Friday, June 13, 2025

ZOMITE KIPI/KITENNA LEH NAU MIN PHUAHZIA


 ZOMITE KIPI/KITENNA LEH NAU MIN PHUAHZIA 

1.Zawlhelna  

    Zomite khan khat nuntakna sungah nuam a kisa pen hun hi a, tangvalte nungak kiangah hawh kawikawi uh hi. Tangvalte’n a deih zon hun uh ahihmah bangin nungakte’n zong a deih teel hun uh ahi hi. Khanglui lai-in zawl kihel tangtang a, lungsim kitheihna, pianzia, omzia kankhiatna hun ahi hi. Lawm kingai taktak dinmun a tun ma in tangvalte a lawmte tawh kikhawl in vak kawikawi uh hi. Nungak leh tangval hong kingai-in a zia uh hong kitel mahmah hun ciangin a lawm ten zui non lo uh hi. 


2.Bawmta/ palai (Aungtuai)  

 Khanglui hun lai-in tangval leh nungak a kingaihna uh kipulak ngam lo uh ahihmanin a lawm muan khat tungah a kingaihna uh gensawnsak uh hi. Tangval leh nungak kikal ah palai nasep a semte bawmta kici hi. Hih Bawmtate nasep pen tangval leh nungak a kingaih theihna ding ahi hi. Bawmta vaihawmna hangin a kiteengte, mo kipi ciangin sakha kipia hi. (Vok lu i akha guhteng)


3.Bawmta gal suak 

Zomite sungah paunak a kizang kammal khat ahi hi. A ma nasep vaipuak pen minih kingaisak ding, Pasal in numei hoih asak kiangah a ngiahna, itna thu vagensak ding ahi hi. Tua sem lo-in a ma angsung ding ngaih sun in, ama a dingin tua numei/pasal na genzaw sop thei hi. Tua pen bawmta galsuak kici hi. Hih pen khangluite’n nehzawh thu a cih mah bangin, a kihoden ahihmanin a piang thei thu hi zaw hi. Tu hun ciangin lai kitheiciat ta ahihmanin, Bawmta tang in lai kikhak theita in khanglui lai a Bawmta gal suak cih om hun hi non lo hi. 


4.Zawlthu kalah sial thawl. 

Zomite sungah pau nak a kizang khat ahi hi. Lawm kingaite kikal ah thu tuamtuam piang thei hi. Thu kantel lo in a lang up pahte a kingaihna uh kikak semsem in kingaihna beisak thei hi. A kingaihna uh kigamla in a kikalah sial na ngawn thawl cihna hi. 


5.Zuthol piakna  

Tangval pa zawlhelna ah, nungak nu in na ngaih thuk in nulepa in zong a awi uh leh tangval pa nulepate’n a thusa pa ahizong, a Baangkua pa ahizong, tanu a nite cihbangin nungak nulepate kiangah zubel khat tawh zuthol pia in pai uh hi. Nidang hun in thusapi thu kisung sak hi. Zu dawnkawm in lawm dotna thu kigen hi. Zuthol piakna a kisan uh leh lawm dongte zu puak bek kine, kidawn hi. Zuthol a kisan kei leh lawm dongte in hong tawi uh zubel pha ciacia tawh inntekte in kilupthuk, kipiakik hi. Inn teekte’n zu a lupthuk nak leh bangbang a kigen zongin lawm dotna kisang zolo cih theih sa hipah hi. 


6.Mopina 

Zuthawl piakna a kisan uh leh kipihun ding a lemtang thei hun khat seh uh a, tua hun ciangin Pasal Iamte numei nulepate inn ah mopi ding in vakuan uh hi. Nidang hun in mi sangin gual tungtuang a kisa a go a lup, inntual song a phut zo tuakte (songpi nuai pan songpi nuai a lutte) a kiten uh ciangin inntual mei khut ci-in mopina mun ah, a kuanlamte’n sa vago uh hi. Tua bang ahi lo nautangte in sa kimawk gawh lo hi. Mopi a kuante in zu gol saibel kicite khat pua uh a, mopina a kikho a hawh mi khempeuh in tua zu a kine, kidawn ahi hi. Zu a kinekkawm in mopi lamte’n thugenna (thusunna) a nuai a bangin a banban in hong nei hi. 


