Eite in I neek ding an leh tui te thupi simlo in mihing pilna tawh a tuamtuam I bawl hi. Mihing bawltawm teh-leh-gah te mah in hong cina sak ding hi. Sum meet ding bek en in nasem nawn kei ni.

4. Leitung nuntakna paakpalh bang, tuikhu bang a hih lam hong phawksak hi. Bang sem masa ding cih hong hilh a, tua in khat leh khat ki huh kipanpih ding a hihi. Na gei a cina khat na kin kei leh nangtung hong tung ding hi.( Antang leikholh ding leh tawsiakna ding laidal peuh tawh buai ding hilo hi).

5. Hauhna sum leh pai, leitung nopsakna bekbek tawh a buai vannuai mite tungah mihing kisap taktak nate hong hilh hi. Tuate-in nek tawm ding an, dawn ding tui, leh zatui zaha bek hi a, phone peuh, kizemna leh niik hoih puan hoih peuh deih in ki tot-tot ding hilo hi.

6. Hun sawtpi tak I nusiat zi-leh-ta, innkuan bangzah in thupi cih hong phawksak hi. Pulnatna in eite I zi leh ta kiangah hong ciahsak kik in, I innkuan ciat hoih takin a lam kik dingin hong sawl a hihi.

7. Mihing sep leh bawl ding pen sum zonna(nasep bekbek) hilo hi. I sep I bawl ding taktak pen khat leh khat kikep kidon ding, ki gum ki hung in thupha kibawl ding a hihi. 

8. I angsung nasepna te kisit kik ni. Bangzah ta in hau kisa-in pil in lian na kisa zongin a neu mahmah virus in navai teng khawlcip sak thei cih phawk in. Bangzahta in na huang na inn a gol a bit zongin, VIRUS in lut zawhlohna neilo hi.

9. I khut sungah suakta takin teeltheihna (freewill) a omlam hong phawksak hi. Eite khat leh khat khut ki len in mapangkhawm ding maw? Piakhia in huh ding maw? No innkuan  guak kikhual in kholcip ding maw? I pianpih huaihamna leh angsung theihna I nusiat ding ol-san lo hi.

10. Ei te pen thukhual/lungduai takin a om nam maw? A buai pampam a, ei bek a kikhual nam maw? cih hong kilangsak hi. Tang lai pek pan leitungah pulpi zavat na tung zelzel ngei a, leitung beisam lo hi ci-in lung nuam takin om zaw ding maw? Linglawng patau in leitung beipah ding bekbek in ngaihsun in seploh ding teng sem pampam ding maw? Teel in.

11. Hih pulpi in leitung beina ding maw, a thak in kipat kik na ding hizaw cih ngaihsut huai hi. I sep I bawl sa nate sung pan I khialhna teng ki sit kik hun hi. I muh khak khialhna teng ki puah in mihing vai takin nasepna thak kipat ding a hihi. Lungsim thak, ki ukna thak ki pat ding hun ta hi. 

12.  I leitungpi cina in gim lua mahmah ta hi.  Gamhal/singphuuk  kidop huai hi. Tawsiakna ding laidal kituh ziahziah in na om laitak in tua laidal te hangin leitung dammawhta cih phawk in. Eite in natna I ngah hi. Bang hiam cih leh I teenna leitung cina ta hi.

13. Haksatna khempeuh in bei hun/ven hun nei hi. Nuntakna pen a ki peipei hi a, tutung a natna zong kiukhat bek a hihi. Buai gawp kei ni. Hong kheng/hong veng pah ding hi.

14.  A tawpna ah mite-in Coronavirus pen pulpi/dawi gilo in ngaihsun uh hi. A hi zongin kei ka hih leh mihing te hong kikhelsak ding khutsiampa(ပြုပြင်သူ/ A Great Corrector) bangin ka ngaih sun hi.

Lailet- Suumpi


Friday, March 20, 2020

LUNGHIHMAWHNA PANIN BIAKNA BY: Sia, JM Paupu

WORRY TO WORSHIP
    (Lunghihmawhna panin Biakna)

Leitung bup a linglawngsak natna COVID 19 pen leitung kumpi thuneihna tawh dal zawh ding hi lo hi. Leitung a pulnatna tampi a om hangin tutung a gam hihzah a kizel natna tu kum 21st century ah om nai lo hi. Biakinn kikhak bek hi loin inn ciat ah om ding, midangte tawh kikholh loh ding ciang kitung hi. Hih bang sung panin ngaihsutna tam lo kong gen nuam hi.

1. Pasian mah belh leh muan penin i neih ding hi. (Late 90:1, John 14:1-3)

a. Kei tunga hong tung khempeuh Pasian theih loh om lo hi
b. Ka tuah khempeuh Topa’n hong awlmawh loh om lo hi
c. Ka Pasian in ka tuah khakte khekzawhna vangliatna nei hi
d. Ka phut khakte khempeuh Topa’ hoihna ka muhna ding hi
e. Ka geelna sangin Pasian geelna hoihzaw tawntung cih ka thei hi
f. Ka phawk ding ahih leh Topa’ hong itna kiam tuan lo hi
g. Ka gupkhiatna mansuah theih hi lo hi.

2. Patauh lunghihmawh ding hi loin thunget ding hizaw hi (Phil. 4:6) We are not to panic but to pray and praise.

3. Hih bang hun sungah Topa Pasian kei tawh hong omkhawm hi (Isaiah 43:2)

4. Hih in leitung bei hun hi loin a kipatna lim khat hi ding hi: (Luke 21:11, Matt 24:6-8)

5. Hih bang hun sungah Topa’n kei hong zang nuam hi. A cimawh lungkham, nek ding nei lote, huh theih bangbangin Khris min tawh huh ding hi.

Biakinn kikhak leh zong biakna kikhak thei lo a, Topa Jesu in, “Keima min tawh nih leh thum na kikhop uh ciangin note tawh kong omkhawm hi,” ci hi (Matt. 18:20). I thu zawhna ah kum 1347 in Europe ah Black Plague  a tun lai-in mi tul tampi si uh hi. Khuapi panin a dam lote nusia in a cidam lai khempeuh in innkuanpihte nangawn nusia uh hi. Tua bang pulnatna sungah Khristiante’n nitak lam nai 3 pawlin khuapi sungah pai uh a, inn sung zong a tangzo nawn lo dam lote na kem ka khoi uh hi. A tamzawte dam lote tawh na sikhawm uh hi. Tua bang itna leh kipumpiakna in Rom kumpi gam na khek zo hi. Tu COVID 19 zong Khris min tawh i septheih khat peuhpeuh sem dingin i kihansuah hi (I. Kor. 10:31). Topa in cidamna thupha hong pia hen.

Itna tawh;

J.M. Ngul Khan Pau

Thursday, March 12, 2020

CORONA VIRUS A THUMAN GENKHIATNA By: Zogam thusuah



 CORONA VIRUS A THUMAN GENKHIATNA
#Coniravirus kici natna omlo kikhemna maimai hia, a hehpih huai zuan genna ahi hi.
Thumasa:  
Hih pen Mizo pau a kigelh hi. Tua panin Paite awkaih tawh kigelh a tun Tedim pau or Zopau akong let kik ahi hi.  A thute mankhin in teh cingam khangin zaknop thu man hong khan om dingin lam en hang, 100 ah 99 bang man ding hi ci uh hi. Nasim tek le uh cin zaknop zawzen ei.

Conoravirus tawh kisai thuman:
Hih lai hong khakkhia kei pen Chinese Military Intelligence Officer hi-in sawtpi tak anasem khinsa ka hi hi. Tulai natna lauhuai mahmah a kigen Coronavirus pen tutung in thuman taktak ka hong genkhia ding hi. News ah ih muhte sangun ataktakin mulkim huai leh lauhuai mahmah hi. Military Intelligence ah panmun sang mahmah kasep laitak hi a, hih thu kagen manin matlehhen katuak khamai thei hi. Chinese Communist Party ah zong member khat nahia,  Kumpi nasem khat kahi a, kumpi in thuguk tampi nei-in tuate ah kana mapang mahmah hi. Top secret thuguk tampitak sepna mun ah ka kihel a, Western gam ah lai sinin doctor degree zong kala khin hi. Tua hangin hih thu English tawh kong gelh thei hi.

Hih thusim konggenna ah ka min suangleng kei adingin lauhuai in bekthamlo in kazi kata adingin lau huai ahih manin kamin kasuang kei hi. Hong nathei siam uh cih hong thum ing. 2019 kumin CoV natna kipanta a Min NCP cih in zong kithei hi. A kitheihna pen in Conoravirus kici hi. Na theihdan un hih natna pen Wuhan khuapi panin hong kipanin Gan, Bak Pagolin kici Bazar a zuakte panin hih natna hong kipan hi ci in nathei uh hi. Tua in damlohna hitang(nasi) nakhaksa Pneumonia cihte hangin asawtlo in kisi pahpah hi. Hih natna pen khat leh khat kilawhsawn in kigen a, asi zah zong mi tawmcik in kigen hi. Tua panin akigen natna leh mi si zahte pen Chinese Kumpi zuauphuahna bekbek hi. China leh USA kilemlo bangin na thei uh a, ahi zongin na nakpi-in kisemkhawm hi. Tua leh Europe, Russia, Australia gamte Media pawlkhat ah hihthu kigenkhia a, ataktak in bel thu man thutak ki-imcip hi.

Thuman thutak taktak ahih leh China leh USA pen Nakhempeuh ah Leitung uknuam in ki-el mahmah hi ung. Tua kawmkawm in asungthu lam ah na nakpitak in kisem khawm pangkhawm hi. Amau alangpang gamdangte amau khutnuai ah akoih zawhna dingin Technology thupi mahmah pawlkhat leitung dante-in atheih khakloh uh buaipih nasia mahmah uh hi. Hih van abawlte uh tawh nalianpipi sem zo ding uh hi. Gentehna: Gam pawl khat ah election kitelna om dingin mipite lungsim akikhel theihna ding a vanzat ahi hi.  Mipi lungsim kilamdang in kalsuan theina ding vanzat hi a, tuate na um kei phial zongun hite nalam ding hinawnlo hi. Holly Wood Movie pawlkhat bang a muthei ding hi hang. Mihing lungsim pen kibawl lamdang thei hi. Depression lungkia cihte khawng ahong kipatdan na theisa uh hi. China Kumpite buaipih pen ahih leh Damdawi or zatui cileng theih pen ni, Mipi tampi omkhopna tung huihlak ah kikhah, Gimnam neilo, a mel kimu theilo, Kumpi in zang cih lah mipi in atheihloh ding uh zatui ahi hi.

Nikum in Hongkong ah Kumpi deihlo in lampi zui in a omlai un, hih ka nabawl zatui  uh Mipi lungsim a control theihna zatui zat ka ut uh hi. Tua ka zatui nabawl uh Russia leh USA in hong na theisim kha uh hi.  Hih ka zatui bawl uh tua Hongkong ah zatding ka ngaihsun uh a, leitung buk in khualzinna mun a aneihna mun ahih manin ka zang nuam kik kei uh hi. Hih zatui(Agent) zatna dingin mipi tampi kisam hi. Tua leh mihing zang a tua zatui hoih maw hoihlo cih etkhiat na dingin mitampi kisam a tua dingin Xinjiang Province ah mipi tampi paipih in tuate pen Islamic radical (Chinese Muslim kumpi tapongte) ahi uh hi.  amaute training dingin Camp ah kasapkhom ahi uh hi.  A taktak in zaw tuate zatui sinnop man a kasapkhop uh ahi hi. Tua zatui kasin uh a color leh agimnam bang mah nei lo hi. A maute thatlup nop man hilo in, tua Technology vanzat or zatui bawl pen mihing lungsim control nadingin hoih takpi hiam cih sinnopman ahi hi.

