Sunday, October 6, 2019

NA PASTOR PA PAHTAWI IN

NA PASTORPA PAHTAWI IN
By. Rev Khuallam Cinmang, Mission Secretary, TVBA
1 Timothy 5:17 17 Pawlpi sungah ukna le makaihna siamin, thuhilh le thugen hahkat tawh a thuah pastorte ( elders / pastors / bishops; elder leh deacon kibang lo hi. ) pen thaman a zah nih piak dingin kilawm hi.
1 Thessalonians 5:12-13 Sanggamte aw, Topa in note lam a hong lak ding le a hong makai dingin a seh, note lakah na a hong sem mite, a kilawm a kituakin zahtakbawl un. 13 Amau’ nasepna hangin amaute nakpitakin itbawlin zahtak un. Note khatlekhat kilem takin na om un.

Sim masak ding: Hih article ah  pastor khempeuh numei pasal a vekpi-in genkhawmna in ‘na pastorpa’ ci-in kong gelh hi.

1. Pastor nasep baih lo hi:
Pastor nasep pen baih lo hi. Bawlung suih et tawh kibang hi. A pua lampan hawmthawhna tampi om hi. Ahi zongin a bawlung suihna phual sungah va sui taktak lehang i hawmthawhte sangin kisiam lo zaw thei hi. Pastor nasep zong hawmthawh-a a gen siasiate semsak lehang siam lo zaw thei ding uhi.

Pastor nasep pen haksa mahmah hi ding hi. Pastor Care Network in a ciamtehna ah: Pastor 80% te in ka nasepna ah ka innkuanpihte in bangmah phattuampih kei, ci uhi. 70% te in pastor a sep a kipanin amau leh amau kiniam koih leh kineumuh uh, ci uhi. 40% te in kha khatin khatvei teitei pawlpi mite tawh kinopmawhna om, ci uhi. 70% te in amau a it ding lawm hoih nei lo, ci uhi. 50% te in a beisa kha thum sungin a nasep tawpsan dingin gen uhi. 50% te mah in kum 5 sungin fulltime in a sepna pan tawp dingin gen uhi. 94% te in pastor nasep haksa lua, ci uhi. 57% te in a mawhpuakna / tavuante hangin a pumpi nangawn un damloh lawh, gimlawh ung, ci uhi. Kum khat sungin pawlpi thak 4000 kiphuan a, ahi zongin tua kum sung mahin pawlpi 7000 bei ding hi, ci uhi. 70% te in a pastor nasepna ah lungkia ( depress ), ci uhi. Kha khat sungin pastor 2800 te in nuntakna haksa sa lua uh ahih manin cikmahin pastor sem nawn lo dingin a nasep uh nusiata uhi, ci-in ciamteh hi.

Tunai a sawt nai loin USA gam California a pawlpi lian ( Mega Church ) khat-a pastor a sem kum 30 a pha pan Jarrid Wilson pen lungkiat-natna ( depression ) hangin amah leh amah kithat hi. Amahmah in zong a pawlpite kiangah lungkiat-natna nei ahihna siangtakin gengen thei zel hi. Pawlpi mite in i pastorte i theihpih kholloh hangin a nasepna uh haksa sa lua, lungleng leh lungkia-in a tawp nuam  tampi om uhi, cih i theih ding kisam hi. Tua ahih manin i pastorte tha pia leh hanthot zel ding a kisam ahi hi. Tua manin pastorte pahtawina a bawl ihi uhi.

Tua ahih leh pastorte pahtawi ni hong koici piankhiat hiam? US gamah  Clergy Appreciation National Day of Honor cih tawh a Pasian’ nasemte uh a minam bup-un pahtawina hong nei masa uhi.  Tua ni pen Hallmark Cards,Inc te in 1992 kumin pastorte pahtawina cards hong bawlkhia-in, October kha kaal nihna-in kizang hi. Tua pen a khuanungah Clergy Appreciation Day ahih kei leh Pastor Appreciation Day ci-in a min kikhelin pawlpi mite in a pastorte uh a thupi theithei-in pahtawi uhi.  October kha sungbup pen Clergy Appreciation Month ( Clergy Appreciation Month cih panin a ni khat hong seh tuam uha, Clergy Appreciation Day or Pastor Appreciation Day ci-in October Nipi nihna hong zang uhi. ) ci-in October kha sungin a pawlpi mite in a pastorte uh an neekpih leh letsong tuamtuam leisak uhi. Hih thu hoih kisa-in Zomi Khristian pawlpi tampite in zong ‘ Siate Pahtawi Ni ( Misnister Sunday ) ‘ ci-in October khasung a hun lem dingkhat seh tuamin i pawlpi tekah i bawl uha, hoih mahmah hi.