7.Thukonghonna  

 Thu sungpa in thukong honna (nidangin saman kici) Ks 4/- lui-in thu sunna, kipan hi. (Hih dangka peek 4 pen Kam Hau hun lai-in vokno gual tuk4 tang a kiseh hi-in, nupi tukli khat a zona hi hi. Hih Ks 4/- pen khennih in kikhen a, tunin sa hong gawh ding ahihmanin, saman gual nih leh numei thaman gual nih kigawm a  kilui ahi hi.)  


8.Ang khen 

Nidang hun in, nautum pen a kipi ciangin a nu ang hawm ding, a luppihte ang hawm ding cih na in puanza a kilui or pia ahi hi. Nidang hun in puan haksa in u nau puan kizawng in kilumkhawm a, khat om kei leh khuadam takpi hi. Tua khualna in a kipia ahi hi. Nidangin mopi a kuante’n hibangin la na sut thei uh hi. 


(a) Phualva mopi hong leng ven vanlai zawl ah ci mah banga deih lung ta maciang suan e. 

(b) Sesum sawmsial tam hong ngen zuk hiam aw 

(c) Phualva zo nun dawng nong hong thei nam aw e. 


A kuanlamte in thusunna, thugenna khempeuh a man siang khit ciangin numei lamte kikum uh a, thusunna a nuai a bang in nei uh hi. 


● a. Ngei na omsa mah bangin Ks 4/- sanna nei uh hi. Tuabangin sum Ks 4/- kisanna thu a kipulak khit ciang in, innteek lam tanute in tunsa puak ding inn nuai ah vok man in go uh hi. 


●b. Thu sung pa in innteek lampan a kikupna teng a banban in a pulak khit ciangin vaikhakna hong nei hi. Man gen, mual gen thei a  manpi ding vaikhakna hong nei hi. Manpi ding in Pi khat, Pi leh zabo? pi nih, pi thum cih bangin vai khak thei hi. Tua banah saseng pua, mozu pua leh moliah pen no thusiamna bang hiding ci-in vaikhak ding a kilawm teng vaikhak hi. Hih ciang pen mokhak khiatna a man hita hi. 

Numei nulepate in a tanu uh thupha piakna in hibangin la na phuah uh hi. 


* (a) Von aw siing phung na tan ding deih buang ing e. i sau kankil na kan ding dah buang ing ee. 

* (b) Von aw  mimphung pha lai ah thai bang tu aw, phung zon  tuak in von aw tangbang dam ve aw. 


Tu hun ciangin mote a paikhiat ma in nulepa in thupha pia in mo kipaisak hi. 


  Thusunna teng a mankhit ciangin tun sa ding a kigo sa kikhen hi. Zat zia a kibat loh hangin a nuai a bangin tunsa kikhen hi, 

(i) A khe (3), (A phei khat leh a liang nih.) 

(ii) A pang phel khat.

(iii) A ik kawi lam kihel ik phel khat 

(iv) A ngawng phel khat. 

(v) Sa kha. 

(vi) A ngoi khap nih bang, a sin utok lam, a lung phelkhat, a kal khat Ieh lu khung sa a tek phel khat tua teng naang in kikhil in kitap hi. 


Mo zu puak pen a kuan lamte ken bangbang kipuasak hi, Nidang in saibel in zu kilup in mopina a kuanlamte’n nei-in, nu mei lamte’n mozu puakin saibel mah puasak uh hi. 


Sa khenna a man khit ciangin, A si le a ngoi ki-at nen sa tangcim bel khat in guan in mote kipuasak in kipaisak hi. 


Mosa puak sa pen numei lamte tanu pi in pua in, mozu pen  thusapi pen in pua in mote vakha uh hi. 


8. Mote paikhiatna 

  Mosa puak ding sa kikhen khit ciangin mo puak ding sengzing khat sungah sa kiguang in inn sungah kitumpih phot hi. Inn sung pan in innteekte haitawite'n hong puakhia in a nungah mosa pua leh mote in zuipah uh hi. 


9.Moliah 

Monu in a beh sung ahizongin a lawm it khat peuh ahizongin moliah dingin zawn thei hi. Moliah nu in monu nasep dingteng vahuh vapanpih hi. Nidang hun in moliah nu in nipi kalkhat phial bang vagiahpih hi. Lo khawh singpuak dongin vahuh hi. Moliah thaman pen pasal lamte in kilawm a sak bangin lungdam-kohna pia uh hi. 

Saseh pua leh mozu puate ni dang hun in innteekte in a tuam vilvel in zu na lup uh hi. Tu hun ciangin sum kipiazaw hi. 


10.Sial khup sagawh 

Khanglui lai-in mopina leh sialkhup sa gawh kithuah ngei lo hi. Mo thak nu in nau hong pai-in pasal lamte in mopi ni-a kivaikhakna uh mah bangin numnei pate inn ah sial vakhum takpi uh hi.

     Tua sial pen gen banna om lo, poina hemna neilo hiding hi. Tua bangin sial a 

kikhup ciangin numei lamte kikum uh a, sialkhup sagawh ding a hun kizasak uh hi, 

     Sialkhup sagawh pen numei lamte in pasal lamte inn ah vago uh hi. Numei nulepate in a moken sading khempeuh uh vapua uh hi. 

     Sialkhup sagawh pen mansik ni hi a, numei man a kigenkhit mateng mothak nu pen a pasalte inn ah innteek suak taktak nailo hi. 

     Deih loh pen in numei man kipiak ma in sihna bang nei leh a pasal lamten vui thei lo-in, numei lamten pua ngiat in vui uh hi. Tua ahihmanin si vui ding kituh in a luang tungah man kigenthei ahihman, luanghawm thugen hak sa a na kici ahi hi. 

    Monu in nau nei-in, nauneihna hangin bang lo khat a tuahkhak ding kidah mahmah ahihmanin naugil paai leh thaitang paai cih paunak na ngawn hong piang khia hi. 

    Sialkhup sagawhna ah pasal lamte’n thu sung masa in a nuai a bangin thu sunna (ga tang kaihna) hong nei hi. 


10.1. Manpi - 

      Khanglui lai-in numei man dingin sial tawh kiciangtan in, sial kikhum takpi hi. Mopi ni a kivaikhakna ah Pi khat, Pi nuta, Pi le Zabo, Pi nih cih bangin kivaikhak a, ahizongin a kikhum masa pen sialpi khat kikhum phot hi. Mo thu sungpa in, sialpi khat lian kivaikhakna ahihleh nong vaikhak bangun sialpi khat hong khum ung, ci-in a ban zom hi. A kivaikhakna sialpi khat sang tamzaw ahihleh kong piak zawh ciangciang un a kisam laiteng hong pia nung ci in thu sung uh hi. (Tu lam ciangin Mopina ah Manpi kigen pahpah zawta hi)


10.2. Lam tan/ Man hang 

      Mankang ci-in Ks 6/- kilui hi. Hih 

mankang pen pasal lam bangkua (Thalloh)te'n si-in numei lam (Bangkua) ten ne hi. Nidang hun in mo kipi laitak in innteekte’n vok bang a neih pak zawh kei leh mo sa puak ding bangkua pan siksak hi. (Bangkua cih pen inn sungah upen or gamluah pen)


 10.3. Pu man - 

           Pu man in Ks 11- kilui hi. Pu man pen innteekte ngawng puate neek ahi hi. Pasal u nau teng pute'n melmuh ne aa, ahihzongin numei mokhakte a pate'n melmuh ne hi. Tua ahihmanin Pu kikhel suak a, tua bang a kikhel manin Pu man a kipia ahi hi. Numeite mo khakkhit a kipanin pute aa hinonlo suak hi. A pute tung pan to kitatna lim in sum Ks 11- a kipia ahi hi. 


 10.4. Min man - 

           Nidang hun in a pi-in a bil vuhsakleh min man Ks 2/ - kilui a, a bil vuh kei leh Ks 1- kila hi. Min man dingin Ks 21- kilui aa bil vuhna na om lopi in Ks 2/- a lak leh an tawi guan hamtang hi. Ks 1/- a lak leh antawi guan zo kei ning a cihna hipah hi. 


10.5. Zang dawh - 

           Khanglui lai-in beh khat sungah tulpi khat ciat kinei a, zangdawh Ks 1/- kilui pen tulpi pa nek ahi hi. Numei mokhakte beh tuam, phung tuam hita ahihman zang dawh ci-in tulpi man a kipia ahi hi. 


 10.6. Mual khup - 

           Khanglui lai-in khua dangah mo khak ding haksa kisa mahmah hi. Mokhakna a nai gamla zui in mual khup Ks 30, Ks 60/- cih bang kilui hi. 


 10.7. Ang khen - 

          Ang khen pen mopi hun in a pia pah om hi. Mopi hun in a pia lo ten ang khen dingin puanza khat kipia hi. 


 10.8. Kan man - 

           Mokhak nu tungah U-numei a neih leh kan man a kilawm zah kilui hi. Ahizongin a ne dingte nget bangbang kipia hi. Pasal lamte thusun a mankhit ciangin numei lamte kikum uh a, thusunna nei kik uh hi. Kikupna ah sanding teng ahizongin, sanloh ding teng leh a kisam nget beh lai ding a om leh thusung penin hong pulak hi. Tua khit ciang moken ding a nuai a bangin piakkhiatna nei hi, 

    (i) Moken in puan bu khat ( Tuhun in blanket) 

    (ii) Khi zang khat. 

   (iii) Taubel khat 

   (iv) Neih leh lam zui -in moken kiguan hi. 

    (v) Tua ban ah sengzing khat, saseng, sa seng sin puanza khat, heitang khat, tutang khat leh sathau bung khat kiguan hi. 

   A tung a mokente sungah nambat (iv) ciang innteekte ading hi a, saseng siin pen haitawi, hei pen haitawi zom, tu pen tanu thumna leh seng pen tanu lina cih bangin kipia hi.  

  Kiteenna vai pen nidang hun in khennih in khen in, mo khak (mopina) leh sialkhup sagawhna nei uh hi. Tuhun ciangin a thu kigensuak in mokhakna leh sialkhup sagawh a zomsuak in, vai khat in a man ding a tamzaw in zangta hi. 


11. Kitenna ah zeksak leh zeksak loh 

      Zomite sungah nupa pumkhat suahna dingin khangluite in thu na geel mahmah uh a, zeksak leh zeksak loh na nei uh hi. Zeksak leh zeksak loh a nuai aa bang in na khen uh hi. 


  11.1 Kisengleh/ sasengleh

          Kisengleh ih cih pen mo khakkhiatna leh mo tunnate inn sungah mo in kilatuakte kisengleh kici hi. Mo khakhiate inn sungah pasal khat in mo tunnate numei khat zi in nei khin ahihman, numei kilehkhek tawh kibang hi.

         Khangluite in hoih a sakloh hi-in 

a kamsia pen in lei thei na ci uh hi. Tua hi-in mo kipi ciangin kisengleh a suahlohna ding ngaihsutna in a kipi nunung pen ii mo sa puak pen seng tawh pua sak loin, ciang  peuh tawh mo tun sapuak kiguang aa, kipuasak hi.

         Khangluite’n kisengleh a deih lohna a thupi pen -mote hang in kisiatna, kikhenna, a om ciangin kilawm het lo mahmah ahih banah, nopna dahna ah tanu lah hi, pu lah hi, cih pen kilawm a saklohman uh na hi hi. Tua hi-in kisengleh pen na zeksak na deihlo uh hi. 


 11.2. Unau sangkil kankhawm      

        Unau sangkil kankhawm cih pen mo thak numei nih inn sung khatah lutkhawm cihna ahi hi. Numei mothakte lah unau, a pasalte zong unau ahite gen na hi. Hi bang aa kitenna zong khangluite in, na cing uh a,  akhat teitei kamsia ci uh hi.