Tua zatui technology pen mihing lungsim control theihna sangin cancer, hailawh, eileh ei kithat utna mihing sunglam vante susia organs vanzat hong suak zaw mawk hi. hih kavanzat uh kasinna mun uh pen Wuhan khua nai Hubei Province special Military omna mun ahi hi. Hih ka vanzat, zatui pen lau huai in zattaklo, zatngam huai nawnlo cih ka ngaihsun uh hi.  Ahi zongin USA lamte in hih ka vanzat zatui uh na theikhin ahih manin, deih in hong ngen uh hi. Amau Venezuela cih hihlam pang buaina a zat dingin deihin hong ngen uh hi.  Azatui nasepna hoihlo ahih manin lauhuaisa ka hih man un ka pia nuam kei uh hi. Americante in hih zatui nasepdan atheih Lohman un hong ngen uh ahi hi. America lam CIAte in tua agent (zatui/galvan) pen koi ading bekin akoih nuam bangin hong ngaihsun uh hi.  Tua ahih manin ka Researcher kiang uh panin sum tampi tawh na lei sawm uh a, aman haihuaitak in nazuak hi. Thei khia pah kahih manun,  hih zatui/vanzat  a kipiak theihlohna dingin kadal uh a, CIA te tawh  ka kikap uh hi. Ahi zongin China leh USA kikaptuahna News ah kisuah lo hi. Hih kidona kikaptuahna ah China leh US asi om tuaktuak hi.

BANG HANGIN HIH NATNA KITHEHZAK HIAM
Hih kikaptuahna ahih leh Wuhan a gan zuakna mun kiang hi a, tua hangin hih natna pen ganhing panin mihing  tung ah hong kilawh danin hong thangin kigen hi. A taktak in hih micitaklo khat in sumtampi tawh Agent(zatui) zuak a, ka theihman uh teh kikapna hanga hong pia hi zaw hi. Kikapna kidona hong om ciangin tua agent (zatui) technology pen kisakin kitamin tua hangin hih natna ahong piang ahi hi. Tua akipanin hih zatui (damdawi) pen hong kizel ding cih thei ka hih manun Wuhan khuapi alut leh pusuak ding kikhak pah hi.  Kei zong hih natna bangci dal ding cih angaihsun pen ka hi a hizo tuan lo hi. Tua akipanin hih natna pen Conoravirus ci-in minpia in Wuhan khuapi State Mediate kiang ah hih bangin tangko khiading in kagen uh hi. A taktak in bel Conora virus pen a omlo phuahtawm min ahi hi. Hospital khempeuh ah Galkapte sawlin Doctorte kiang ah hih tawh kisai khuh, hitang nasi cihte hih Conora virus hi ci un ka cisak uh hi.  Wuhan khuapi ah 11million khang miteng a,  kalkhat khit ciangin khua sung ah misi lung tampi hong om hi. Bang cihding hih misite ci-in atawp ah mipawl khat sawl in khuapi nawl ah ka phum sak uh hi. Ahi zongin misi luang tamlua hih manin munkhat ah phumkhit zawh ding hong hilo hi.

Tuabang kawlkal ah Doctor Liwenliang in ka thu piakte uh zuilo in natna neite Conora virus natna nei bangin kem nuamlo hi. Amah akigawtna in tua akipanin Misi luang phumte huh dingin siavuan pa kasawl khia uh a, aman zong vei henla sileh cih deihna tawh kisawl ahi hi. Alam dang pi khat ah Doctor pa Misi vuai in kikoih den napi tuanatna ngah theilo in bangmah cilo hi. A mah asihna ahangpen Conora Virus asi danin nangaihsunkha ding vua ataktak in People Armed Policete’n Herion(NOA) leh Mercury gawmkhawm in sun uh a tua-in atuap siasak in asi ahi hi.

Tua panin ka lungsim ka buai semsem hi. Hih Dr. Liwenling thu ka ngaihsun a bang hangin hih bangin atung ah thupiang hiam, mikhual mahmah siavuan khat hi a ci-in thupiang tengteng ka lawmnu kiang kagenta hi. Ka zi-in Ei adingin lauhuai ahih manin  mikiang ah genkhia kei in hong ci hi. Genkhia hi leng ka tapa kei ka zi ading lau huai ahih na hang ahi hi.  Kumpi adingin mithupi khat ka hihna hangin nisim in ka cina maw nalo cih hong enden uh a, Mask hong pia den uh hi. Hih Mask muktuam bekin hih natna dal thei bek hi hong ci uh hi. Ka thugen na um keikha ding uh hi, no theihna ah mi tul 50 khong invei in tawm cik bek asi bangin na thei uh hi. Ahi zong inhih thu tawh kisai phuah tawm hi a hih sangin tampi in vei zaw in tampi tak sikhin hi. Hih natna aveite si hamtangin khutsil mask muktuam dangte in hih natna dallo in Kumpite in special a ahbawl pen bek in dal hi. Mipi adingin bawl khiat ding haksa mahmah hi. Hubei Province pen misi tampi khawlna mun lian mahmah hi a, nidang ciangin thuman thutak hong kilang ding hi.  Tulai a na thuzakte uh zuauthu vive ahi hi.