2. Pastorte’ haksatna:
A tunga i gensa mah bangin pastor tampitakin haksatna leh buaina tuak uhi. Pastorte in a nasepna u’ah haksa a sakna a hang kibangkim lel uhi. Tua a hang ( reasons ) tampte lak panin tam lo enkhawm ni:

( i ) Lungkiatna ( Discouragement ): Kipahtawina sangin kigensiatna in a tha hatzaw hi. Pawlpi mi pawlkhatte in a siate gensiasia uhi. Hoih muh ngei lo uhi. Mikangte in  “ sheep bite “ ci uhi. A kep a cin tuute in a cingpa petkik, cihna hi. Nang hong cing hong kem, khalam an hong piapiate pen mawk pet kei in.Tua banga na pehkik leh an hong pia, hong kem na  pastorpa khasia-in lungkia mahmah ding hi. Tua pen nang adingin thupha tanna hong hi kha ding hi.

( ii ) Khattang kisak luatna ( loneliness ):  Pastorpa in a pawlpi mite  a cinat uh ciangin vehin thu ngetsak hi. Ahi zongin amah a ci na leh kuaman thu va ngetsak khollo hi. A pawlpi mite a lawhsap uh ciang pai-in tha va pia hi. Ahi zongin amah lawhsamin a lungkham ciang kuama’n tha va pia lo hi.  A pawlpi mite a dah a kap om leh amah va pai-in va hehnem hi. Ahi zongin amah a dah a kah hunin kuama’n va hehnem khollo hi.  Pawlpi mite in a pastorpa uh pen amau mah bangin leitung mihing a hih lam phawk kha lo uhi. Tua ahih manin khattang kisa mahmah uhi. Lungleng mahmah uhi.

( ii ) Sum leh pai giautauna / tangsapna ( Financial Pressure ): Pastor a tamzawte lunghihmawhna pen a khasum uh ngaihsun kawmin ‘ ka tate sang hoihtak ka kahsak zo mah tam? ‘ cih ahi hi. Pastor a tamzawte inn hoih, lo hoih ah teng zo lo uhi. A zi a tate niik hoih puan hoih silhsak zo lo uhi. An lim meh lim neekpih zo lo uhi. A ci a lu na le uh zato gina kah zo lo uhi. Zatui zaha lei zo lo uhi. Tua bangin sum leh pai giautauna hangin a nasepna panun khawl nuam uhi. Sum leh pai tangsapna hangin a lung uh kham mahmahin a lawp ding zahun a nasepna u’ah lawp zo lo uhi. Upa pawlkhat bang siate khasum a kikhansak ding zadah mahmah uhi. A taktakin tua bang upa pawlkhat pen siapa a kipiak zah  kipia-a kisemsak ding hi leh sem nuam het lo kha ding uhi.


( iii )  Innkuan / nupakaal buaina ( Family / Marriage Problem ): Pastorte in a zi a tate ading hun gina, hun manpha a piak man loh ciangin a zi a tate khasia thei uhi. Innkuanin hun manpha zin nading khat ahih keileh vaakkhop nading khat a geelkhop laitakin pawlpi vai thupi khat hong om vat thei hi. Tua banga a geelkhopna uh phiat ( cancel ) loh hong phamawh hi. Tua bang hun ciang a lawp mahmah a tate in tel siam lo, thei siam lo thei uh ahih manin innkuansung nopmawhna piangsak kiukiu thei hi.

( iv ) Buai lua ( Too Busy / Driven  ): Pastor tampite in Kalendar limtak geelin a bawl uh hangin tua bangin zuikim thei tuan lo uhi. A geelna bangun pai thei tuan khollo uhi. Amau ading a deih pen hun khat koih khol thei tuan lo uhi. Na sep ding khat peuh hong om ciang “ man keng ( No ) ci thei lo uhi. Nial ngam lo uhi.  Nasep manlah mahmah uhi. Na khempeuh a geel bang leh a lunggulh bangin hong pian theih loh ciangin tawl kisa, gim kisa-in a pastor nasep pan khawl nuam liang uhi.

( v ) Hehna ( Anger ): Pawlpi ading sun leh zanin a ngaihsunsunte uh ahih manin a ngaihsutna bangin hong pian loh teh, a geelna bangin hong tangtun loh teh a hehsuak mahmah hi. Pasian tung leh a pawlpi mite tungah a thangpai thei hi. Pastor khat in: Zan thapai-a ka ngaihsutsut thu pen tan li  ciang zong a kah lo a pau hang papi khat in hong phiatsak ziau ( pawlpi meeting / thukikupna ah ), ci-in khasia mahmah hi.


