Monday, October 14, 2024

INDIA LEH CANADA KIKELKI, IRAN LEH ISRAELI BUAI ZWL

INDIA LEH CANADA KIKELKI   10/14/24

Nung kuma Canadian social activist, Canada gam mi, India lutuamte (Sikh minam) sihna tawh kisai, Canadian policete in india kumpi kigolh hi ciin a evidence kician tak a neih man un,  Canada kumpi in india palai, Ambassador/ High Commissioner leh mi dang 5, (convoys/diplomats) Canada gam panin hawlkhia uh a, a thuhkikna dingin India kumpi in Delhi khuapi a om, Canadian High commissioner leh mi dang 5 (convoys/diplomats) mah hawlkhia kik leuleu uh hi cih thu kiza hi.

Nih gel kal sinthu khau bang kikaiawk semsem hi leh kilawm hi.

IRAN TEN NGAWTNA TUAK LEULEU

US in Iran galkapte in Isreal gam ballistic missile tawh a kap manin  gakna (sanctions) pia uh a, tu niin Iran kumpi in Russiate ballistic missile a piak manin UK, Germany leh France-te in Iran kumpi gawtna (sanctions) piakthuah kik leuleu uh hi.

Hih gawtna sungah Iran's national airline, Iran Air, travel bans leh Irante ballistic missile bawlna tawh a kimehmat, a kikaiawk, mimal leh pawl tuamtuamte ngakna pia ding uh hi ci hi. 

A om lai teng Isreal ten kapzaansak lai ding uh a, Iran kumpi zong bak ningneng paat ningniang ta ding uh hi.

———-

Hezbollah makaipipa  a sih khin ciangin kua mah a zaa laih kik pak ding mi kimu zo nawn lo uh ahih manin, Hezbollah singnuaimite a uk a makaih dingin (supervisor) Iran galkap mang khat ahi, Deputy commander of the IRGC-Quds Force, Mohammadreza

Fallahzadeh, Iran kumpi in panmun piak sawm cih thu kiza hi.

—-

Isreal kumpipa Benjamin Netanyahu in Iran galkapte munpi (military infrastructure) a kap ding thu uh hilh a, sawt nawn lo ding hi ci a, ka sawt mahmah uh leh zong, US kitel ma hi hamtang ding hi ci hi.

Zanni Hezbollah singnuaimite in drone tawh Isreal galkap, Golani Brigade

Training Base a kapna mun, Isreal galkap mangpipa, General, Herzi Halevi in tuni in va pha hi.

Training lai mi 4 in sihlawh a, mi dang 40 kim liam hi ci uh hi. Isreal galkap mangpa in, Mai…mai… Hezbollahte hong kiphasak vial ve uh e…a mangsia sia man hi…ciin drone in a suksiat Training Base sunga om, zato inn/clinic, Biakinn/ synagogue, ansai/canteen leh dining hall-te en kawikawi hi ci uh hi.

Sihna a tuak mi 4te pen kum 19 vive hi ci uh hi.

1) Sgt. Omri Tamari 

2) Sgt. Yosef Hieb 

3) Sgt. Yoav Agmon

4) Sgt. Alon Amitay


ISREAL GALKAMTE IN HEZBOLLAHTE BUKUALPI LUH

Isreal galkap, Defense Force's 91st Division-te in tuni in Lebanon gam sim lamah, Hezbollah galkap muan leh suanpen pente ahi, Elite Force-te bukualpi luh uh a, a sungah living room, bed room, kitchen, command centers, an leh tui leh moto saikel khawng om hi ci uh hi.

Saturday, October 12, 2024

UKRAIAN LEH RUSSIA NATO THU

10/12/24

UKRAINE LAM

Mai nipi kal October 17-18, 2024 sungin NATO gam Defence minister-te NATO Headquarters, Brussels  khuapi-ah kimuhkhopna nei kik leuleu ding uh hi ci hi.

Hi hun sungin Russia in Ukraine gam paulama Nuclear tawh NATO gam pawlkhatte a vau den zakzak gige thithe-na hangte kikum ding uh hi ci hi.