China in Nisawm sungin Hospital lian mahmah azawh pen a gimneih huai zuau thu ahi hi.  Hih Hospital pen hih natna veite ki-etkolna mun dan in kigen hi.  tua thupen zuapi bekbek ahi hi. Hih Innpi pen hospital ahi kei a thuguk selna mun ahi hi. Ken zong kumpi in hih natna vei mite adingin ki-etkolna mun na hoih sepna mun ahi dingin ka ngaihsun hi. Kei zong Huoshenshen mun tua mun ah sidingin  ka keitung ate in hongsawl khia hi. Police Officer khat in tua mun ah hong paipih in,  Conora kidalna dingin Mask khat hong pia hi. Tua Mask muktuam ka zatdan uh sai ah lei ding kimu lo hi. Hihdan maskte muktuamte ko ading bek in kibawl ahi hi. Kei pen kumpi adingin nasem mikhat kahihna tawh tua muktuamte kazi , katapa leh kei adingin nisim in hongpia zel uh hi. Doctor pawlkhat tawh pai in muktuam pong mante amau bulh in tua sung ah hong lut pihta uh hi.  Tua Zato kong lut uh leh zato takpi bangin damlote lutna akipan tuamtuam nakoih tak pi uh hi. Mi tul tampite nanat veitungte na lum uh hi. room dang ah kalut kika tuateng ah athum ngaungau nasalua mitampi ka mu hi.  Room sung lam ah hong paipih zel uh a,  Middle section cihna ah kalut uh hi. Tua sung ah lungsim lam abuai Mihai tampi kikoihna mun na hi a, amun zong siangtho veklo kihhuai mahmah in, luak leh zun tawh kitawk nawi in tua lak ah om uh hi. lungsim buai in lauthawngna tawh kidim in hi mun ah siavuan khat zong omlo hi. Galkap (gorilla face) tawh akibang galkap om in tuate China in ka neihlam uh zong kathei ngei kei hi. Tua galkapte in tuamite autut in bawlin khutthaksiakna in nei uh hi.  Tuateng adamlote lah naupang bangin lau in hepihna aneih dinguh thumin khitui luang liangin thum ngaungau uh hi. tua bangin a om uh ciangin tua Galkapte in a ciangtawi uh tawh nakpipi in satbeh zawsop uh hi. Khat veivei malta zasan tui spray te tawh amai uh kap in a khedap muk a sik kithuah tawh atuah beh zaw uh hi.  Kei zong galkap ding dan in hong ngaihsun uh ahih manin hih bang agamtatnate uh sel sawllo in kei muhmah in hih giapgiap uh hi.  Room khat ah ka lut a limlang ah ki-en in kei leh kei thu ka kidong hi. mileh mi hih dan a kibawl ding  mah maw ka kici hi.

Room khat ka lut leuleu leh a tua room sung ah atung a ceiling mat to in misi luang bekbek kiciang kamu hi. tua misite numei pasal putek pan naupang no dong om hi. Tua misite ka mun in nakzo kei phial ing, ka sim theituan kei a Tultampi pha ding hi cih ka um hi. Asi nailote in misi luangte hahzel in khuamial lam ah paizel uh a, acingte in aciang tawi uh tawh sat tul zel hi.  Hih bang ka muh takciangin hidan himawk maw ci-in lamdang  kasa mahmah hi.  Misite tungpan in van manpha khi, sum, suangmanpha cihte tua acing galkapte in kholin koih khawm uh hi.  Bang hangin hihte khol na hiuh hiam ci-in Corporal kiang kadot leh Kumpi in cinate adingin sum tampi abeinate lohkikna ding ci-in hong dawng hi.  Ka omna kiang ah bathroom ah ka valut a kava lua gawp hi. Corporal Meng in hehmai tawh hongsal gega in lau mel hongsa mahmah hi. Inn ah cidam takin hong kha kik ahih manin lungdam ka ko hi.

News ah na et uh leh Hih natna akidal zawh kalkhat in Ka President uh Cambodia gam ah  vazin in makaite tawh vakimu cih na mu ding uh hi.  Cambodia gam a makaite tawh akimu cia na theih uh China President pen  Xijinpiang hilo hi. XiJinPiang tawh akibang  mikhat hi a, amah President tawh akibatna dingin kumtampi awsuah, mel akibatna dingin special in kisin training kah hi. Hih bang hun in Ka President uh nuntakna alauhuai dingin koih dingin hong um kei un.  Amah pen ka Party munpi Beijing mun Zhongnanhai lei nuai mun betna ah kikoih a ama ai-awh/tang in midang akipai sak ahi hi. Tua hih manin ka gam un Galkapte khutnuai ah om ahi hi.

UN khutnuai a om WHO) World Health Organization zong up ding hi lo hi. Athu gente uh Sum zangtam (bribe) alungkim tamzawte deihdanin thu agen khia uh hi. WHO in hih natna tungtang zong hoihtak in telcian uh hi. Zong hih tawh kisai genna neilo uh hi. hih natna pen Special mask(Awznask) te bek hoih in adangte in dalzo lo hi. Tua pen Kumpite ading bek in kibawl ahi hi.  News in a report na theih dan un Wuhan pan in Mipi 5 Million bang taikhia dingin na thei uh hi. Ataktak in zaw asi uh hizaw hi.  Tua hih manin Wuhan khuapi pen mi om mel nawnlo in hawm mangta hi. Kumpi in zuau agen hi a, avekpi in gen ding hileng saulua ding ahih manin atom thei pen a kong gen hi.

BANG HANGIN THUKHAM PALSAT IN HIHTHU GENKHIA KA HIAM?
Ka innvuah hih natna veileh veiloh sitin ka inn vuah hong paizel uh a, Tua panin k amuh khiat pen Katapa in Corona natna hon gvei mawk  hi. A nung in ka theihdan ah Mask muktuam hong piazelte in muktuam zatsa hong pia dan uh hi. Tua muktuam zat lui pen Police officer pan ama zatsa katapa hong piak sak in tua tung panin natna nangah hi.  Kei hih natna tawh kisai in kimanna nei ka hih manin katapa alui hong piaksak uh ahi hi. Nidang in mask kicin loh hun om thei ding cih gen ngei uh hi. tua akipan in katapa kiang vuah thu aman takin ka gen uh a asih baihna ding vai zong ka hilh uh hi.  Hong dot khempeuh kahilh uh a, naupang no ahih hangin theisiam khin ta hi.

Hih thute ka post khiat pen hong theile uh hong man pahding uh cih kathei hi. Hih Internet ah kapost ding ciangin kazi kadong a kasimsak a ama lungkimna tawh midangte simthei dingin ka khah khiat ahi hi.  Hih asimte in na innkuan un ki-itna, kingaihna te kitheisak in Na innkuan pihte nang ading a kitangsam ahih lam theisak tuak un. Itna tawh nungta un.

English to Mizo to Paite awsuah to Tedim or Zopau
Zogam thusuah



Monday, March 9, 2020

INNKUAN SUNG NOPNA DING THU 6 TE

 Innkuan sung nopnading thu (6) te

Tu kumin Pate ni phawkna kibawl ciat kha ding hi. Tua hun sungin, Innkuan sungnop theihna ding thu 6 te gen ding hi hang. Hih thute ih zuih theih khit ciangin, a beisa hun sangin ih innkuan sung ciat hong nuam zaw ding a, tua innkuan nopna in ih pawlpi ciat hong lawh ding hi. Tua banah, Innkuan le pawlpi hong nuam in, hong thahat ciangin, ih gam sungah zong nopna hong om thei pan ding hi.

1. Pate tavuan. (Eph. 6:1-4)

Innkuan sung a nop theihna dingin, Pate in, Pa tavuan mah hoihtak a a lak ding kisam hi. Eph. 6:4 na sungah, Pate aw, na tate uh, hehna ding le thangpaihna dingin phin kei un la, Pasian thu tawh pantah zaw un..” na ci hi. Pasian thu bek hi lo-in leitung thu tuamtuam, innkuan sung, khua sung vai le a tuamtuam te ah Pate in, Pa tavuan mah la in, a makaih ding kisam hi.

Tua mah bangin, tate in zong, nanu napate uh THU MANG UN na ci hi. Ih nu le ih Pa te sangin hong deihsakzawding kuamah om lo kha ding hi. Ih hoihna ding deihna tawh hong kigen thu te ih zuih theih ding, ih man’theih ding thupi kisam hi. Tua bek tham lo-in, ZAHTAAK UN na ci lai hi. Innkuan pawl khatte ah nu le tate ki pawl in, Pa pen simmawh bawl in, langdo cih khawng zong om thei hi. Tua pen thupha ngah lohna le Lai Siangtho tawh kilehbulh mahmah khat a hihi.

Pasian in Pate innkuan sung lutang dingin a sehsa ahi hi. Bang zahtak in pilzawlo siamzawlo ta sem le Pasian in Nute innkuan lutang dingin tavuan na pia lo hi. Pate in, innkuan sungah PA TAVUAN la in, hoihtak a, a om diamdiam innkuante a hampha uh hi. Innkuan pawlkhat te Nu in thu khempeuh ukcip zaw in, Pa penbang vakkhia ding hi le ‘ ka bus saap ding 20 hong pia ve,’ ci in a zi kiang peuh ah a ngen om thei hi. Bus saap ding ih neih keile nget ding mahhi in, a hi zongin Pa pen in a ngen ding pa hi lo-in a pia khiading pa hi zaw ngeel hi.

2. Innkuan sung uk zo ding. (1 Tim 3:4)

Innkuan nuam le Pasian thupha piak ding innkuante pen, Innkuan sung ki-ukna le kithumang diamdiam Innkuan ahi hi. Innkuan sungah thu kiman’ diamdiamna aom ciangin, Pasian lungkimna om hi.

Zi le pasal kilemlohna, tate in nu le pate thuman’lohna le ut bangbang a om zelzulna pen a kilawm hetlo le Pasianthupha san’ lohna khat hi gige hi. Ih nu le pate hawmthawhhuai hi phial mawk ta le zum pih hetlo in amau thu mangin ih kalsuanna pen Pasian deihna hi. Pate in zong innkuansungah thu neizo a, innkuan sung Pasian deihna bangin ukzawhna pen thupha ngahna khat a hi hi.

Sum bawlna le nasepna khat peuhpeuh ah meetna lesupna pen nasep siamna hang ahi hi. Nasep siamna geel siamna hangin meetna le supna a om mah bangin, innkuan sungah zong ki-uk siamna le vaihawm siamna hangin, Pasian maipha ngahna om thei hi.

3. Hun zat khopna kisam hi. (Deut 6:4-9)

Hih Lai Siangtho sungah Pasian in Judahmite tungah thu pia in, a tate uh a hilh zia ding le pattah zia ding uh gen hi. Inn sungah a om uh ciangin a gen ding thu pen Pasian thu hi ding hi. A lup khit nangawn uh ciangin Pasian thu mah gen ding ci hi. Lam pai kawm in zong hilh ding cih vaikhak hi.

Lai Siangtho sungah Judah mite tawh ih kilamdan’na na mu thei uh hiam? Inn sungah ih tutkhop ciangin, ih gen thu bang a hi hiam? Nipi ni kikhop khit ciang inn ih tun’ kal ding bangngaklah zaw zen a ih omna pen ih gennop bang a hi hiam? Biakinn a lasa khat peuh, thuhilh khat peuh le kikhawm mite sungah nungak khat tangval khat peuh om ziate peuh hi thei hi. Tuate hoihna gen ih hiam, hi lo zaw in hong kicial het lo a hoih lohna le kilawm ih sak lohna teng nagen ngeingai uh ciangin, thu tam a thei nai hetlo nata neute in na kiangah na za gige uh hi.

Khatvei, innkuan ah in, amau innkuan kia a om hun in, pawlpi upate om zia khat gensia gawp uh hi. Ni khat ni ciangin tua pawlpi upa pa hong hawh a, thutel taktak nai lo, ta neu khatin, ‘zan lam a ka nu le ka pa in, upa pa in an a neek vokpi anne tawh kibang a cih pan nang na hia.’ ci in hong genkhia hi. A gen khia masa nu le pate a dingin maizum huai pian hi.

Innkuan sung a ih gen thute naupangte lungsim sungah ciamteh uh a hih manin, up mawh loh hun khat ciangin, hong pulaak khia ding uh hi. Tua hun ciangin ih lungkim ding hiam? Tua tanote gen pen Lai Siangtho lot ngah cih khawng, labu sungah late sa hi le bang zah tak in ih lungkim ding a hih hiam? Tua ahih manin, innkuan in hun zang khawm a Pasian thu le thu hoih genkhop ding kisam hi.

4. Etteh hoih hiding kisam hi. (Titus 2:7)

Sawltak Paul in Titus kiangah, gamtat hoihna le cihtakna ah etteh hoihna hih ding hanciam in ci hi. Innkuan sungah Pate in ettteh hoih a hih ding kisam mahmah hi. Naupangte in a golsa et gamtat zia hong en in tua bang mah in hong gamta pah uh hi. Na khekhap hong zui dinguh hi.