          Ahizongin khat peuhpeuh inntuan 

leh nuphal hilel uh ahihman kisengleh sang in U le Nau, Sungh le Pu kizopna pen siahuai khollo zaw hi. Ahizongin khangluite'n na deih masa lo ahihman na zeksak (na lau) uh hi. 


 11.3. Ni Nungzui 

           Ni Nungzui ih cih pen ih Nu ii sanggam pasalte tanute zi a lak pen Ni Nungzui kici hi. Ih nute in ih pute tawh khang kizop suak ding a deih manun Ni Nungzui na deih uh hi. Ahizongin khangluite in pu kizomsuak ding deih lua uh ahihman, na zeksak lo uh hi. 


12. NAU MIN PHUAH ZIA  

  12.1 Tuilak 

           Nupate in nau a neih uh ciangin naumin phuah ding hong kul hi. Numei nu pate'n a tanu mokhak uh nau paai suakkuan ding cih a theihnak uh leh na kigingkhol pah uh hi. Nau hong suah ciangin, a min phuah ding ciang a pute kiangah tuilak a ladingin haitawite kisawl hi. Pute in tuilak dingin ak nih leh zu beel khat tawi sak uh hi, Ak khat pen nau-etna in kizangin nausuak nu a ding kipum huan a kine sak hi.  

     Ak khat pen inn teek pan in a vaihawm zawhna tawh gawm in nau min phuah pawi kibawl hi. Tuilak zu pen nau min ding geelkholhsa minte kigen khia in zu kileih hi. Tui kiphi zia zui-in nau min hoih leh hoih lo ciing uh hi. Pu te in ak nih a piak zawh uh leh a khe nih pute a min sa in kikholhkik hi. Hih tuilak deihna bulpi pen nausuak nu cidam a, tha a neihtheihna ding kithoihna ahi hi.


 12.2. Min phuahdan 

          Zomiten nau min ih phuah ciangin ut bangbang kiphuak lo ban ah, ut peuhpeuh zong kitapsak zenzen lo hi. Nau neih masa pen pasal ahih leh pasalpa Pa, numei ahihleh pasalpa nu, a zom pasal ahihleh numei nu pa, ta numei aneih uhleh amasa in pasalpa nu, tanumei aneih kiklwh numeinu nu cihbangin kitapsak hi. Mi kiphuaksak hi.  

     Pasal palenu, numei palenu in a tan khit ciangin ta haute in haitawite, bang kuate, a mau gang cih bangin kitamsak hi. Pasal palenu kitapsak lote ngeina ahi lo, a tuampian a thu piang khat om  ahihlam kitheipah hi. Nau min phuah ciangin pu/pite min nunung tawh tate min kipansak in min kiphuak hi. Tua min tang pa/nu ii pianzia in min kiphuak hi. 

     Gentehna in Ngai Khua Hang 

pen a gol, a tha hat, a hang ahih leh a tu min ding Hang Lian Thang cih bangin a pu pian zia kitap hi. A pu min pen Sian Za Pau hi-in neih leh lam a kicing a hau mahmah khat bang ahih leh a tu min Pau Lam Mang or Pau Hau Lian cih bang in kiphuak hi. Apu pen a pil mahmah a minthang bang hileh Pau Pil Thang cih bang in nau min kiphuak hi. Ei Zomite min pen khiatna nei mawk hilo-in a kitappihte nuntakzia pianzia kilangsak ngiat hi. 


Lungdam 

Mipilte gelh

Tuesday, June 3, 2025

Hamphatna thupha na sang nuam Hiam?


HAMPHATNA (THUPHA) NGAHNA DING IN

Philippi 3:14-16 sungah,   14. Khrist Jesu nasepna tawh vantung nuntakna ah Pasian hong sapna ahi HAMPHATNA ka ngahtheih nadingin, a kung lam zuanin tangtakin ka tai hi. 

15.Kha thu-ah a khangham eite in hih bang lungsim pua ciat ni. Hih bang lungsim a nei lo i omkhak leh zong, Pasian in a kiteltakin hong kilangsak ding hi. 