Tua banah NATO gamte in Russia gam koici masuan ding, maingatdan ding cih tawh kisai, geelna leh ngaihsutna thakte zong (new strategy) kikumkhawm ngeingai leuleu ding uh hi ci hi.

Russia gam khauh nawk semsem ding cih a deih pawl a om lai in, pawlkhat in dausak semsem ding cih a deih pawl zong om uh hi ci a, NATO gam 32te zong tuni ciang dong kithutuak thei mel lo uh hi ci hi.

Tua bang kawmkal in MATO gam kipawlna sunga om, Hungary leh Slovakia leh Turkey-te in a sim a tham in Russiate na zawlmit zel uh a, na kineel, na uitui zel uh ahih manin, amau kal sinthu zong tawm khat beek kikum dinga lamet ahi hi.

———

Washington Post in a gendan NKorea galkap honpi khat Russia galkapte khut nuai training a nei laitak uh hi a, tu kum tawp lam ciangin Russia galkapte tawh kipawl in Ukraine gamah galmadawk in pang thei ding uh hi ci hi.

Ukraine official lamin zong NKorea galkapte Ukraine gam a si pawlkhat leh a liam pawlkhat zong om khinta hi ci uh hi.

NKorea vaihawmna innpi-ah zong (National

Assembly session) Korean Defense Minister pa, Kim Yong-hyun in, Russia galkapte huh dingin NKorea in galkap a tamzaw kikhak thuah lai mai thei hi ciin gen hi ci uh hi.

A beisa hunin hua gala Kimpu leh ngaanbawkpa in zong galkap lam tawh kisai kihuhtuahna dingin kilemna suai na kai khin uh hi. (mutual treaty akin to a military alliance)

———

Russia galkapte in Black Sea tuipi-ah bomb thang/ mine 300 val ding bang siah uh a, tuihual in a taai lai, tuipi tungah a laam zuazua lai leh tuipi ngei sehtaak khawngah muh ding om ziazua hi ci uh a, hi pen leitung upadi (international maritimes law) tawh kipelh hi ci uh hi.

———-

Western gamte in Russia kumpi gawtna a piak manin Russia galvanleng muan leh suanpen khat ahi, SU-57 5th geration fighter Jet pen bawl zo nawn loin tawlnga phawt uh hi ci hi.


Wednesday, October 9, 2024

OKLAHOMA KHUAPI ISIS TEN NUAI SAWM, Mipi tamna kidop huai Zomite aw


 OKLAHOMA KHUAPI ISIS TEN NUAI SAWM

Monday niin FBI-te in Oklahoma khuapi-ah Afghanistan khua leh tui, US a galtaia om, Nasir Ahmad Tawhedi, 27 in ISIS min tawh US kitelpi, November 5, 2024 ni ciangin mipi tamna mun khatah ngongtatna (terrorist attack) neih sawm cih thu a zak uh ciangin FBI ten hing mat pah lian uh hi cih thu kiza hi.

FBI ten ama tenna inn panin galvan honkhat zong man a, kitel main an inn a lo, a neihsa khempeuh sum gum paigum suahsak  sawm in pan la hi ci uh hi. Cih nopna-ah an inn a lo leh neihsa khempeuh zuak bei sawm hi ci uh hi.

Justice Department-te maiah zong kitel ni ciangin mipi tamna mun khatah ngongtat a sawm thu hilh hi ci uh hi. Hi banga a hansuah leh a thapia leh galvan khempeuh a vaihawmsak pen ISISte hi ci uh hi. Kihona dinga a van zat khempeuh zong mattangsak pah uh cih thu kiza hi.

Attorney General Merrick B. Garland ISISte in US gamah ngongtatna neih sawm uh ahih manin a suulnung lim taka i khan ding kisam hi ci hi.


Tua ahih manin US gam sunga om Zomite zong pilvangin mipi tamna mun khawnga kisam lua i hih kei buang leh om loh ding thupi a, pilvan ding kisam hi.

Tuesday, October 8, 2024

TEDIM DISTRICT (တီးတိန် ခရိုင်) THU , HIH THU NA NGAIHSUTNA ZA NUAM ING!


 #HIHTHU KIPHAWKZOLO

TEDIM DISTRICT (တီးတိန် ခရိုင်) THU 

#Sian Khual ✍️ Laikung Pan 

1. TEDIM DISTRICT တီးတိန် ခရိုင်

Zogam, Zomite khuapi Tedim District, တီးတိန် ခရိုင် pen abeisa Galkap hun, NLD hunin Zomi Gamvai Makai, Biakna Makai, CSO Makaite leh Kipawlna tuamtuam Makai ten hanciam in Kumpi thu nei te tungah lampi tuamtuam zongin kingen himah leh Zosuan i cihcih Chin te’n kankuat theih top, khaktan theih top in hong khaktan uh in kingah zo mahmah lo hi. Kilawhsam ci leng zong akikhial lo ding dinmun ah i om ta hi.

Chin te’n gamvai hita leh Biakna vai ah hita leh kankuat theihtop leh khaktan theih top in hong kankuat,khaktan den uh hi. Zomite’n Chin te tungah bang mawhna ki nei liang hiam cih theih nop huai phial hi.

2. PASIAN IN HUN SA TA

Kum 2021, Feb1 in, MAL in kawlgambup arna, ukna hong lak tak teh kuama khaktan, kankuat theih nawn loh dingin PASIAN in nasem ta hi. Kumpi Pharaoh lungtang akhel Pasianin MAL lungtang Zomite adingin hong khel sak hi. 

MAL in ama ukna, thu neihna KUMPI TOKHOM pan Zomite khuapi TEDIM DISTRICT တီးတိန် ခရိုင် hong pia vilvel mawk hi. Gamvai Makai, Biakna Makai, CSO Makai leh Kipawlna tuamtuam Makaite nget kul nawnlo leh Chin te kankuat theih loh, Chin te khaktan theih ngiat loh in Zogam ZOMI te Khuapi TEDIM in District (DC-ခရိုင်) hong ngah mawk hi. A lungdam thei hi leng Zomite adingin bangzah tak in lungdam huai hiam..

Kawlgam sunga Myo, District ခရိုင် khempeuh SAC Galkap UKNA piak vive ahihi…

3. A MAIZUM HUAI MAHMAH KHAT 

Kum 2021 in MAL in Kawlgambup arna, ukna hong lak tak teh kuama nget kul nawnlo in Zogam Zomi Khuapi Tedim in DC Khazai hong ngah, hong kipia liauliau mawk hi. 

Ahizongin, amaizum huai mahmah khat in bang hiam cih leh Zomi kampau azang ngiat Kipawlna pawlkhatin ciamnuih bawlin kankuat lawmlawm uh hi. Hih MAL piak Tedim DC piakkik ding hi ci-in kampau in LAI suah zen  uhi. Nak maizum huai lua hiven lawmlawm sam….Tua kipawlnate kua cih leh Mimal kampau kua teng hiam cih i gengen loh hangin na thei pah lel ding hi. 

4. MAL/SAC Piak TEDIM DC/ခရိုင် Deih lo te theih ding 

MAL/SAC Kumpi piak TEDIM DC/ တီးတိန် ခရိုင် a deih lo, akankuat, anialsawm te tungah DOTNA khat nei nuam ingh.

Tua leh MAL/SAC piak TEDIM KHAZAI adeih lo, anial, akankuat te’n SAC kumpi Tan10 Laivuanna pan na ngah 

1. Na Tan10 Aungletmat (Certificate)

2. Na Buaih Letmat tuamtuam te uh SAC kumpi thu neite tungah na pia kik uh diam……?????

Tua letmat Certificate te pia kik in, Laitan neilo mi1 bangin na om nuam hiam..??? Laitan neilo mi1 nasep nasem nuam ding hiam..???Mailam Saupi mukhol sa in kampau gamtat kul hi. 

Hunsia sung pan Zomi leh Zogam ading hamphatna om khempeuh i laksiam leh Zomi leh Zogam in THUPHA ngah bek ding hi. 

Spring Revolution နွေဦးတော်လှန်ရေး pen gualzo ding maw gualzo lo ding cih ki theilo himah leh Tulaitak Kawlgam khuahun i etteh Guallelhna lamah 90% om ta hi. Tua ahihmanin Spring Revolution paulapin Thautawite zong kiphatsak ngam huai hetlo hi. NUG in azawh kei leh Thautawite zong bei haklo ding hi. SAC in hong bengkhia ciatciat dinguh hi.. 

THUPIL 

Ami na muhdah manin a thu nial ken, A thu na deih loh manin ami mudah ken…

Zomite itna takpi tawh hong it 

Sian Khual 

New Zealand 🇳🇿

Hih nasim khin ciang atawpna dong na khin suk in Orange color tawh kituam Home kigelpen na mekin la News tuamtuam lim zui thu lu zui in na sim in! Na hawh zel in 

Sunday, October 6, 2024

Thu thang tuamtuam India in Paletwa Chinstate huh


 𝐈𝐧𝐝𝐢𝐚  𝐢𝐧  𝐏𝐚𝐥𝐞𝐭𝐰𝐚  leh 𝐒𝐢𝐭𝐭𝐰𝐞  (စစ်တွေ) 𝐌𝐞𝐢 (𝐄𝐥𝐞𝐜𝐭𝐫𝐢𝐜 𝐏𝐨𝐰𝐞𝐫)  𝐏𝐢𝐚 𝐃𝐢𝐧𝐠:

India In  Myanmar Chin State Paletwa leh Rakhein State, Sittwe (စစ်တွေ) tan  power/meivak pia ding-a;hih tawh kisai-in  Mizoram Govt- in pan la ding hi, ci'n India foreign Minister joint secretary B.Shyam-in gen hi.Mizoram a zin lai(September 12,2024)in , India foreign Minister joint secretary  in  Mizoram state's Power & Electricity Minister Pu F. Rodingliana office-ah kimuhpihin a gen ahi hi. India Govt-in  Myanmar gam  Chin State Paletwa tan mei  pia dinga;  Tua banah, Rakhein State Sittwe tan mei kipia suak ding hi.Hih nasep a taksuak nadingin Mizoram Govt- in pan la ding hi, ci'n Mizoram Govt- news and information Ministry in tak lang hi.

India foreign Minister joint secretary leh Mizoram state's Power & Electricity Minister ten Myanmar leh Bangladesh tawh Business lam a kizopna zong gen uhi.

India leh Arakan gam leh Chiin state kikawm tuahna lampi bawl nadingin(lamsial kipanta, i cih pen) US dollar Crore 484 tak  zanga  Kaladyne Multi Modal Transit Transport Road Project  paipih ahih nunga hih dan thu aom pen amau' ( Tongpaite) adingin thu kipahhuai le politics-ah lawhcinna khat uh hong suak hi. .

————/-///———

Isreal galkap mang khat ahi, Commander of the Southern Command, Gen. Yaron Finkelman pen October 7 ni a kipanin tuni ciang dong inn lamah khatvei zong ciah kik nai lo a, a zii a tate tawh khatvei zong kimu kik nai lo phawt hi ci uh hi.

Hamaste in Isreal saltangte a kep lai teng leh Hamas makaipi Sinwar a dam lai teng, gal phual (combat zone) ahih kei ka post-ah ka om ding hi ci hi.

ORI GORDIN IN LEBANON GAMA GAM KUANTE VA VEH

Operation Northern arrows makaipipa, Northern Command, Maj. Gen. Ori Gordin in Lebanon gama Isreal galkap gamkuante va pha a, Golani Brigade, Field Commander-pa tawh va kimu uh a, Isreal galkapte Lebanon gam sung a lut zoh uh hih a nuaia bangin Report pia hi.

1) Mi 9 si ta.

2) Mi 16 in liampi ma tuak hi. (critically injured)

3) Mi 70 in liam neu maa tuak hi…. ci hi.

Isreal galkapte Lebanon gam a lut zoh uh tuni a ni 6 cinna ahi hi.

Isreal galkap Lebanon gama gamkuan, 36th Division nuai a, Et Zioni Brigade-te sing liim nuaiah tawlnga in, a kigualnopsuah khit nung un, gam kuan dingin kisa kik leuleu uh hi.

Hezbollah-te in a gam kuam in bomb thang lim siah mahmah uh ahih manin vai sah mahmah hi ci uh hi.

———

Jordanian vanlengpi in Lebanon gama cimawh mangbangte adingin huhna puak.

Romanian vanlengpi in Lebanon gama cimawh mangbangte adingin huhna puak.


Lebanon gama nasem Red Cross-te in Tebneen hospital panin siluang bang hiam khat nawnkhia in, Tyre hospital lamah puak uh hi.

———-

PIANTIT KUMPIPA THUGEN ISREAL GALKAP TEN DAWNNA PIA

Lebanon sim lam, Dahiya khua a om, Piantit-te Company, FRENCH ENERGY COMPANY Isreal galkapte in bomb zaansak uh hi.

Isreal galkapte pen khaupai mahmah lel uh a, Piantit kumpipa thugen pen Isrealte in amau style in thuhkikna a pia uh hi. A lamdangpi a ngaihsut ding hi lo a, amau paizia hi lel hi.

Israel responded in its own style.

OCTOBER 7 

Zingciang pen Hamas singnuaimite in mawhna leh khelhna nei lo, Isreal mi 1,200 a lom thah ni, 251 a hing mat ni, kum khat cinna hi a, Isreal, Hamas, Hezbollah leh Iran lamte zong kiging mahmah tek uh hi. Bang thu bang la hong piang tam hungaih ni.

Saturday, October 5, 2024

US CENTRAL COMMAND MAKAIPI PAN ISREAL GAM VA PHA


 US CENTRAL COMMAND MAKAIPI PAN ISREAL GAM VA PHA

US Central Commmand, (U.S. CENTCOM) makaipipa, Gen. Michael Kurilla in Isreal gam in nu phu pa phu la dingin kilimthawi mahmah cih thu a zak ciangin tuni in Isreal gam va pha a, Israeli Defense Forces makaite tawh va kimu ding uh hi.

Tu ciangciang thu kizakdan in, integrated air and missile defense system leh Security lama pankhawmdan ding tawh kisai va kikum ding uh hi ci hi. 

A tom in gen leng, satang hawmdan ding leh sa pandan ding teng va kikum ding hi leh kilawm hi.

PIANTIT KUMPIPA A HEHSUAK

Piantit kumpipa, Emmanuel Macron in Gaza gam kapna dingin Isrealte galvan pia nawn kei un ciin leitung pumpi maiah hong tangko khia hi. 

Emmanuel Macron calls for halting arms deliveries to Israel for use in Gaza.

BENJAMIN NETANYAHU IN PIANTIT KUMPIPA KO GAWP

Isreal kumpipa Benjamin in Piantit kumpipa Immanuel Macron kiangah a ngongtat leitung mai 7 in Isreal kap huan a, ka kiven ka kidalna ding uh galvan pia nawn kei un nong cihsan mahmah na mai zum lo hiam..zumhuai lel tak teh…..ciin ko gawp hi.

Benjamin Netanyahu in Piantit kumpipa leh western gam makai pawlkhatte in hi thu na za ta un. Isreal gam galvan pia nawn kei un na cih mahmah uh, na mai uh zum lo hiam. Zum thei un. 

President…Immanuel Macron aw… nang tel loin Isreal in gal kizo veve ding a, nong huh a, nong huh kei zongin Isreal in gal kizo veve ding hi. 

Isreal in gal ka zoh khit uh ciangin na khang tawnin na min sia ding a, dai zikzek ding hi teh.. ciin ui ko ngeu ko in ko hi. (Kicianzaw leh kicingzaw vedio-ah na ngai ciatta un)

Israel will win with or without you - but your shame will reverberate long after Israel wins.


IRAN TUI LAM GALKAP MANGPI PAN KA MANTA UH HI CI HI

Iran gam tui lam galkap mangpipa, Commander of the Iranian Navy - Ali Reza Tangsiri in a man a that pah dingte bangin awngawng kei un la, Iran gam security susia nuam, mei tawh kimawl nuam takpi na hih uh a, ngap mah ung, zo mah nung na cih takpi uh leh hong kisa ta un. Ka manta uh hi ci hi.

We are ready for all possibilities and stand firm against anyone who wants to harm our security and play with fire"

IRAN INTERNET LEH TRAIN TRAFFIC LAM BUAI MANGTA

Mipite buai mahmah ta uh hi. Isreal galkapte in Beirut khuapi sim lam a teng, Dahiya kim leh pama teng nautang mipite kihemkhia dingin Arabic pau tawh thu pia hi. 

Isreal galkapte in Beirut khuapi, Shia Muslimte kulhpi leh tamna mun, Dahiya veng leh kim leh paam teng khawng ngekngek ta uh hi.



US CENTRAL COMMAND TEN YEMEN GAM SAI NGEKNGEK


US CENTRAL COMMAND TEN YEMEN GAM SAI NGEKNGEK 

Tung siahte thu piakna tawh Middle East a om,  US Central Command (CENTCOM)te in tuni in Yemen gam Houthi singnuaite ukna nuaia om, galphual mun/target 15 tang golpite tawh sai ngekngek uh a. Vuikaisak zikzek uh hi.

Tu ciangciang thu kizakdan in mi 16 in sihlawh khinta uh a, 35 in liampi maa tuak uh hi.

Yemen lamin US leh UK a ngawhbawl hang un, UK lamin bel them khat zong ka kigolh kei uh a, ka kisawh kei uh hi ci hi.

Bomb khiatna munte:

1) Hodeida Airport

2) Tembaw khawlna mun lianzaw deuh teng, (major port cities) 

3) Houthi singnuaimite phualsatna Katheib area. (Houthi-controlled military base)

4) Sanana sim lam Bayda province a om, Houthi-te media mun teng.(Al Masirah television network)

Hi banga US in Houthi galvan koih khawmna munte a nuai vatna hang pen Isreal in phulakna paipih nuam kuanta ahih manin Isreal a buaisak thei ding Houthite na zawmsak masa khol zong hi kha thei ding hi.

US lamin a gendan in bel, Houthi ten US drone na kapsak zel uh a, warship zong kap dingin vau zel uh hi ci hi.

Bek tham loin Middle East gam kuamah kilemna leh daihna a om theihna dingin min a hanciam lai un, mi sutuah leh haholh in na kipei tengtung gige uh ahih manin USte mittang na lua ta hi ci uh hi.

NEWS REPORTERS: Pupi Biden in Irante nuclear phualpi kap ding a phal loh tawh kisai in bang ngaihsutna nei na hiam?

PU TRUMP: Ka pian suah zoh thu haivaipen pawl ka zak cilna hi kha thei ding hi. Irante nuclear mun pen a lauhuaipen mun i neih khat ahi hi.

Pupi Biden Senior Advisor, Amos Hochstein in Lebanon kumpite kiangah kilemna ding zawnga kihona (diplomacy) om nawn lo ding a, tu in i gen khop ding zong om tuan nawn lo hi cihsan giap ta hi.

"There is no more diplomacy on the table or anything to discuss now."


Iran galkap mangpipa nungthuappa, Deputy Commander, Ali Fadavi in, Isreal in a hih khelh lai leh Isreal gam in a neih sunsun, gas facilities leh energy facilities-te kisuksiatsak ding hi ci hi. 

Isreal in gas company/plant 3 bek nei uh a, energy facilities zong themno khat bek nei uh hi. A vekpi in kisuksiatsak ding hi ciin tawng kik leuleu hi.