Innkuan sungah motor neite tate motor bawl zia khawng kineih uh hi. Zato lam naseem te cina veel khawng hong kineih uh hi. Kimawlna lam uuk te a tate un kimawlna lam ah hong kineih pah ding uh hi. Tate a neutung in, a etteh ding uh (hero) kisam hi. Thupi a sak ding uh kisam hi. Pasian naseemte thupi sa hiam? A hi kei le TV sung khawng na muh zelzel kineihsiamte peuh thupi sa hiam? Kimawlna lam a siam a minthangte thupi sa hiam? Pasian le Pasian kamamal Laisiangtho mah thupisa in, tua bang zui a nuntak ding hanciam nopna lungsim a neih ding uh kisam hi.

Tate in hong etteh dingin, bang ih nusiat hiam? Zateep, tuibuuk muam, Kuva hai, khaini muam, laithai kap, zu neek a kipan thu hoih lo tuamtuam te peuh a hi hiam? Pate in innkuan pihte tungah ngongtatna a hi zongin hamsia ztana a hi zongin ih neih khak le tuate tate lungsim sungah kiptak in kicamteh ahihi.

5. Innkuan sung khat le khat ki it ding. (1 Cor. 14:1)

Innkuan sung nopna dingin khat le khat ki itna pen a bulpi hi. Ki-it theihna dingin, mihing ih hih manin kimai sakna zong kisam hi. Sawltak Paul in Korin pawlpi ta kiangah ‘ki-itna neihna ding na hanciam un..’ na ci hi. Pasian in a teeltuam Israel mite kiangah itna thukham lian pen dingin na koih hi. Lai Siangtho thak sungah ki itna mah bulphuh a kalsuanding hong vaikhak lai hi. Tua hi in, “Ki-itna in Pasian aa hi..” cihte a hi zongin a it thei mi in Pasian lungkim sak hi cit te a hi zongin kimu thei hi.

6. Innsungah Pasian liansak pen ni. (Ps. 127:1)

Topa in inn a lam kei le alam mite nasepna a mawkna hi ci in Late aphuakte in hong hilh uhhi. Leitungah bang zah takin siamin, pil in, hau in, siamhi ta le hang, Topa tawh ih omkhjop kei le amawkna pi a hihi. 
Source: Upnalai Gil

Friday, March 6, 2020

MINAM LEH GAM A LANGPANGTE GIMPIAKNA THEIHHUAI THU HIBy: Hau Za Cin



Minam leh Gam a langpangte gimpiakna ~ Hau Za Cin

Leitunga mipil leh a khangto hat penpen England kumpi thukhun ah England gam leh English mite a langpang, a lehdo, kumpi leh mipi lehdo a midang tawh kipawl, midang angkawia ama mi leh ama gam a do, a langpang peuhmah gimna a kipiak ciangin – guiawk, khailum, tuisungah nimlum, lamgei singkungah a gawlgui awksak, mipi muh teekteek ah nasia taka gimna thuaksak khit ciang a sih dong khuam tungah khailum cihte ahi hi. Tua pen amau zoma mipil gam leh minam khangto, gam khangto USA ah zong a kizang toto ahi hi.

A tomin cileng gam leh minam a langpan, a lehdo peuhmah in a thuak ding pen mulkimhuaitaka sihna a thuak ding higiap hi. Tua pen kuamah in gensia theilo, mawhsak theilo hi. A thu tawh kizui in a langpang leh a lehdo te bek in thuaklo in a innkuanpih khempeuh in zong thuak lawh thei hilai hi. Tua pen mipil masa, gam khangto, minam khangto masate gamtat dan, thukhun, thuzuih, a kikepdan uh ahi hi.

Zomi sungah tua banga minam leh gam a langpan a om hiam cih ka thei kei a, a om thei thu bel ahi hi. A ki theilo, a kimukhialo zong hithei hi. A kithei, a mu, a om hi cih a thei a om leh a kisaipih makai leh gam leh minam ading vaihawm, thuneite tungah a manlang theipen a gen ding, puak ding, pulak ding mimal khempeuh mawhpuak ahi hi. Minam sung a nawngkaisak ma, minam sung a tokbuai ma, minam khantohna a nawngkaisak ma in thuhilhna, khaktanna, dalna a ompah kisam hi. England gam, USA gam te in a zuih uh thute Zomi sungah a kizui thei diam thei kei ing. Mipil gam, mipil namte nung mah a khangto minam khempeuh in a zuih, a etteh uh bel hiphot hi.

Minam leh gam langpang cih ciang bang hi hiam? Minam leh gam lehdo cih ciang bang hi hiam? Ama minam leh a gam ading nasemlo bek hilo in a minam leh gam a susia nuam, a langpan, a galte tawh kipawl in nasem khawm, a minam siatna ding gelkhawm, galguk bawl cih bangte kihel hi. Zomi khat in Zomi langpang hileh Zomi a el khempeuh tawh kipawlbawl in Zomi siatna ding, Zomi khantohna ding a siatna ding nasem khawm, thuguk kihilhtuah cih bang ahi hi.

Tua bek hilo in Zomi sungthu a theih khempeuh Zomi galte kiangah gen in Zomi hatna, Zomi thanemnate midang tungah hilhsim cihna hi. Muh theih in Zomi gensia tangtanglo kha ding hi, ahi zongin Zomi lampaina nawngkaisak in gamta dinga, Zomi khantohna ding ziakaisak nuam ding hi. Tua bang mite Zomi langpang, Zomi lehdo, traitor or act of treason ahi hi. 
#Tuma kum 200 hun lai pek in USA bangin thukhun hih bang na neikhinzo hi:

In 1790, the Congress of the United States enacted that: “If any person or persons, owing allegiance to the United States of America, shall levy war against them, or shall adhere to their enemies, giving them aid and comfort within the United States, or elsewhere, and shall be thereof convicted on confession in open Court, or on the testimony of two witnesses to the same overt act of the treason whereof he or they shall stand indicted, such person or persons shall be adjudged guilty of treason against the United States, and SHALL SUFFER DEATH; and that if any person or persons, having knowledge of the commission of any of the treasons aforesaid, shall conceal, and not, as soon as may be, disclose and make known the same to the President of the United States, or some one of the Judges thereof, or to the President or Governor of a particular State, or some one of the Judges or Justices thereof, such person or persons, on conviction, shall be adjudged guilty of misprision of treason, and shall be imprisoned not exceeding seven years, and fined not exceeding one thousand dollars.”

Zomi sung bek hilo, gam khempeuh ah tua bang gamtat leh tua bang nasep pen a kizadah, a kideih ngiatlo ahi hi. Sum deih man, thuneih ut man, za khan ut man, hauhnop man, minthan ut man cih banga a sem om thei hi. Koi gam koi mun kua minam peuh in a zakdah leh a dop vetloh, a koih khongloh namte ahi hi. Gambuai leh politics ah khantohna a omna ding mun peuhpeuh ah tua banga gamta om thei a, kidop mahmah ding kul ahih manin makaite pilvang mahmah den kisam hi.

Tua banga minam leh gam ading hilo galte tawh a mabung khawm, a semkhawm, ei hong langpang te a thei mi khempeuh in thuneite, makaite kiangah a manlang pen a gen ding, theihsak ding a ngeina ahi hi. Genkhialo, hilhlo a a imcipte tungah zong gimna kipia kik leuleu hi (a tunga USA te thukhun na sim kik in). Tua huna sum tul khat (one thousand dollars) pen tawm deksuailo ding hi!

Gam khempeuh, minam khempeuh in a thupi ngaihsut leh a thuneu koih theihloh hi thulian mahmah Zomi ten zong i theihsa a hih hang i phawk kikkik ding hoih kasa hi. 
By:- Hau Za Cin



Thursday, March 5, 2020

CONORAVIRUS TAWH KISAI THEIHHUAI THU LEH KIDALNA DING PAWLKHAT By: UNICEF

CORONA VIRUS VAI THEIHHUAI THU
#Corona virus lungno pen Cell diameter 400-500 lian a, Mask muktuam kibawl khatpeuh ah a virus tazolo ahih manin hoih lel hi. Zatuisai akizuak tampimante kisam selo hi. Muktuam khatpeuh hoih hi!

Alungno pen huihlak ah leenglo in leilak ah om ahihman in huihlak pan in kilawhlo hi

Corona virus lungno pen metal kici siknamte tung ah nai 12 sung bang nungta ahihman in ih khut saban tawh sawpsiang peuh leeng kicing mahmah hi.

Corona virus lungno pen puannamte tungah nai 9 sung bang nungta zo ahihman in puan saban tawh sawp siang, aihkeh nisa ah nai 2 sung pho leeng alungno kithatlum zo mahmah hi.

Corona virus lungno pen khut sung /vun tung ah minit 10 bang bekk nungtazo ahihman in zuhang nam kihel khut sianthosakna azuutte in dalzo mahmah lel hi

 Alungno pen asatna 27-37 degree Celsius ah sizo ahihman in khua lumna ah nungta zolo hi. Tuisa hawpna leh nisa aa kiphona / nisaham awina in thatlum zo mahmah hi.

Tua hi-a icecream / tuikhalmoh tawh kigamla in om aa avot neekloh ding thupi mahmah hi.

Tuisa leh citui tawh kam khuahna in tonsils (tawnsel) lungnote that zo mahmah in tuap sung ah alut-sukloh nading in dalzo mahmah hi.

Hih lamlahnate in corona natna pan kidalzawhna piangsakzo mahmah hi.

#UNICEF


Unicef says, 

 #Coronavirus is large in size, with a cell diameter of 400-500 micro, so any mask that prevents its entry does not need to be used by pharmacists to trade muzzles.

The virus does not settle in the air but on the ground, so it is not transmitted by air.

Coronavirus when it falls on a metal surface it will live 12 hours so washing hands with soap and water well enough.

Corona virus when it falls on the fabrics remains for 9 hours, so washing clothes or being exposed to the sun for two hours meets the purpose of killing it.

The virus lives on the hands for about 10 minutes, so putting an alcohol sterilizer in the pocket meets the purpose of prevention.

If the virus is exposed to a temperature of 27-27  C. it will be killed, as it does not live in hot regions.  Also drinking hot water and sun exposure will do the trick.

And stay away from ice cream and cold eating is important.

Gargle with warm and salt water kills the tonsils' germs and prevents them from leaking into the lungs.

 These instructions fulfills the purpose of corona prevention.

 #UNICEF

A takpi leh upmawh thu (Fact & Opinion) ~ Thang Van Lian

A takpi leh upmawh thu (Fact & Opinion) ~ Thang Van Lian

1. A takpi a piang thei thu (Fact) pen: Amun a mual, a phazah, ani a kha, a thu a la, a hang leh a pianzia cian takin kikan thei leh kigen cian thei thute hi. 
2. Upmawh a piang thei thu (Opinion) pen: Kici veh aw, tuaci thei kha ding… ci-in uang gen gawp, tawilawn gawp, behlap gawp, phuah tawm leh behlap gawp vive hi zaw napi a piang takpi thei ding dan a huzap gawp, lauthawngsak gawp, lung hiang sak gawp… cih dante hi. Mipi a huzap thei thupiang/thuthang/thukigen khat a om ciangin a takpi mah maw upmawh leh deihkaih, uang gen thu hi zaw… cih khensiam theih ding thupi mahmah hi.


1) Tukum (2015) July kha pan kipan Tedim gam leh Tonzang gam ah antang a kipan nek le dawn, datsi haksa thei kha ding hi. Ahang in tuate hong paina lampi khat bek i neih sunsun min kicim a, mundang pan tu leh tu-in hong lut pah theihna ding om lo hi. Tukpi hun guahtui kiat hun ahih si tawh kha khat sungin lampi kibawl pha kik zo pak lo ding, cih kitel hi, kician sinsen hi. FACTS ARE CERTAINTIES.

2)Tukum (2020) March kha pan kipan US gam sungah antang a kipan nek le dawn, nisim zattawm vante haksa thei kha ding hi. Antang a kipan inn sung vanzat ding kiging khol un… ci. (Corona virus paulamin mi teng lauthawng sak, patau sak gawp in thukan lo, laisim lo teng leh khuak zang lo teng in um pah, linglawng pah seuhseuh. Lampi kicim/kikhak, khuahun sia, gal kidona nasia lua, cih bang prove nading athu a la lah om lo).

Mi khat in, “Nang lau lo maw, patauh huai sa lo maw… cih tawh hong nial nuam le uh lah hong nialna ding uh om sak thei ding uh. Ahi zongin kinial taktak ding hi le hang facts tungah kinga lo ahih manin hong pum nial gawp loh buang siksan nei thei lo, argument prove thei lo ding uh hi.

Mi khat in ko kiang Sam’s Club ah antang bei ta hi, ci-in Photo, news, video hong lak thei kha ding hi. Ahi zongin ama hong lah pen USA gambup Sam’s Club sumbukpi 662 bang a omna sung pan sumbukpi khat hi pan hi. Hong laktel thei mi 10 a om leh zong 10 hi pan ding hi. Sam’s Club sawm ah van bei leh adang 652 ah om lai ding a, amau vanlakna lampi min kicim in hong pai thei nawn lo ding, company zong khawl ta, cih bang a om kei nak leh antang leh nisim vanzat kisam hangin mipi patauhna ding om lo, cihna ahi hi.

US gam sungah nektawm ding leh inn sung vanzat kisam diakte zuakna Sam’s Club bekbek 662 (2018), Walmart sumbukpi 11766 (2018), Kroger 3514 (2019) om lai hi. A dang hi dante zuakna sumbuk tam cih takin tam lai hi. OPINIONS ARE DISPUTABLE.

Tua bang mah in nupa kal vai, lawm kingai kikal vai, teek leh mo kikal vai, makai khat leh khat kikal vai, Pawlpi khat leh khat kikal thute ah zong a takpi thu maw upmawh phuah tawm thu… cih khensiam huai mahmah hi. Lau pah laplap, heh pah baubau, patau pah daidai, um pah buatbuat… cih pen paikhialh ol mahmah a, Pasian um taktak lo leh laisim ngei lote dan hi zaw hi. 
By:- Thang Van Lian

Behlapna:- A lungpatau baihte kiginkholh theihna pin mi ih vaphonlau loh ding thupi hi! Lai simtam zong kisam hi! Khat bangin Sam club ah beita ci a nang deihte bei hilel ei kacihsan hi! 

COVID-19 TAWH KISAI HOIH TAKIN NASIM UN By: Cing Hoih

 Aki cian zaw in ah
Atawm pen 3 vei bang na sim vo
Zomi te lau pha deuh hang maw!

Guai hih anntang lei ngei ngai thu pen kua theih khak a hiam? Hih COVID-19 a cih Coronavirus thu tawh ki sai ka theih sun sun tawm cik hong hawm sawm nuam ing.

Hih natna pen a tam zaw ki up mawh pen mi khat leh khat kiang pan, ahi kei leh tua virus a om na khat peuh peuh lawn khak na pan ki ngah thei hi cih ki gen hi. Hih natna dam theih na ding zatui om nai lo a, ahi zong in natna ngah loh na ding a nuai a bang in ki kham thei hi.

1. Mi cina te tawh ki nai a om khawm lo ding.
2. Na mit, nak leh kam te lawng lo ding. 
3. Ci na nat a leh inn a tawl nga ding.
4. Na khuh ciang ahi kei leh na hahsiai (sneeze) ciang tissue tawh tuam ding a, tua tissue pen ninbung sung a paai ding. 
5. Inn ah na zat ngei deuh na neng neng te leh van a pua lam te siang sak den ding.
6. COVID-19 natna dan kilatna a nei te'n mi tung lawh lo na ding, mai tuam zang ding. 
7.  Ann nek ma, zunbuk pai khit leh na nap nhit (blowing your nose), khuh, ahi kei leh na hahsiai khit ciang a tawm pen seconds 20 sung, satpiang leh tui tawh khut sil den ding. A zen zen in satpiang leh tui om kei leh zong alcohol 60% a pa hand sanitizer zang ding. Na khut a nin a leh satpiang leh tui zang ham tang ding. 
Source: 
- https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/prevention-treatment.html

US gam sung ah tu lai tak hih virus a nei pen mi 80 hi a, tua teng lak pan a si pen mi 9 hi ta hi. Oklahoma state lian ah bang bel tu ciang ciang tua virus a nei mi om nai lo hi. A nuai link ah CDC (Center for Disease Control and Prevention) te website ah ki en thei hi. 
Source:
- https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/cases-in-us.html

US gam sung tu lai tak mi om zah pen 325 million hi a, tua teng lak pan Coronavirus hang a, a si mi 9 pha pan cih en leng US ah healthcare system in hih natna pen a zo mah mah hi cih ki mu thei hi hang. 
Source: 
- https://www.census.gov/popclock/

Tua khit ciang in US ah ann tang hong ki puak na gam a tam zaw pen Jasmine rice hi leh Thailand gam pan hi a, Basmatic rice pen India gam pan hi. Tu lai tak in India gam ah COVID-19 a nei mi 11-100 hi a, Thailand gam ah mi 101-500 ahi hi. A zen zen in tua gam teng ah tua natna hong tam leh mah zong, US ah rice supply hong tawm bek ding a, US kumpi te'n anntang import pen kham het lo ding hi. US ah zong anntang ki cing a hi man in, anntang ki ngah nawn lo ding cih pen a hi thei lo thu khat ahi hi. 
Source: 
- https://www.ers.usda.gov/topics/crops/rice/rice-sector-at-a-glance/
- https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200304-sitrep-44-covid-19.pdf?sfvrsn=783b4c9d_2

A nu nung pen in, kumpi te hi ta leh CDC te'n official a nek theih dawn theih teng khol khawl ding cih warning hong pia nai kei ma siah tua zah tak a lung hi mawh huai thu hi nai lo hi. Ki gin kholh bel hoih mah in ahiang, ann tang leh tui khawng lei kholh liang ding cih zah a, US gam sung ah a lau huai natna hi nai lo hi cih deih sak na tawh hong gen nuam ing.

Credit lawm VS Lun