16.Bangbang hitalehang, i tunna ciangciang panin mainawt ciat ni.

Leitung ah hi-in vantung ah hitaleh hamphatna (thupha) ingah theihna dingin eilam panin lungsimtakpi tawh sepna, zonna leh kipiakkhitna kisam hi. Khat veivei ciangin eilampan in sepna leh zonna omlopi-in hamphatna thupha cihte ngah dingin mihingte in kilamen den a, ahizongin leitung thu hitaleh vantung thu hitaleh hamphatna thupha ihngahna dingin eilam pan lungsim takpi tawh kipiakkhiatna kisam hi. A diakdiak in thu um mite in I ngaihsut mahmah ding ka deih thu pawlkhat kong gen ding hi. 

Hih LEITUNG leh VANTUNG ah HAMPHATNA THUPHAte I san theihna dingin, PASIAN in eilam panin hong kalh thutampi om a tuate tuni in igenzo kei ding hi. 

1. HOTKHIATNA leh HAMPHATNA thupha ngahna ding in:  

John 3:16 Pasian in leitung mite hong it mahmah ahihmanin a Tapa neihsun hong pia a, Tua tapa a UM mi khempeuh kisia lo-in tawntung nuntakna a nei ding hi. ZRV.  

Hih laisiangtho isim ciangin: 

1) PASIAN in Leitung Mite hong it mahmah in a TAPA hong pia hi. Pasian in nanglekei leitung mi khempeuh it mahmah ahihmanin a Tapa hong piakhin hi. Vantung gam tuntheihna dingin amah in a Tapa hong sawlin tua a Tapa Jesu Christ in hong sepsak khinzo hi. Ei ngetna tawh hong pia hilo in ama hong itna tawh hong piak, hong si, hong semkhiakhin hi a, hong itna hong lakzo hi. Tua hotkhiatna ngahna dingin eilampan a kisam um in kisikkikna kisam hi. 

2) Tua TAPA a UM mi Khempeuh kisia lo-in Nuntak tawntungna ngah ding hi.  

Eilam panin Bang kisam hiam cihleh, Lungsim piakkhiatna, UPNA, KISIKKIKNA kisam hi. Upna lo-in PASIAN ta kisuaklo ding, HOTKHIATNA kingahlo ding hi. Pasian in a free amawkna in hong piak ahihhangin eilampan isan kei leh tua kipiakkhiatna pen a mawkna pi hi.  Eilam panin sep dingomlo bangin igenzel uh a, ataktak in upna leh kiksikkikna lo tawh kingah tuanlo hi. 

Gentehna in: Mikhat in letsong vankhat hong pia dingin na zuat aa, na san keileh nang adingin tua letsong, citpiak pen nang aa hituan lo ding hi. 

Tua mah bangin Jesu Christ pen Pasian in nanglekei suahtakna ding, tapa suahna ding, vangtung gam tunna dingin Singlamteh tungah hong piakhia napi-in ih up, ih san kei leh ei adingin tua hamphatna ahihkeileh thupha pen kingah tuanlo ding ahihna kiphawksak masa nuam ihi hi.  

Tua mah bangin LAISIANGTHO sung khempeuh ih ettak ciangin Chapter ALian 1189 om hi. Tua sungah Hotkhiatna thu a kigelh alian 3-4 phakha thei ding a, Thawhkikna thu alian 6 pha in Mt 28, Mk 16, Lk 24, Jn 20-21 leh St 1 na sung ah kigelh hi. Hotkhiatna thu kigelh leh tawhkikna thu kigelhna alian kigawm hileh alian 9-12 kim phakha ding hi. A tamzawte ah JESU CHRIST nungzuite (tapidaw, Chriatiante) Nuntakzia ding HAMPHATNA ahihkeileh THUPHA ngahna ding ahihkeileh Hell tunna ding vive kigelh hi. 

LEITUNG leh VANTUNG ah HAMPHATNA I ngahna dingin eilampan UPNA leh SEPNA hong kal hi.  A nuai-ah en suk ni. 

Mathew 5:6-10 Mualtung thuhilhna ah: Hamphatna, thupha ngahna ding Jesu in hihbangin na gen hi.

V6. Pasian deih teng sep ding a hanciamte Pasian in lungkimna ngahsak ding ahihmanin..

V7. Mi dangte a hehpih mite Pasian in HEHPIHNA pia ding ahihmanin…thupha ngah

V8. Lungsim takpi tawh Pasian a zongte in Pasian mu ding ahihmanin… thupha ngah

V9. Kilemna ding deihin a hanciam mite in Pasian tate cihna ngahding ahihmanin…thupha ngah

V10. Pasian deihna bangin gamtat manin bawlsiatna thuakte Vantung ki-ukna sung ah om uh ahihmanin…thupha ngah

Hihthute ih ngaihsut ciangin Thupha ih ngahna dingin Pasian in ei lampanin sep ding, bawl ding hong kal masa hi. Leithupha vanthupha isanna dingin Pasian in eilam pan hong kalhthu in v8 na bang ah Lungsim takpi tawh Pasian na zonleh mu ding ci hi. Pasian na muh khitciang zongin cilo a, Lungsim takpi tawh na zon leh Pasian mu ding na ci bek hi. Lungsim takpi tawh izon keileh mulo ding cihna hi. 

Mathew 6:33 ah:

Pasian gam leh a deihna zong masa un tua hileh na lunggulh nate hong kipia ding hi. 

Pasian ih lungsim takpitawh ih zon a Ama deihna bangin ih nuntak takciangin ii lunggulhnate hong pia ding na ci pan hi. (Na lunggulhnate hong pia ning in tuakhitteh hong zong in na cilo hi.) Pasian deihna zongin ama deih bangin i nuntakleh tuate hong kipiapan ding hi. 

Tua lunggulh nate cih in Mt6:26-32 ah om hi.  Hamphatna ih ngahna dingin TOPA in eilam pan sepding hong kal masa den hi. Vantung ah Khamlukhu dingte zong eilam pan leitung ah ih seploh in kingahlo ding hi. Leitung ah hi-in Vantung ah hitaleh Hamphatna Thuphate ih ngahna dingin eilampan sepna bawlna TOPA in hong kalmasa den hi.  

Late 37: 4 TOPA sungah lungkim in tua hileh na lunggulhnate hong pia ding hi. TOPA sungah na lungkim zo takpi hiam? 

Paunak 8:17, 18 Kei hong itte ka it a, kei hong zongte in hong mu ding hi. Kei tawh tawnkhawm/omkhawm mite pahtawi in haunate ka pia ding a, neihlelam tawh om tawntung ding hi. 

Paunak 8:21 Kei hong itte ka hausak a, a Inn dimin neihlelam ka pia hi. (Kei hong itte hauhna pia-in ka luahsak a, a sumkholnate ka dimsak hi. English version) 

Pasian in ka itte ka hausak hi cilo a, Kei hong itte hauhna pia in luahsak ning ci bek hi. Eilam pan TOPA I it zo takpi hia? A thu imang hia? A kammal bangin I nungtatakpi hia?

Malachi 3:10 

Ka Biakinn ah an a omtheihna ding in SAWMAH KHAT a kim in hong paipih un. Kei hong sin dih un, Vantung KONGKHAKte hongin note adingin THUPHA tampi kong buasuk ding a, na koihna ding uh khan(inndei) kicinglo ding hi, Vanglian TOPA in ci hi. ZRV.  

Siampilaibu 27:30 “Leitang panin a piang khempeuh khaici hitaleh singgah hitaleh sawm-ah khat Topa aa hi a, Topa adingin siangtho hi.   Malakhi 3:8. Kei aa nong guksak uh hi. Sawmah-khat leh offering cihpiaknate hong guksak uh ci hi. 

#TOPA Pasian in Sawmah-khat pen kei a hi ci-in na gen hi. TOPA in 9 panin hong pia un thupha kong pia ding hong cimasa hetlo-in, Kei aa hi acih 1/10 hong pia le-uh cin thupha kong pia ding aci TOPA ahi hi. Kua panin hong ngenlo a Ama aa mah hong ngenin tuapan in THUPHA hong pia ning acilai hizen hi. TOPA ei ading hoih mahmah hi. THUPHA ihngahna dingin Ei a pan hong kallo in Ama aa mah piakding hong kal hi. Tua zahin ahoih Pasian inei hi. 

THUPHA ihngahna dingin Ei lampanin ih piakkhiatna hong kal tawntung Pasian ahi hi. Leitung vaidan, kipawlna dan ciang bek in na piak leh leitung mite huam ciang nangah ding hi. Pasian in lungsim takpi tawh piak bek deih a sawlzawh thutawh deih lo hi. 2Cor 9:6-7. Lungsim takpi tawh ih piak kei leh ei adingin thupha in hong piang tuanlo ding ahihna phawk ni. Lungsim takpi tawh ih piak a tampi ih vawh leh tampi at ding na ci lai hi. Na Piak veve lungsim takpi ahihleh thupha suakpan ding hi cih pawk in. 

2. Lungsimtak tawh TOPA a phatte thupha ngah hi.  

Late 150:1-6. Hih sungah khuang leh tumtheih tuamtuam tawh TOPA phat ding gen hi.

Lungsim takpi tawh TOPA phatna, mai zonna sungah:  Suahtakna, lungnopna, damna leh TOPA tawh kinaina om ahihmanin David in Late sungah TOPA phat ding nakpitak in na gen hi.

David in TOPA deihteng sem in Amah phatphat ahihmanin PASIAN in ka lungtang atuakpa na ci hi. Sawltak 13:22, 1Samuel 13:14, late 89:20 ah na gen hi. 

David in a Puan kiat lam phawk lo liangin TOPA na phat hi. 2Samuel 6:14,16, 20. 

3. Lungsim takpi tawh TOPA a zongte in thupha ngah

1Samuel 1:9-18

Hannah in Lungsim takpi tawh TOPA hopih ahihmanin a deih tapa ngah hi. Thupha ngah lawh, Hamphat lawh hi. Tua thupha angah a tapa a kamciam bangin TOPA piakik a, siampi Samuel hi-in David Kumpi asuahna dingin kizang hi. 

V10 ah TOPA tungah thungen in nakpitak in kap hi. 

Lungsim takpi tawh TOPA a zongte in thupha ngah uh hi. Thupha ngahkhit ciang TOPA zong pan cihbang Pasian zia hingeilo a lungsim takpi tawh a zong, a hopih, a naihte in Leitung vantung ah thupha ngah hi. 

Mathew 15:25-28 leh Mark 7:24-30

Cannan numei, Meigong nu in A tanu dawi lut adamna dingin Jesu kiangah lungkia lotak in vathum, vangen a, a tanu in damna ngah hi. TOPA tawh kiho in, TOPA mai a zongte mah lawhcing, daupai in a deihna kipia hi. TOPA in eilam panin amai zon masak ding, eilam panin kisukkhiat ding, piakkhiat masak ding mah hong kal den hi. 

Thukhupna: 

Phi 3:15-16 Kha thu ah a khangham eite in Laisiangtho hoihtak simin, Pasian kammal deihna hoihtak ikan ding leh Paul in acih mah bangin lungkia lo a ih tunna ciangciang panin mai nawt ciat dingin I kideihsak hi. Vantung ah thupha kham lukhute ihsan theihna dingin leitungah thalawh kul a, tua mah bangin hihleitung ah hamphatna ih ngahna dingin zong Pasian in ih lungsim khempeuh tawh amah izon ding, I piak ding, isep ding tua tungtawnin thupha hong pia ding ahihlam laisiangtho simle hang kician mahmah hi. Asim mimal kim in Lungsim takpi tawh um, piakhia, thungen, TOPA mai ih zo leh Leitung leh Vantung adingin thupha hong hipel mawh ding hi. TOPA in ama zia in nungtazo dingin Thupha hong piakim ciat hen! lungdam  


Christ Sungah

(Rev. Siam Khaute, Tulsa)