3.  Pastorte koici pahtawi ding:
I pastorte zong mihing mah hi uha, thanem thei, lungkia thei, lawp nawn lo thei, dah thei, kap thei , khasia thei, gim thei, tawl thei uh ahih manin  thapiak zel ding kisam uhi. Hehnep zel ding kisam uhi. Pahtawi zel ding kisam uhi. Kum khatin khatvei bek a pahtawi hi loin, a tawntungin i pastorte in ‘ ka pawlpi mite in hong it-in hong zahtak mah uhi,’ cih a theih gige ding uh kisam hi. ‘ Ka tuute in hong it mah e,’ cih thei-in i khamuansak ding zong kisam hi. Tua ahih leh koici bangin thapia-in pahtawi ding ihi hiam?

( i )  Na pastorpa  zahtak in: Rom 13:7 ah: ...zahtak dingte zahtak bawlin, pahtawi dingte pahtawi ta un, ci hi. Pastorte pen pawlpi a cing a kem leh a makaih dingin Pasian a sehte ahih manin zahtakbawl mahmah ding ahi hi. Milim bia Buddhiste nangawnin a phunggyite ( monk ) zahtakbawl uh ahih leh ei a nungta Pasian biate in i Pasian nasemte i zahtakbawl ding a kilawmzaw tham ahi hi.

( ii )Na pastorpa ading thungetsak den in: Rev Dr JM Paupu in: Ka pastorpa uh Pasian in zang keilua, ci-a na gensiatsiat sangin Pasian in a zat nadingin thu ngetsakzaw in, ci-in gena dik mahmah hi. Bang hang hiam cih leh Satan in na pawlpi a sukbei nadingin na pastor mah tum masa pen hi. Satan in a wanted list ah ( a do nop min zasiante lakah na pastorte min gual masa hi ) na pastorpa koih masa pen ahi hi.  Satan in na pastorpa mah tum viuveu hi.  Satan ( Ngia / wolf ) in pawlpi a kem tuucingpa ( pastorpa ) susia zo peuh leh  pawlpi mite ( tuute ) a ut bangbangin nezo dingin kingaihsun ahih manin tuucingpa mah tum masa pen den hi. Tua ahih manin na pastorpa adingin thungetsak den in.

( iii ) Na pastorpa lamah pang den in: Na pastorpa thugen khempeuh sang zo kei kha mah ni teh. A sep khempeuh thukimpih kei kha mah ni teh. Tua mah bangin na pastorpa in zong pawlpi mi khempeuh hong lungdamsak, kipaksak zo lo ding hi. Na awi lohna leh na deih lohna a om leh amah tungah itna leh deihsakna tawh hilh in. Gen ngam in. A dahhuaipenpen khat in na pastorpa nung panin na gensiatsiat khak leh thu hoih hong hi nawn loa, nangmah na sumzaw ding hi. 1 Khang Tangthu 16:22 ah: Ka sathau nilhte lawng kei unla, ka kamsangte tungah siatna hih kei un! ci-in Pasian in gen hi. Tua ahih manin na pastorpa lamah pang in. Panpih in. Gensia kei in. Pasian in a panpih mite mah eite’n zong panpih lehang tawldamhuaizaw ding hi. Pasian zong lungkim dinga thupha zong i sanlawhzaw ding uhi.

( iv ) Na pastorpa neekngaih in: A lim a al na neek ni-in na pastorpa zong phawk in.  Na cinat ni, na lungkham ni, na lawhsap nite in na pastorpa na phawk bangin na tuahphat ni, na lawhcin nite -in zong na pastorpa mangngilh kei in.  Korea Khristiante in mawtaw model thak a lei ding uh leh a pastorpa uh leisak masa phot loin amau tuang ngam lo hi. Amau ading lei masa ngam lo uhi, kici hi. Tua ahih manin leitungah gam khangto leh gam nuam khat hong suak hi.

( v ) Huhin panpih in: Pasian in mikim tungah siamna ( spiritual gifts )a tuamtuam hong pia hi. Tua hong piak siamnate zangin na pastorpa huh in, panpih lecin a tawldam tuam mahmah ding hi. Na pastorpa lungkimna leh kipahna pen Pasian lungkimna leh kipahna hi pah hi, cih phawk ni.

4. Tukum Pastorte pahtawi ni ah na koici pahtawi sawm? Siampi thupha na deih hiam? Siampi thupha na lunggulh hiam? Na pastorpa na pahtawi na zahzah na thupha ding ahi hi.
( i ) An neek khat beek tawh tu kha sungin na pastorte tung pan thupha dawhin na pahtawi ding hiam?
( ii ) Niikte puansilh khat peuh,van hoih letsong khat peuh tawh thupha dawhin na pahtawi ding hiam?
( iii ) Pahtawina Card khat peuh leh hanthotna, itna ngaihna kammal khat peuh gelhin thupha  dawhin na pahtawi ding hiam?
( iv ) Na pastorpa pahtawizia ding na lungsima hong suak bangbang tawh pahtawi-in. Na pahtawikhial kei ding hi. Na kisik kei ding hi. Thupha na san lawhzaw ding hi.

No comments: